پروژه «افق باز» ۵ سال است که توسط مدرسه رستم هر سال در پایان سال میلادی در SOAS برگزار می‌شود. در طی این برنامه با برگزاری کارگاه‌های مختلف در معرفی رشته‌ها و حرفه‌های مختلف، شاگردان ایرانی از نزدیک توسط متخصصین با رشته‌های مختلف دانشگاهی آشنا می‌شوند تا کمکی به آنها در تعیین رشته تحصیلی آنها شود. در ارتباط با برگزاری این کارگاه‌ها دیدار و گفتگویی با خانم شهلا طاهری مدیر مدرسه فارسی رستم و خانم پروانه دلاوری معاون مدیر در بخش دبیرستان رستم داشتیم.
خانم طاهری می‌گوید: «برنامه افق باز دو مرحله داشته است. شروع آن بر می‌گردد به سال‌های ١٩٨۴و١٩٨۵که من به فکرش افتادم. این موقعی بود که گروگان‌هایِ سفارت آمریکا در ایران چند سالی بود که آزاد شده بودند و هنوز این رویداد در خارج از کشور حساسیت زیادی نسبت به ایرانی‌ها برمی‌انگیخت. این جوّ نوجوانان ایرانی را در مورد آینده شغلی شان کمی نومید کرده بود. من آن زمان در کلاس A Level فارسی تدریس می‌کردم و با بچه‌های کلاسم پروژه‌ای راه انداختیم و شروع کردیم به تحقیق درباره ایرانیانِ موفق تا ببینیم که چه کارکردند که به موفقیت رسیدند. ما پنج نفر از ایرانیان موفق را دعوت کردیم تا بچه‌ها با آنها مصاحبه کنند و از آنها یاد بگیرند.
سپس برنامه‌های دیگر مدرسه پیش آمد تا رسیدیم به ۵-۶سال پیش که متوجه شدیم وقتی با دانش‌آموزان A Level، یعنی بچه‌هایی که از مدرسه فارغ‌التحصیل می‌شوند، در مورد آینده شغلی آنها صحبت می‌کنیم همگی در مورد دکتر، مهندس و وکیل شدن حرف می‌زنند. ما فکر کردیم باید کمک کنیم تا افق فکری آنها بازتر شود و در مورد رشته‌ها و شغل‌هایِ دیگر هم بیندیشند. به عبارت دیگر، علائق درونی خودشان و حرفه‌هایی را که به راستی به آنها تمایل دارند کشف کنند. به دنبال این، ما یک برنامه حرفه و فن گذاشتیم و اسمش را افق باز گذاشتیم زیرا می‌خواستیم افق فکری بچه‌ها پهناورتر شود و آنها در این مورد بازتر فکر کنند. از دانشجویان موفق ایرانی را در دوره‌های لیسانس و فوق لیسانس و یا فارغ‌التحصیلانِ موفق که می‌توانستند سرمشق شوند دعوت کردیم. برنامه موفق بود و بچه‌ها هم آن را دوست داشتند اما این برنامه از نظر زمانی محدود بود. در این میان دانش‌آموزان سابق مدرسه که وارد دنیای پزشکی شده بودند و در سازمان بیما British Iranian Medical Association فعال هستند به ما پیشنهاد همکاری کردند که ما هم بلافاصله از آن استقبال کردیم. یکی از ارکان و جنبه‌هایِ قوی مدرسه رستم همکاری با سازمان‌هایی است که فعالیت آنها برای کودکان و نوجوانان مفید و مناسب است. ما این پروژه را بسط دادیم. در ضمن سال قبل از اینکه ما این پروژه را شروع کنیم، پروژه‌ای از طرف Council با نام Into University برگزار شد که دانش‌آموزان رستم در برنامه یک روزه آن شرکت و از آن استفاده کردند. به دنبال آن ما فکر کردیم که خودمان می‌توانیم این برنامه را ادامه بدهیم. به این ترتیب همکاری ما با «بیما» شروع شد که توسط آنها گسترش داده شد. بعد سازمان‌های دیگر ایرانی هم که از کار مشترک ما شنیدند، مانند انجمن دانشجویان ایرانی کینگزکالج و سازمان زنان ایرانی Iranian Women Association IWA جلو آمدند و به این پروژه مشترک ما پیوستند.
