پایان یک آزمون و خطای اقتصادی دیگر در دولت روحانی: بانک مرکزی پرداخت سود به سپرده‌های بانکی را دوباره آزاد کرد

با گذشت یک سال از اجرایی شدن مصوبه بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی، به نظر می‌رسد این طرح هم شکست خورده و اکنون بانک مرکزی دوباره پرداخت سود به حساب‌های ریالی و دلاری را قانونی اعلام کرده است.

بانک مرکزی مجوز داده، بانک‌ها می‌توانند اقدام به سپرده‌گیری ریالی با نرخ سود ۱۸درصد و سپرده‌گیری ارزی با نرخ سود تا سقف ۴درصد آن هم برای دلار کرده و در نهایت، منابعی که حاصل از سپرده‌های مردم در اختیارشان قرار می‌گیرد را با ضوابطی که احتمالا در آینده بانک مرکزی تعیین خواهد کرد، در پروژه‌ها و طرح‌های دارای توجیه اقتصادی به کار بندند.

بر اساس آنچه بانک مرکزی به صورت رسمی اعلام کرده است بانک‌ها مجاز هستند که سپرده ریالی تا سقف سود ۱۸درصد را به صورت اوراق گواهی سپرده یک‌ساله بپذیرند و از سوی دیگر در مقابل سپرده‌های ارزی نیز تا حداکثر ۴درصد سود پرداخت کنند؛ به این معنا که دوره سپرده‌گذاری ارزی یک ساله بوده و در صورت ارائه درخواست تمدید (قبل از سررسید) و موافقت این بانک دوره مذکور برای دوره‌ یک ساله دیگر قابل تمدید خواهد بود؛ ضمن اینکه نرخ سود سپرده‌گذاری سالیانه برای ارزهای یورو، درهم امارات و دلار به ترتیب ۳، ۲ و ۴درصد از سوی بانک مرکزی تعیین شده است .

این تصمیم بانک مرکزی در شرایطی گرفته شده است که درست یک سال پیش بانک مرکزی مصوبه‌ کاهش نرخ سود بانکی را مصوب و بانک‌ها را از پرداخت سود بالا به سپرده‌ها منع کرد.

تیم اقتصادی دولت روحانی که ۵ سال است همچنان بر مدار اشتباه و آزمون و خطا بسر می‌برند با اجرای این مصوبه تصور می‌کردند مردم سپرده‌های خود از بانک‌ها را خارج و در بازارهایی چون بورس و مسکن سرمایه‌گذاری و رونق را به این بخش‌ها باز می‌گردانند اما سودهای خارج شده یا در بازار ارز و طلا سرمایه‌گذاری شد که از جمله عوامل ایجاد بحران در این دو بازار طی ماه‌های گذشته بود و یا جهت سرمایه‌گذاری به خارج از کشور و عمدتاً برای خرید ملک به ترکیه و گرجستان منتقل شد.

جالب اینکه شهریور گذشته پس از اجرایی کردن این مصوبه، بانک مرکزی طی چند اطلاعیه بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری را تهدید کرد که در صورت پرداخت سود آنها را جریمه خواهد کرد و برای مدتی نیز بگیر و ببندی را زیر عنوان «نظارت» راه انداخت؛ با این وجود همچنان خبرهایی منتشر می‌شد که نشان می‌داد برخی بانک‌ها برای مشتری‌های خاص خود که سپرده‌های کلانی نزد این بانک‌ها داشتند استثناء قائل شده و برای حفظ سپرده‌ها نزد خود همچنان به آنها سودهایی کلان پرداخت می‌کنند.

پرداخت سودهای کلانی تا ۲۶درصد به سپرده‌های بلندمدت- یک سال یا بیشتر- از سال‌های گذشته یکی از بسترهای جذاب سرمایه‌گذاری در ایران به شمار می‌رود و در حالی که سایه‌ی رکود گسترده بر اقتصاد ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده بود سپردن سرمایه نقدی نزد بانک و دریافت سودهای بالای ۱۵درصد منطقی ارزیابی می‌شد.