افزایش مشاغل خانگی در ایران

تعداد مشاغل خانگی در ایران افزایش پیدا کرده است و در حالی که طی سال‌های گذشته مشاغل خانگی به کسب و کار فردی خلاصه می‌شد اکنون این مشاغل به صورت گروهی انجام می‌شود. مشاغل خانگی گروهی که تا سال ۹۲ فقط ۰٫۴درصد از آمار اشتغال را به خود اختصاص داده بود در سال ۹۶ به ۶۲درصد رسیده است. 

در حالی که بیکاری در طی سال‌های گذشته افزایش و امکان پیدا کردن کار کاهش یافته است، شهروندان برای داشتن درآمد به مشاغل خانگی روی آورده‌اند. این در حالیست که برای افرادی که سرمایه زیاد نداشته یا در شرایط رکود حاضر به پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری نیستند نیز مشاغل خانگی یک امکان به شمار می‌روند.

افزایش مشاغل خانگی در سال‌های گذشته موجب شده دولت دست به‌کار شود و ساز و کاری برای رسمی شدن این مشاغل در نظر بگیرد. این موضوع البته سودی هم برای دولت دارد و آن اینکه می‌تواند آمار کسانی را که به مشاغل خانگی مشغول هستند به آمار شاغلان اضافه کرده و میزان اشتغالزایی را بدون اینکه اقدام خاصی انجام داده باشد بالاتر اعلام کند.

دولت یک ستاد با عنوان «ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی» تشکیل داده و وبسایتی با عنوان «سامانه مشاغل خانگی» راه‌اندازی کرده و از صاحبان مشاغل خانگی خواسته است در این سامانه ثبت‌نام کنند. بر اساس آمار ارائه شده از سوی دولت در ۵ سال گذشته و از سال ۹۲ تا کنون ۷۵۶ هزار نفر در سامانه مشاغل خانگی ثبت کرده‌اند که برای ۳۱۳هزار و ۵۰۰ نفر مجوز ایجاد کسب و کار از سوی ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی صادر شده است.

همچنین اعلام شده با تشخیص ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی ۱۹۸هزار نفر برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شده‌اند و در نهایت ۱۷۷هزار نفر پس از تکمیل مدارک تسهیلات دریافت کرده‌اند.

همچنین گفته می‌شود دولت اولویت را به کسانی داده است که کسب و کار ایجاد شده را به صورت فردی پیگیری نکرده و تلاش داشته‌‍اند تا افرادی را نیز در کسب و کار خود شاغل کنند. مقامات دولتی عنوان می‌کنند یکی از سیاست‌های توسعه و رونق کسب و کارهای خانگی تشویق و حمایت از این نوع مشاغل در صورت انجام فعالیت‌های گروهی و ارجحیت نسبت به فعالیت‌های فردی و مستقل است. در این روند فرد متقاضی ایجاد کسب و کار متعهد می‌شود علاوه بر خود، به عنوان پشتیبان برای چند نفر اشتغال ایجاد کند.

اکنون دولت می‌گوید تعداد پشتیبان‌ها یا همان افرادی که توانسته‌اند برای دیگران نیز در فضای کسب و کار خود اشتغالزایی کنند افزایش یافته است. بر اساس آمار ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، این آمار با توجه به سیاست‌های حمایت از فعالیت‌های پشتیبان به تدریج در جهت حمایت از ایجاد مشاغل گروهی بهبود یافت به این ترتیب که در سال ۹۳ فعالیت‌های مستقل از ۰٫۴ درصد به ۲ درصد و در مقابل فعالیت‌های فردی در این نوع کسب و کارها از ۹۹٫۶ درصد در سال ۹۲ به ۹۸ درصد رسید.

در سال ۹۴ ایجاد کسب و کارهای خانگی به صورت پشتیبان به ۳٫۵درصد افزایش و سهم مشاغل فردی به ۹۶٫۵درصد کاهش یافت. در سال ۹۵ نیز فعالیت‌های فردی به ۹۳ درصد کاهش یافت در حالی که مشاغل پشتیبان از ۳٫۵درصد در سال ۹۴ به ۷درصد در سال ۹۵ رسید.

این آمار می‌افزاید در سال ۹۶ به یک‌باره سهم مشاغل پشتیبان و فردی جابجا شد به نحوی که ۹۶ درصد از مشاغل خانگی به صورت پشتیبان و ۳۸درصد از مشاغل به صورت مستقل و فردی ایجاد شد.