ده دلیل برای اینکه روحانی یک سند بد روسی را امضا کرد

- متن کنوانسیون رژیم حقوقی خزر را وزارت دفاع روسیه نوشته و مفاد آن اجازه تفسیر متن از امضاکنندگان را گرفته است.
- با امضای این قرارداد علاوه بر از دست رفتن ذخایر نفت و گاز، سهم ایران از ماهیگیری به شدت آسیب خواهد دید.

پنج شنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۷ برابر با ۱۶ اوت ۲۰۱۸


(+عکس) امیر طاهری رونامه‌نگار و تحلیلگر بین‌المللی در مقاله‎ای در روزنامه‎ شرق‎الاوسط چاپ لندن که روز سه شنبه، ۱۴ اوت، منتشر شد به بررسی کنوانسیون رژیم حقوقی دریای کاسپین که، ۲۱ امرداد ۱۳۹۷، توسط جمهوری اسلامی در قراقستان امضا شد پرداخت.

او با اشاره به همزمانی امضای این قرارداد با اعتراضات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردم در ایران می‌نویسد، وقتی حسن روحانی این کنوانسیون روسی را امضا کرد احتمالاً امیدوار بود «امضا»ی آن فراتر از یک حرکت دیپلماتیک نباشد، اما خشم مردم را که از قبل روی این مسئله حساس بودند بیش از پیش برانگیخت.

تصویر ماهواره‌ای از کاسپین

صداهایی که این امضا را وطن‌فروشی به روسیه می‎دانند از سرتاسر ایران بلند شده. سردبیر رجانیوز وبسایت نزدیک به سپاه پاسداران در یادداشتی مدعی شده است که کنوانسیون دریایی خزر می‎تواند تهدیدی برای امنیت ملی ایران باشد و این ادعا محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی را که گفته بود «امضای این قرارداد زیر نظر علی خامنه‎ای انجام شده» رد کرده است.

کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به توفانی که در شبکه‎های اجتماعی به راه افتاده اعلام کرده که محمدجواد ظریف به مجلس فراخوانده شده تا پاسخگو باشد.

ظریف و روحانی به امید اینکه توفان اعتراض مردم به امضای کنوانسیون فروکش کند موضع دست پایین اتخاذ کرده‌اند. با این حال بعید به نظر می‎رسد موج پر تلاطمی که علیه امضای این کنوانسیون به راه افتاده به این زودی‎ها فروکش کند به ویژه آنکه همه نیروهای مخالف رژیم ایران با انگیزه‏‌های مختلف تمام‌قد به صف شده‌اند و برای جذب حمایت دیگران با صدای بلند اعتراض می‎کنند.

نگاه دقیق به این کنوانسیون چه چیز را به ما نشان می‎دهد؟

اولین نکته، منشاء عجیب به وجود آمدن سند آن است.

کنوانسیون خزر توسط وزارت دفاع روسیه بدون هر گونه دخالت مستقیم چهار کشور سواحل خزر یعنی آذربایجان، ایران، قزاقستان و ترکمنستان تنظیم شده است [هر چهار کشور روسیه و آذربایجان و قزاقستان و ترکمنستان عضو فدراسیون مشترک‌المنافع روسیه هستند].

سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه می‎گوید نظر این کشورها طی دو دهه مذاکره بیان شده است، اما حقیقت این است که چهار کشور دیگر فرصتی برای اصلاحیه یا تقاضای شفاف‏‎سازی برای تعیین متن نهایی نداشتند و این در مذاکرات بین‎المللی مسئله‎ای کم‌سابقه است.

نکته دوم متن این سند است که برای نوشتن آن یک نظام جدید برای دریای خزر «اختراع» شده در حالی که تمام کنوانسیون‎های بین‎المللی که پیش از این برای حقوق دریاها، دریاچه‌ها و رودخانه‎ها در سراسر جهان موجود است، نادیده گرفته شده است.

استدلال روسیه این است که کاسپین بسیار بزرگتر از آن است که بخواهد یک دریاچه در نظر گرفته شود و کوچکتر از آن است که بخواهد یک دریا باشد! به هر حال اگر ما تعریف حقوقی و به رسمیت شناخته شده بین‏‌المللی از دریاچه‎ها را در نظر بگیریم کاسپین در تعریف یک دریاچه می‎گنجد و اگر یک دریاچه شناخته شود شامل کنوانسیون‎های جاری از جمله قرارداد «دریاچه‎های بزرگ لارنتیان» بین آمریکا و کانادا، «دریای آرال» بین ازبکستان و قزاقستان و «رودخانه آلبرت» در آفریقا می‎شود. سود تعهد به چنین تعریفی این است که کاسپین زیر قوانین و کنوانسیون‌های بین‎المللی که تا کنون توسط مجامع بین‌‏المللی رسمیت دارند قرار می‎گیرد.