ما می‌خواستیم که مدارس دیگر فارسی هم به ما بپیوندند تا تعداد بچه‌هایی که حداقل در لندن می‌توانند از این برنامه استفاده کنند بیشتر شود. سال اول البته ما در کار جذب مدارس دیگر چندان موفق نبودیم و فقط یکی از مدارس به ما پیوست. در آن زمان، ما این برنامه را در محل مدرسه رستم برگزار می‌کردیم. فکر کردیم که اگر محل برگزاری این برنامه را عوض کنیم شاید مدارس بیشتری به ما بپیوندند. بدین منظور به دانشکده پژوهش‌های خاوری و افریقایی دانشگاه لندن SOAS مراجعه کردیم که آقای دکتر حکیمیان هم با ما همکاری کرد. از آن سال تا به حال سه بار این کارگاه‌ها را در تالار برونای SOAS برگزار کرده‌ایم که به صورت کارگاه رشته‌ها و حرفه‌های مختلف را به بچه‌ها معرفی می‌کنند. سعی ما این است که حتماً هر سال کارگاه‌های مختلف بگذاریم زیرا بچه‌ها از کلاس‌های GCSE و A Level می‌آیند که سه چهار سال بعد در مقابل این تصمیم قرار خواهند گرفت که چه رشته‌ای می‌خواهند بخوانند و نتیجتاً باید شناخت‌شان را از رشته‌های مختلف بیشتر کنند تا تصمیم درست بگیرند. ما بچه‌ها را به همه کارگاه‌ها می‌فرستیم تا آنها با رشته‌هایِ مختلف از نزدیک آشنا شوند زیرا ممکن است در سال‌های بعد تغییر عقیده دهند و شاید به این نتیجه برسند که مثلاً پزشکی تنها عشق‌شان نیست و کارهای دیگر برایشان جالب‌تر است.
خانم شهلا طاهری همچنین می‌گوید: «به همکاری بین سازمان‌های همسو بسیار بها می‌دهیم. مثلاً انجمن مدارس فارسی که در برابر خطر برداشتن امتحانات GCSE تشکیل شد که ما در آن امر پیشقدم شدیم.»
خانم پروانه دلاوری، در همین زمینه می‌افزاید: «همکاری با سازمان‌ها و نهادهای ایرانی در بریتانیا همیشه خط مشی مدرسه رستم بوده است. این جنبه بیشتر رشد کرد زمانی که ما «گواهینامه ممتاز» را از سازمان NRCSS یعنیNational Resource Centre for Supplementary School دریافت کردیم؛ سازمانی که به همه مدارس زبان‌های اقلیت‌های قومی در سراسر بریتانیا کمک می‌کند و سعی می‌کند سطح آموزشی و مدیریتی آنها را ارتقا بخشد. این نشان می‌دهد که از نظر آموزشی و مدیریتی از روش‌های برتر استفاده می‌کنیم. یکی از مواردی که در این سازمان برای اعطای گواهینامه بسیار مهم است همکاری با مدارس دیگر است که مدرسه رستم در این زمینه پیشرو بوده است. از کارهای مهمی که ما در روز حرفه و فن انجام دادیم گسترش همین همکاری بوده است و سازمان‌های مختلف را درگیر ساختیم تا این برنامه پیشرفت داشته باشد و شکوفا شود. من فکر می‌کنم که سواس و شخص دکتر حکیمیان را در این مورد اول از همه باید نام ببریم که به ما کمک کرد که این پروژه را در یک محل مناسب و معتبر برگزار و بچه‌ها را یکجا جمع کنیم. سازمان بیما و دانشجویان کینگزکالج هم بسیار کمک کردند تا متخصصانی که به بچه‌ها مشاوره می‌دهند در این کارگاه‌ها حاضر شوند. دو سال اخیر هم که انجمن مدارس ایرانی به ما پیوسته هم دانش‌آموزانشان را به این برنامه می‌فرستند و هم با ما همکاری می‌کنند. سازمان خیریه صالح زهی هم در دوسال گذشته به ما کمک مالی کرده است و نیز با فراهم آوردن مواد غذایی کمک کرده که این روز برای بچه‌ها راحت‌تر بگذرد. ما١١٠ دانش‌آموز را امسال بین تمام کارگاه‌ها چرخاندیم که کار چندان ساده‌ای از نظر مدیریتی نیست. این همه کار با برنامه‌ریزی دقیق بود که ما از سپتامبر سال گذشته شروع کردیم. سعی ما آن بود که حداکثر سعی‌مان را بکنیم که تمام اطلاعات مفید و راه‌های مختلف را در اختیار دانش‌آموزان بگذاریم.»
