کلیات بودجه سال ۹۷ با رای منفی اکثر نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو و بدین ترتیب کلیات بودجه پیشنهادی دولت در مجلس شورای اسلامی رد شد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی نوبت بعدازظهر روز یکشنبه، ۸ بهمن‌ماه، نسبت به ادامه رسیدگی کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ کل کشور پرداختند و در نهایت کلیات این لایحه را با ۸۳ رأی موافق، ۱۲۰ رای مخالف و ۹ رای ممتنع از مجموع ۲۱۶ نماینده حاضر در مجلس رد شد.
پیش از آغاز رای‌گیری در این جلسه ۱۰ نماینده موافق و ۱۰ نماینده مخالف در مورد آن سخنرانی کردند، محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، نیز در دفاع از کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ کل کشور در جلسه علنی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نکاتی را مطرح کرد.
نوبخت در این سخنرانی گفت: «تصمیم مجلس محترم این است که آیا به کلیات لایحه بودجه رای بدهد یا خیر؛ مفهوم دیگر این تصمیم آن است که مجلس محترم قرار نیست که الان در خصوص بودجه سال ۹۷ تایید یا عدم تایید داشته باشد بلکه فقط موضوع رای به کلیات مطرح است.»
رییس سازمان برنامه و بودجه گفت: «شاخصی که می‌تواند به ما کمک کند که آیا ما و وجدان‌مان و خدایمان و مردمی که از تصمیمات ما مطلع می‌شوند، ببینند آیا نمایندگان‌شان به حق یا شاخص درست عمل کردند یا نه، مهم این است که از چه شاخصی برای چه موضوعی استفاده شود. در جلسه امروز موضوع ما بودجه است و باید بدانیم بودجه‌ای که بر اساس ماده یک قانون محاسبات عمومی، بودجه‌ای است که قرار است توقعات ما را برطرف کند دارای چه ظرفیت‌هایی است.»
نوبخت با تاکید بر اینکه این بودجه قرار نیست که بتواند به همه مشکلات کشور در طی یک سال پاسخ مثبت بدهد، خاطرنشان کرد: «بودجه سال آینده بر اساس ماده یک قانون محاسبات عمومی یک پیش‌بینی از درآمد و منابع تامین اعتبار و همچنین برآوردی از مصارفی است که اگر در راستای سیاست‌های مورد نظر هزینه شود، می‌توانند ما را به اهداف مورد نظرمان برسانند.»
یا این وجود سخنان نوبخت نتوانست اکثر نمایندگان مجلس شورای اسلامی را تحت تاثیر قرار دهد و با توجه به اشکالاتی که در لایحه بودجه وجود داشت و پیشتر بارها از سوی کارشناسان به آن تاکید شده بود، کلیات بودجه ۹۷ با رای اکثر نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو شد.
محمدحسین فرهنگی، نماینده تبریز، یکی از نمایندگانی بود که در مخالفت با کلیات بودجه ۹۷ سخنرانی کرد. او گفت: «در برنامه ششم بر موضوع توجه جدی به کاهش حجم دولت تاکید شده است، ولی متاسفانه در لایحه بودجه این موضوع را شاهد نیستیم و شاهد متورم‌تر شدن حجم دولت با اتخاذ بررسی سیاست‌های نادرست و افزایش بودجه جاری هستیم. از دیگر سو کمیسیون تلفیق نیز متاسفانه این تورم را به رسمیت شناخته است.»
فرهنگی از عدم توجه به بخش کشاورزی، آب و همچنین بیمه محصولات کشاورزی در لایحه بودجه ۹۷ انتقاد کرد و گفت: «در همین چارچوب شاهد کاهش ۵۰ درصدی اعتبارات آب در بخش سازه و شبکه و همچنین کاهش ۵۰ درصدی اعتبارات بخش کشاورزی و کاهش ۳۰ درصدی بیمه محصولات کشاورزی هستیم.»
نماینده تبریز افزود: «این پدیده جدیدی است در حالی که قبلا اوراق مشارکت در بحث پروژه‌های عمرانی مورد توجه بود. در ۳ سال اخیر برخی از منابع این عمران به بودجه جاری اختصاص داده می‌شود و این موضوع در نوع خود پدیده جدیدی است.»
فرهنگی با بیان اینکه طبق قانون اساسی مجلس موظف است که در بودجه سالانه برای یک سال برنامه‌ریزی کند، ادامه داد: «این در حالی است که ما بعضا می‌بینیم که در بودجه‌ها، برای سال‌های بعد نیز تصمیماتی اتخاذ می‌شود. مثلا در بودجه سال ۹۷ آمده است که ۳۳ هزار بدهی سال‌های قبل از طریق اوراق پرداخت شود و این رقم در کمیسیون تلفیق نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه ۵۷ هزار میلیارد نیز افزایش پیدا کرده است.»
فرهنگی مشکل دیگر لایحه بودجه ۹۷ را عدم توجه به حل مشکل صندوق‌هایی از جمله تامین اجتماعی و بازنشستگی عنوان کرد و افزود: «ما مشکلاتی در نظام پرداخت داریم که هنوز حل نشده است.»
نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی همچنین با اعتقاد بر اینکه در لایحه بودجه به پروژه‌های عمرانی توجه جدی نشده، ادامه داد: «در این زمینه شاهد مشکل توزیع نامناسب تخصیص‌ها هستیم. این پروژه‌ها اموال شخصی مسئولان نیست و آنها موظف هستند تخصیص‌ها را طبق قانون و به صورت مناسب توزیع کنند.»
سیدمحمد جواد ابطحی، دیگر نماینده مخالف با کلیات بودجه سال آینده، در سخنانی گفت: «متاسفانه درآمدها شفاف نیست و ما منابع پوچ و پوک زیادی در لایحه بودجه داریم. گفته می‌شود برای واگذاری باید رقمی پیش‌بینی شود، مگر این رقم در سال ۹۶ محقق شده است؟ از چه منبعی می‌خواهید آن را تامین کنید. آیا می‌خواهید با کلمات بازی کنید و مردم را سرگرم کنید؟»
ابطحی اضافه کرد: «برای تامین کسری بودجه از استقراض، مالیات و اوراق مشارکت استفاده می‌شود اما آیا این کار درستی است و به کسری پنهان دامن نمی‌زند؟ ما می‌خواهیم کسری‌ها را با واگذاری اوراق جبران کنیم که داستان غم‌انگیزی است.»
بهروز بنیادی هم در مخالفت با کلیات لایحه بودجه ۹۷ گفت: شعار اصلی انتخابات، مسائل اقتصادی و معیشتی بود. قرار بود هر سال یک میلیون شغل با رشد اقتصادی هشت درصدی ایجاد شود ولی بنا بر آمار ۱۳درصد جمعیت سن کار ایران فاقد شغل هستند. با وجود جمعیت ۱۵ میلیونی حاشیه‌نشین این مشکل بیشتر رخ می‌نماید.
بنیادی ادامه داد: «متاسفانه در بودجه امسال با کاهش درصد بودجه‌های عمرانی آن را به اشتغال اختصاص می‌دهیم که این کاملا متضاد است چراکه با افزایش بودجه عمرانی، به اشتغال دست پیدا خواهیم کرد. طبق آمار ۴۰درصد کشور زیر خط فقر نسبی و ۳۲درصد زیر خط فقر مطلق هستند که این آمار در مناطق روستایی به ۶۰درصد می‌رسد. دولت چگونه می‌خواهد یارانه ۳۰ میلیون نفر را قطع کند؟ که اگر این کار انجام شود کنترل آسیب‌های اجتماعی و تامین امنیت غذایی ناممکن خواهد شد.»
این نماینده مجلس اظهار کرد: «در بودجه ۹۷ هیچ راهکاری برای معوقات بازنشستگان و فرهنگیان دیده نشده. زدودن فقر و بیکاری از جامعه و ایجاد شغل منوط به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و گسترش مناسبات اقتصادی با جهان و رونق صنعت توریسم است ولی در بودجه ۹۷ هیچ راهکاری را نمی بینیم و با افزایش خروج از کشور موجب نارضایتی مردم شدیم. باید این را بدانیم که هر یک از آحاد مردم بنا بر ظرفیت درآمدی خود مالیات می‌پردازند و این چنین افزایش، این بار بر دوش اقشار جالب نیست. تا زمانی که سایه سیاه سیاست بر اقتصاد حاکم است، با هیچ بودجه‌ای ره به جایی نمی‌بریم.»
او همچنین خطاب به روحانی گفت: «آقای روحانی باید صدای کارشناسان نخبه اقتصادی کشور را از دیوار ضخیم اطراف خود بشنوید. اصرار به سیاست سرکوب نرخ ارز سبب تشویق به واردات قاچاق خواهد شد و برای کاهش واردات مجبور به اعمال تعرفه بالای تجاری شدیم که این کار سبب کاهش انگیزه نوآوری صنایع می شود. قیمت نفت در بودجه ۹۷ هر بشکه‌ای ۵۵ دلار پیش بینی شده در حالیکه قیمت نفت در سال ۲۰۱۸ هر بشکه ۵۴ دلار بر مبنای برنت آمریکا تخمین زده شده است. بهتر است نمایندگان در این‌باره با واقعیت تصمیم‌گیری کنند.»
اکنون علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفته است با توجه به مخالفت نمایندگان، لایحه بودجه ۹۷ بار دیگر به کمیسیون تلفیق ارجاع شد، کمیسیون تلفیق ۷۲ ساعت برای انجام اصلاحات وقت دارد و دوباره لایحه را با اصلاحات انجام شده به مجلس برمی‌گرداند با این نکته که این کار تنها برای یک بار صورت می‌گیرد. وی از کمیسیون تلفیق خواست انتقادات نمایندگان را مورد توجه قرار داده و پیشنهادات آنها را لحاظ کرده و اصلاحات را انجام دهد.
افتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچى، مملکت ورشکسته شده، یه عده مفت‌خور و مفت‌بر دارند براش برنامه بودجه تصویب مى‌کنند، این کارها همش فرمالیته هست، پول کجا بود، دزدى اقایان مگر بودجه‌اى هم باقى گذاشته؟! قیمت تخم مرغ که دوباره سر به فلک کشیده، بهتر است یک کمیسیون به نام کمیسون تخم مرغ در ان مهد کودک مجلس درست کنند تا شاید بتوانند قیمتش را ثابت نگه دارند.
به یزدان که گر ما خرد داشتیم، کجا این سرانجام بد داشتیم ?