دریاچه آرال

نکته سوم این است که در متن وزارت دفاع روسیه به عنوان مرجع قانونگذار که شامل نوشتن متنِ قرارداد و نقشه‎ها می‎شود، اسناد تاریخی مربوط به حق و حقوق ایران و هرگونه اقتدار سیاسی ایران زیر پا گذاشته شده است، آن هم با وجود این واقعیت که در سال ۱۸۲۸ تا سقوط اتحاد جماهیر شوروی، ایران و روسیه در قالب‏‌های مختلف مالکیت اشتراکی روی این بزرگترین دریاچه جهان داشتند. گرچه مطمئناً در این دوره تاریخی، سهم «۵۰ درصدی» ایران در خزر بیشتر حالتی نمادین داشت زیرا روسیه که بسیار قدرتمندتر از ایران بود، به راحتی همسایه ضعیف خود را نادیده می‌گرفته است.

نکته چهارم این است که متنی که روحانی به صورت ضمنی نیز امضا کرده شامل تایید توافقاتی است که روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان برای همکاری با یکدیگر امضا کرده‎اند. این توافقنامه‎ها که بین این چهار کشور انجام شده بالفعل ۸۷ درصد سهم از دریا را به خود آنها اختصاص داده که یعنی هر اتفاقاتی در آینده بیافتد ایران نمی‎تواند بیشتر از ۱۳ درصد سهم داشته باشد.

خط چین‎ها فرمولی است که روسیه در پی آن است و همانطور که ملاحظه می‎شود منابع انرژی زیادی را از ایران می‌گیرد

نکته پنجم این است که ایران در بین این ۵ کشور تنها کشوری خواهد بود که سهمی از آب‌های داخلی و آنچه به عنوان تالاب و خلیج‎های کوچک محسوب می‎شود ندارد. بزرگترین این خلیج‎ها که خیلج قَرَه‌ بُغاز (خلیج سیاه) است بطور کامل به ترکمنستان اختصاص داده شده. خط ساحلی ایران تقریباً یک خط صاف است و بجز یک شعبه خیلی کوچک به اسم تالاب انزلی در استان گیلان ندارد. این یعنی حدود سهم ایران پشت ۱۵ مایل است.

خلیج سیاه در ساحلی شرقی کاسپین در دل ترکمنستان

نکته ششم این است که در این کنوانسیون ۱۰ مایل به عنوان «آب‎های اختصاصی» ماهیگیری و ۱۵ مایل به عنوان آب‎های ساحلی تعیین شده است. این مسئله نه تنها صنعت ماهیگیری ایران را نابود می‎کند بلکه جلوی عملیات ضدقاچاق و صیادی غیرقانونی و شاید حتی فعالیت‎های خصمانه توسط گروه‎هایی که امنیت ملی را تهدید می‏‌کنند گرفته است.

حسن روحانی مدعی است این نگرانی‎ها بی‎جاست و ادعا می‎کند مشخص شدن این مسائل به مذاکرات بعدی موکول شده که استدلال عجیبی است؛ اگر نویسندگان قرارداد چنین محاسباتی را که حداقل‌های بنیادین یک رژیم حقوقی است در کنوانسیون منظور نکرده باشد پس برای چه کنوانسیون نوشته‎اند!

نکته هفتم این است که در محتوای این قراردادِ روسی که اختراع وزارت دفاع این کشور است تعاریف جدید جایگزین تعاریف فنی و حقوقی شناخته شده‏‌ی دریاها می‎شود. به عنوان مثال اصطلاح مشهور «فلات قاره» با «بستر دریا» جایگزین می‎شود که کلمه‎ای است ادبی نه حقوقی و همچنین کلمه «تالوگ» یا (خط القعر) در زبان فارسی و عربی جایگزین کلمه «عمق آب» شده است. قصد نویسندگان روسی احتمالاً این بوده تفسیر حقوقی متن را با توجه به قوانین حقوقی موجود در دریاها بر اساس تعاریف بین‏‎المللی دشوارتر کنند.

نکته هشتم این است که این کنوانسیون مجوز برای تفسیر هیچکدام از عبارات به کار برده شده در متن را نمی‌‏دهد. در چنین شرایطی دست روسیه به عنوان قدرت بزرگتر برای اجرای مفاد آن باز گذاشته می‎شود. اینکه دیگر کشورهای ساحلی خزر از جمله ایران حق اصلاح کنوانسیون را ندارد یعنی اینکه کنوانسیون از طرف روسیه دیکته شده است.

