در حالی که که خشک‌شدن دریاچه هامون، منجر به افزایش گرد و غبار در سیستان شده و زندگی مردم را با مشکل روبرو کرده است ۴ هکتار از اراضی این تالاب نیز با بی‌احتیاطی فرد یا افرادی در آتش سوخت و نابود شد.
نیره پورملائی، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان، اعلام کرد که صبح روز جمعه، هشتم دی‌ماه، بر اثر بی‌احتیاطی فرد یا افرادی، بخشی از بستر تالاب هامون در منطقه «کوه خواجه» دچار حریق شد.
وی گفت که در اثر این آتش‌سوزی ۴ هکتار از تالاب هامون از بین رفته است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان دلیل این آتش‌سوزی را بی‌احتیاطی خواند و گفت: «متاسفانه بی احتیاطی برخی افراد در برپایی آتش در میان بوته‌های خشک موجب بروز اینگونه اتفاقات در بستر خشک تالاب هامون می‌شود.»
به گفته پورملائی در حال حاضر به علت دمای پایین هوا و وجود آب‌های رها شده کشاورزی احتمال هیچگونه حادثه طبیعی وجود ندارد و با تحقیقات محلی صورت گرفته بی‌احتیاطی سهوی یا عمدی مردم محلی در برپایی آتش در میان بوته‌های خشک شده، عامل اصلی بروز این حادثه است.
دریاچه هامون روزگاری هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین ایران و کمتر از دو دهه قبل پذیرای بیش از یک میلیون پرنده مهاجر بود. با خشک شدن این دریاچه، ۱۵ هزار صیاد بیکار شدند و زنانی که با بهره‌گیری از نی‌های دریاچه به تولید صنایع‌دستی اشتغال داشتند منبع درآمد خود را از دست دادند.
دامداران سیستانی با ۱۲۰ هزار راس گاوی که تا دیروز در ۷۰ هزار هکتار از اراضی دریاچه چرا می‌کردند، مهاجرت کردند و ۸۰۰ روستا تحت تاثیر هجوم شن‌های روان دریاچه قرار گرفته است. دریاچه‌ای که سالانه ۱۲ هزار تن ماهی از آن صید می‌شد امروز بستر خشکی است که با بی‌احتیاطی برخی از افراد، به آتش ویرانی کشیده می‌شود.
این تالاب حتی امروز به کانون گرد و غبار، طوفان‌های شن و افزایش ریزگردهای ناشی از خشکسالی شده، چنانکه طی دو روز گذشته وزش توفان منجر به بالا رفتن غلظت گرد و غبار در سیستان شده و مدارس را به تعطیلی کشانده و به مردم توصیه شده تا در فضای باز تردد غیرضروری نداشته باشند.
زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز با گرد و غباری ۹۶۹ میکروگرم بر مترمکعب مواجه هستند که معادل به ۶.۵ برابر حد مجاز است.
قطع آب ورودی رودخانه هیرمند، بیش از یک دهه خشکسالی، خشک شدن تالاب بین‌المللی هامون به همراه بادهای موسمی در این منطقه، مردم سیستان و بلوچستان را با مشکل متعدد اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی مواجه کرده است.
خشک شدن دریاچه هامون ناشی از قطع جریان آب هیرمند موجب افزایش زمان بادهای ۱۲۰ روزه به بیش از ۱۶۰ روزه شده و با وزش این بادها، گرد و غبار بستر دریاچه و حرکت شن‌های روان از افغانستان به ویژه در ماه‌های اواخر بهار و فصل تابستان زندگی را برای ساکنان این استان به ویژه شهرها و روستاهای منطقه سیستان و شهرستان زاهدان مشکل کرده است.