خانم دلاوری در پاسخ به این پرسش که با توجه به تمایل والدین ایرانی به دخالت بیش از حد در تعیین رشته فرزندان‌شان آیا این کارگاه‌ها شامل والدین شاگردان هم می‌شود یا نه، می‌گوید: «ما حدود سه سال پیش یک کارگاه خاص برای والدین با همکاری دانشجویان و فارغ‌التحصیلان و کسانی که در کارهایی نظیر پُرکردن فرم‌ها و خلاصه‌نویسی‌ها متخصص هستند راه انداختیم و به آنها توضیح دادیم که چرا کارگاه‌های معرفی رشته‌های مختلف برای فرزندان آنها گذاشته‌ایم. از آن به بعد هم در صورت تمایل والدین آنها می‌توانند در این کارگاه‌ها شرکت کنند. یکی از کارگاه‌های خوبی که ما گذاشته بودیم نحوه نوشتنPersonal Statement (اظهارنامه شخصی) بود که برای ورود به دانشگاه الزامی و کار سختی است. شاگردان باید در مورد فعالیت‌هایی که در آن شرکت داشته‌اند بنویسند. ما از طریق این کارگاه به دانش‌آموزان و والدین‌شان کمک کردیم که از عهده این کار برآیند. یکی از مباحثی که در این کارگاه مطرح شد این بود که چرا زبان فارسی می‌آموزند و چگونه از این امکان می‌توان در اظهارنامه شخصی استفاده کرد. خلاصه، بزرگترین هدف پروژه افق باز این است که بچه‌ها را در رسیدن به اهداف شغلی کمک کند و از چیزهایی که آنها دارند و نسبت به آنها آگاه نیستند استفاده کنند.»
در پایان با دو شاگرد مدرسه رستم در مورد تجربه شرکت در برنامه افق باز امسال پرسیدیم.
بهار خود را معرفی می‌کند و می‌گوید: «چند هفته پیش ما برای شرکت در برنامه افق باز به سواس رفتیم. در آنجا من با شغل‌های زیادی آشنا شدم. در میان رشته‌های مختلف به این نتیجه رسیدم که رشته‌هایی مانند دندان‌پزشکی و داروسازی و مدیریت مالی خیلی به درد من می‌خورد. اطلاع یافتم که چقدر باید شهریه بپردازم و برای ورود به آنها چه درس‌هایی در GCSEو A Level باید بخوانم و چه نمره‌هایی باید بیاورم و چه دانشگاه‌هایی برای این رشته‌ها خوب هستند. در این برنامه من دیدم که رشته‌هایی هستند قبلاً فکر نمی‌کردم به آنها علاقه داشته باشم ولی حالا می‌دانم که به آنها علاقه دارم.»
آریا می‌گوید: «با شرکت در این کارگاه متوجه شدم که چقدر ورود به دانشگاه سخت است و باید به صورت متمرکز تلاش زیادی بکنم. من با پدر و مادرم در مورد انتخاب رشته بسیار صحبت می‌کنم. می‌خواهم در یکی از رشته‌های پزشکی تحصیل بکنم. درآمد این کار هنوز برای من انگیزه در انتخاب این رشته نیست. یعنی رشته را برای خود آن و فایده‌ای که برای مردم دارد انتخاب کرده‌ام.»
دنیای امروز دنیای اطلاعات و فن‌آوری است و مدرسه رستم تحت نظر و برنامه‌ریزی مدیر محترم خانم شهلا طاهری و معلمان و مربیان سخت‌کوش تلاش دارد که از حداکثر امکانات و اطلاعات در جهت آگاهی دادن به دانش آموزان استفاده کرده آنها را به سوی آینده‌ی روشن راهنمایی کند.
دنیای امروز دنیای اطلاعات و فن‌آوری است. ما در مدرسه رستم و تحت نظر و برنامه‌ریزی مدیریت مدرسه خانم شهلا طاهری و همکاری معلمین و مربیان نهایت کوشش را در جهت اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی به دانش‌آموزان در انتخاب مسیر روشن فردا
با عرض ادب و احترام، ممنون از زحمات چندین و چند ساله تیم خلاق و سخت‌کار مدرسه رستم و بخصوص مدیریت بسیار شایسته، سرکار خانم شهلا طاهری.
برقرار باشید؛ شهین نژاد
بسیار مسرور شدم که مجموعه‌ی با هدفی گرد آمده است تا فرزندان ایران‌زمین را به سوی آینده‌ی روشن شغلی هدایت کند.
با آرزوی توفیق مدرسه رستم
روشنک استاد زبان وادبیات فارسی در انگلستان