نکته نهم مربوط به یکی از موارد فوق است. این سند در صورت اختلاف بین دو یا چند کشور ساحلی، هیچ امکانی برای داوری ندارد. در حالی که ایران و آذربایجان و ترکمنستان در مورد «میدان‎های نفتی البرز» با یکدیگر اختلاف دارند. اگر این قرارداد بطور کامل اجرا شود، سهم ایران در ذخایر نفت و گاز خزر تنها یک درصد خواهد بود.

لکه‎های سیاه و قرمز میادین نفت و گاز کاسپین هستند و خطوط قرمز مرزها

در مجموع سهم ایران در حدود ۱۴،۸۰۰ کیلومتر مربع از مساحت ۳۷۱۰۰۰ کیلومتر مربع در دریای خزر خواهد بود. با وجود این واقعیت که کاسپین بیشترین عمق را در بخش جنوبی دارد سهم آب ایران نزدیک ۲۲ درصد خواهد بود. بخش شمالی که به روسیه نزدیک هستند بسیار کم عمق‎اند که بیشتر آن هم در زمستان یخ می‎زند.

نکته‌ی پایانی اینکه، امضای این قرارداد توسط روحانی که فراتر از یک تقلب سیاسی است که استراتژی‌های ولادیمیر پوتین را لاپوشانی کند، احساسات ملی ایرانی‎ها را بسیار جریحه‎دار کرده است. پوتین شبه‌جزیره کریمه را با «رفراندوم» به خود ضمیمه کرد و اکنون می‏‌خواهد با کنوانسیون خزر را تصاحب کند.

*منبع: شرق‌الاوسط
*نویسنده: امیر طاهری
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن

برای امتیاز دادن به این مطلب لطفا روی ستاره‌ها کلیک کنید.

توجه: وقتی با ماوس روی ستاره‌ها حرکت می‌کنید، یک ستاره زرد یعنی یک امتیاز و پنج ستاره زرد یعنی پنج امتیاز!

تعداد آرا: ۰ / معدل امتیاز: ۰

کسی تا به حال به این مطلب امتیاز نداده! شما اولین نفر باشید

لینک کوتاه شده این نوشته:
https://kayhan.london/?p=126781

15 دیدگاه‌

  1. مرد مرده

    لرد کرزن در کتاب «مساله ایران»: کویرهای مرکزی ایران بهترین نقاط برای ترسیم خطوط تجزیه/تقسیم است

  2. پیشنهاد بنده

    این دریاچه را (بطور خیالی) خشک کنند و مرزها را بطور طبیعی امتداد دهند

  3. کریم

    زمان ایران و شوروی، بهره برداری «مشاع» بوده [پس یعنی ۵۰/۵۰]. حالا هم «مشاع» باشد [یعنی ۲۰/۲۰]

  4. کافکاز

    کاسپین به عربی میشه: قزوین

  5. رضا

    سوم…
    بلکه هدف از ۵۰ درصد منابع بستر و زیر بستر در فلات قاره است که در حتی در ۲۵ مایلی سواحل ایران هیچ منبع فسیلی وجود ندارد اما میدان البرز در نزدیکی سواحل آذربایجان قرار دارد و حقوق ۵۰ درصد در منابع ایران را در تمام منابع خزر ذی حق میدانست و کشورهای فدراتیو روسیه را هم ۵۰ درصد که در این قرار داد نامشخص هست. البته مطالب بسیار دیگری است که در این مقال نمی گنجد .
    http://sedayemoallem.ir/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA/item/13345-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-12-%D8%A7%D9%88%D8%AA-2018-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86

  6. رضا

    قسمت دوم..
    در صورتی که سواحل سایر کشورها مضرس است و خط مبدا مستقیم فاصله کشتی های نظامی تا سرزمین مادری را به شدت دور می کند و ۱۰ مایل برای ماهیگیری برای صیادان ایرانی سود آنچنانی ندارد در صورتی که میتوانند با پرچم ایران به ماورای ۱۵ مایلی هم بروند اما مهم منطقه اقتصادی هست و اکثر مطالب در مقالات تقسیم بصورت خط کشی در دریای خزر را مد نظر دارند

  7. رضا

    قسمت اول …در مبحث رژیم حقوقی دریاها سه منطقه را از هم تفکیک می کنند ۱- منطقه دریای سرزمینی : از خط مبدا تا ۱۲ مایل دریایی ۲- منطقه مجاور از دوازده مایلی تا ۲۴ مایل دریایی ۳- از دریای سرزمینی تا ۱۸۸ مایل دریایی منطقه اقتصادی انحصاری .
    بنابر این در منطقه دریای سرزمینی بیشتر نگاه امنیتی در منطقه مجاور منافع ملی و در منطقه اقتصادی منابع را در نظر گرفته شده بررسی کنوانسیون قزاقستان در ۱۲ اگوست در ماده ۷ قرارداد ۱۵ مایل را دریای سرزمینی و در بند آخر صریحا ذکر شده که پایان این منطقه پایان مرز دولتی هست و با توجه به مضرس نبودن ساحل ایران کشتی های نظامی تا ۲۵ کیلومتری ساحل ایران قرار می گیرند

