بازیافت زباله‌ها، مقابله با تابستان‌هایی با گرمای طاقت‌فرسا و خسارات سیل و تدارک و تحویل مواد غذایی، همه و همه برای تأمین توسعه درازمدت مراکز شهرهاست.
در مقابل این همه مشکلات، دانشمندان به فکر گیاه‌کاری و گسترش فضای سبز مراکز شهری نیز افتاده‌اند. این اقدام نه تنها به تولید مواد خوراکی کمک می‌کند بلکه موجب جلوگیری از جریان آب ناشی از باران‌های شدید و طولانی به درون خانه‌ها میشود. در سال‌های اخیر، ایجاد چنین فضاهای سبزی در شهرها به‌ویژه روی بام ساختمان‌ها بسیار رایج شده است زیرا اجرای این‌گونه طرح‌ها به‌خاطر کمبود فضای آزاد، مشکل و گاهی ناممکن است. آیا ایجاد فضای سبز روی سقف ساختمان‌ها مفید هم هست؟
امکانات بام ساختمانهای شهری
برای اینکه به این پرسش پاسخ دهیم، راه‌ها و امکانات علمی ایجاد باغ و بستان بر بام ساختمان‌ها را مورد توجه قرار دادیم. نتایجی که به دست آوردیم در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ در مقاله‌ای در نشریه معروف «کشاورزی برای توسعه پایدار» منتشر و سود انجام این‌گونه تدابیر در آن شرح داده شد. میزان تولید در سطح بام‌های مورد آزمایش، جای تردیدی باقی نمی‌گذارد که از جریان آب باران به داخل کوچه‌ها و خیابان‌ها که موجب افزایش سیلاب میشود تا حدود زیادی جلوگیری می‌کند.
این نخستین باری بود که یک گروه پژوهشگر بر آن شدند فواید ایجاد باغ و بستان بر سقف ساختمانهای پاریس را مورد مطالعه و بررسی قرار دهند و از فواید زیستی چنین اقدامی و اثر قاطع آن بر محیط زیست آگاه شوند. باید دانست که این باغ و بستان‌ها منحصراً از زباله‌های شهری تغذیه می‌شوند. به برکت نتایج به‌دست آمده از این پژوهش، کشاورزی شهری روی بام ساختمان‌ها نتایجی بیشتر از اثر ناچیزی که به نظر می‌آید داشته است.
در واقع بام ساختمان‌ها ۳۲درصد سطح عمودی شهرهاست. باید در عین حال خاطرنشان ساخت که کشاورزی بر بام ساختمان‌ها امروز در بسیاری از بام ساختمانهای شهرهای فرانسه انجام میشود. به این ترتیب که از طریق تشویق برنامه «کشاورزی در شهر پاریس» و یا برنامه‌ی «هدف صد هکتار» که مراد این است که تا سال ۲۰۲۰ صد هکتار از بام ساختمانهای پاریس به‌صورت مزرعه و بستان مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
این طرح‌های آزمایشی موجب شده است که در شهر پاریس دو مؤسسه‌ی بزرگ به نام‌های Topager و Culture en Ville (کشاورزی در شهر) تأسیس شوند.
بنا بر آنچه گذشت روی بام دانشکده‌ی کشاورزی پاریس واقع در منطقه پنج که به نام برناردنی، استادی که برای نخستین بار این طرح را برنامه‌ریزی کرد، نام‌گذاری شده است گروه پژوهش در یک بستان هوایی به وجود آورد. این برنامه سه هدف را دنبال می‌کرد: گسترش امکانات شهری، ایجاد نوعی کشاورزی که اداره‌ی آن ساده باشد و بالاخره مهم‌تر از همه عدم لزوم استفاده از سموم، کود شیمیایی و دیگر مواد مشابه.
نتایجی که درماه دسامبر سال گذشته در نشریه «کشاورزی برای توسعه پایدار» منتشر شد مربوط به دو سال یعنی از ماه مارس ۲۰۱۳ تا مارس ۲۰۱۵ بود. در این دو سال روی بام ساختمان یادشده گیاهانی مانند کاهو و انواع گوجه فرنگی و همچنین کود نباتی تولید شد. تمام این گیاهان در ۹ محفظه‌ی چوبی به ابعاد ۹۰×۹۰× ۴۰ کاشته شده بودند.