  8. دیدبان

    ما باید به هر قیمتی که شده اجازه ندهیم که روسیه همیشه متجاوز به سرزمین و آبهای ما دست اندازی کند. در فردای پس از فروریزی رژیم باید از برگ رابطه با آمریکا نیز برای بازپس گیری مناطق مورد نظر بهره گیریم. روسها از خزر عقب خواهند نشست به شرط آن که قواعد بازی را بلد باشیم.
    سپاس از آقای طاهری به خاطر مقاله بسیار روشنی که نگاشته اند.

  9. ناشناس

    آقای طاهری ممنون از آگاهی رسانی شما.

  10. مسعود

    اگر ملت ایران عرضه داشته باشد به موقع تقاض این وطن فروشی را از این جانیان دزد و متقلب خواهد گرفت از خودشان تا بچه و نوه و نوادگانشان .تا عبرتی باشد .هنوز زخم ناسور ترکمانچایی خشک نشده .

  11. ناشناس

    اگر نیک بنگرید این روباه پیر کثیف بی وطن سابقه طولانی در معاملات ننگین دارد مک فارلن گرین کارتهای اوباما هواپیمای پراز دلار برای بیت ویران خامنه ای و حالا معامله خزر برای همبستری با پوتین در هیچ برهه ای از تاریخ جهان و نه ایران چنین پلیدانی به این درجه از وقاهت و رذالت و بیغیرتی نخواهید یافت از هیتلر بد ترند چون او‌لااقل وظنپرست بود از چنگیز ‌اسکندریه رذل ترند چون به ملت خود احترام میگذاشت تنها خوک‌ها ی ماده شبیه به‌اینها هستند چون با چند خوک نر جفتگیری می‌کنند

  12. ناشناس

    از دوره‌قاجاریه آ خوند جماعت به جای عرق ملی و میهن پرستی به هم بستری با بیگانه علی الخصوص روسیه و انگلیس روی آ وردند ازجمله مدرس تا خمینی و خامنه ای دجال هم خوابه پوتین گانگستر این پست فطرت ها همه چیز دارند جز عرق ملی و میهن پرستی بیگانه پرست محض آ نهم از نوع بیگانه کثیف و چپاولگر ‌ببینید حاصل هم بستری با بیگانه را که این خامنه ای بیوطن بدعت گذاشت اینها از روز اول ورود به حوزه های علمیه این هم بستری را میاموزند همانطور که همپالگی کاتولیکشان در آ مریکا کثافتکاریشان فاش شد

  13. عسگرآقا

    دُم شیر اندر دهان خرس شد…تا بود چنین بادا…

    بعد ازفوت فتعلیشاه جندین نفراز شاهزادگان قاجاریه بتحریک انگلیسیها ایران را خواستند تجزیه کنند. قائم مقام فراهانی، وزیر کاردان، آن نقشه های جنایتکارانه را در هم نوردید. انگلیسها نیزبدست عمال ایرانی خود وی را بکشتن دادند. بتحریک ملایان ۱۷ شهر مهم ایران مانند قفقاریه را روسها بردند.دیروز نیز بدست ملایان بار دیگر دریای کاسپین \ مازندران دارد از دست میرود…شیر ایران دگر دُمی ندارد؟ تهی شد ایران ز نام آوران؟…

  14. آزاده خراسانی

    یک ایران سپاس از دکتر امیر طاهری ، ایرانی آزاده و میهن پرست ما.
    افتخار میکنیم به وجود این ژورنالیست بینظیرمان
    عمرتان دراز همراه با تندرستی
    پر توان باشید و قلم تان در راه ایران بر کاغذ روان باد.
    خائنان ایران ، حساب توییتری دکتر طاهری را ریپورت کردند و توییتر مسدود موقت کرده است حساب ایشان را

  15. سامان

    با سلام ، تا الان و با همین مطلب از جناب طاهری ، هر چه گفته شده ، خواسته ها بوده و نه بیشتر ، یعنی ما می گوئیم با این شیوه این چیزها را بدست نمی آوریم ، سوال این هست که بر چه اساسی و با چه منطقی و با استناد به کدام قوانین بین المللی باید اینها که می گویند را بدست بیاوریم ویا دقیقتر اینکه بر چه اساس حقوقی باید این امتیازات را به مابدهند ؟ خوب این قوانین و استنادهای حقوقی که به انها عمل نشده و حقوق ملت را رعایت نکرده بگوئید که امثال من هم مطلع شویم .

Comments are closed.