با الهام از تکنیکی که از سال ۱۹۸۰ در باغ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت پژوهشگران از یک نوع خاک به صورت مدل، دو نوع خاک به وجود آوردند و به همراه خاک‌های مختلف هر یک را در هر کدام از این محفظه‌های چوبی پر کردند و در آن بذرهای مشابهی کاشتند.
میزان تولید در این محفظه‌ها بیشتر از باغ‌های معمولی خانوادگی و حتی سبزیکاران حرفه‌ای است. بالاترین میزان تولید مربوط به محفظه‌ای بود که در آن کرم خاکی مخصوصی رها کرده بودند.
در عین حال موادی که از بازیافت زباله و آشغال شهری به‌دست می‌آید دارای دو امتیاز غیرقابل انکار است: نخست آنکه استفاده از این مواد به ویژه در مزارع و بستان‌های روی بام میزان تولید و کیفیت آن را افزایش می‌دهد و در عین حال ازانبار شدن زباله‌ها و یا سوختن آنها که موجب افزایش گازکربنیک میشود، جلوگیری می‌کند.
همچنین محفظه‌هایی که برای کشت سبزیجات و گیاه به کار می‌روند بین ۷۴ تا ۸۴ درصد آب باران را نگاه می‌دارند. حال آنکه در مقایسه با بام‌هایی که این محفظه‌ها را ندارند جریان آب باران شدید به سطح کوچه و خیابان سبب اختلال و حتی سیلاب میشود.
کشاورزی شهری و نتایج آن
نتیجه‌ی ایجاد این گونه تأسیسات بسیار مثبت است و این امکان را ایجاد می‌کند که زباله‌های شهری به‌جای آنکه به خارج از شهرها حمل شود و زیر خاک مدفون و یا سوزانده شود تقریباً در محل مورد استفاده قرار بگیرد و در نتیجه هم در هزینه‌ی گزاف و نقل و انتقال صرفه‌جویی میشود و هم گاز کربنیک اضافی به دلیل سوزاندن تولید نمی‌شود.
این سیستم، تأثیرات بسیاری دارد که هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است. از زمانی که اقداماتی برای مهار سیلاب‌ها صورت می‌گیرد، بیش از پیش به نقش کشاورزی روی بام ساختمان‌ها توجه میشود. به ویژه آنکه این باغ و بستان‌ها بر بام ساختمان‌ها هوای شهرها را خنک‌تر و پاک‌تر می‌کنند. این گونه کشاورزی می‌تواند در حفظ تنوع محیط زیست، استفاده‌ی بهتر از نور آفتاب، فضایی برای آموزش کودکان و یا بزرگسالان اثراتی مهم داشته باشد و در عین حال از یکنواختی فضا در روزهای ابری بکاهد.
درحالی که همواره از کاهش مسافت‌ها به طرق مختلف صحبت میشود، گسترش این نوع کشاورزی شهری می‌تواند بسیار مؤثر باشد؛ آن هم در شهرهایی که روز بروز بزرگتر و پرجمعیت‌تر می‌شوند.
*منبع: The Conversation
*ترجمه از کیهان لندن
در مدت چهل سال گذشته در ایران نه تنها قدمی برای بهبود کمیت وکیفیت زمینهای کشاورزی برداشته نشده بلکه زمینهای حاصلخیز حاشیهٔ شهرها و آبادیها که در اثر قرنها کاروکوشش کشاورزان بهبود یافته بود بخاطر افزایش بی رویهٔ جمعیت تبدیل به مناطق مسکونی گردیده و نیازهای خوراکی کشورتوسط خودیهای رژیم با صرف در آمد های نفتی از خارج وارد و سود کلان آن به جیبشان ریخته میشود.
حکومت جمهوری اسلامی درآمدهای نفتی کشور را صرف برنامه های تولید جنگ افراراتمی وهزینهٔ تروریسم وجنگهای منطقه ای برای ترویج اسلام نموده است