مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه اورمیه از بررسی موضوع توسعه کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه در شورای عالی امنیت ملی خبر داد. یک عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی «شریف» گفته که «اقدامات غلط انسانی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه باعث کاهش ۵۰درصدی روان‌آب‌ها از سال ۱۳۷۴ شده است.»
مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه اورمیه در کارگاه آموزش خبرنگاران در حوزه آب و محیط زیست که امروز پنجشنبه ۵ مهرماه با همکاری کرسی یونسکو و ستاد احیای دریاچه اورمیه در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، دریاچه اورمیه را از «نان شب» هم برای مردم منطقه و کل کشور واجب‌تر دانست و گفت: «ستاد احیای دریاچه اورمیه موضوع توسعه کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه را به شورای عالی امنیت ملی برده است.»
تجریشی ضمن تأکید بر نظارتی بودن ستاد احیای دریاچه اورمیه درباره مسئولیت نهادهای دیگر در این‌باره، گفته که «وزارت کشور اقدامات فرهنگی و اجتماعی مربوط به حوضه دریاچه اورمیه را انجام می‌دهد، وزارت اقتصاد باید تضمین کند که بودجه لازم به موقع تحویل داده شود، وزارت جهاد کشاورزی نیز در زمینه کاهش ۴۰درصدی مصرف آب و کنترل گرد و غبارها در منطقه وظیفه دارد و سازمان هواشناسی هم در زمینه پایش‌های گرد و غبار تکالیفی دارد.»
محمد دانش‌یزدی استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی «شریف» نیز در این نشست، «اقدامات انسانی» صورت گرفته در حوزه آبریز دریاچه اورمیه باعث کاهش «۵۰درصدی روان‌آب‌ها در این منطقه» و «کاهش شدید آورد دریاچه اورمیه» دانسته است.
او گفته که افزایش ۷ تا ۱۰ برابری میانگین بارندگی نسبت به سال گذشته «نه تنها باعث افزایش تراز دریاچه اورمیه نشده بلکه حتی تراز دریاچه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته اُفت داشته است بنابراین تغییر اقلیم نمی‌تواند باعث پر شدن دریاچه اورمیه شود.»
دانش‌یزدی «احداث پل میان‌گذر با طول ۱۷۰۹ متر در دریاچه اورمیه» را یکی از اقدامات انسانی مخرب دریاچه اورمیه خواند و مهمترین تاثیر این پل را تغییر «نحوه چرخش آب» در دریاچه اورمیه و «جدایی بخش‌های شمالی و جنوبی دریاچه از یکدیگر» اعلام کرد.
به گفته این استاد دانشگاه، «از سال ۱۳۷۴ به بعد میزان برداشت آب در حوضه آبریز دریاچه اورمیه تا ۲۱درصد بیشتر شده است.»
همچنین «افزایش حفر چاه‌های متعدد»، «برداشت آب از آب‌های سطحی از طریق پمپ و لوله‌کشی»، «برداشت آب از رودخانه‌ها به اراضی کشاورزی از سوی کشاورزان» و «سدسازی‌های مکرر» از عوامل دیگر خشک شدن دریاچه اورمیه هستند.
محمد دانش‌یزدی اضافه کرد: «برای مثال ۵۲درصد آورد دریاچه اورمیه از رودخانه‌های سیمینه‌رود و زرینه‌رود تأمین می‌شود که به دلیل سدسازی‌ها و گسترش فعالیت‌های کشاورزی در برابر ورود آب این رودخانه‌ها به دریاچه ممانعت ایجاد شده است.»
دانش یزدی با اشاره به سد مخزنی حسنلو در حوضه آبریز دریاچه اورمیه اظهار کرد: «این سد با هدف بهبود کشاورزی ساخته شد اما برای توسعه کشاورزی مورد استفاده قرار گرفت. آب سد حسنلو متاسفانه از طریق لوله‌کشی حتی به روی قله کوه نیز برده شده است تا برای کشاورزی استفاده شود!»
این استاد دانشگاه از نوع کشاورزی صورت گرفته در این منطقه انتقاد کرده و گفته که «متأسفانه به جای کاشت محصولات کم‌آب‌بر به کاشت چغندر قند و توسعه باغات از جمله سیب پرداخته شده است و همین موضوع باعث افزایش مصرف آب و کاهش آورد دریاچه اورمیه شده است. متأسفانه استان آذربایجان غربی از سال ۷۴ در کشت چغندر قند سیر صعودی داشته است.»
این در حالی است که محمد اسماعیل سعیدی نماینده مجلس شورای اسلامی دو روز پیش ایجاد محدودیت برای چاه باغ‌های اطراف دریاچه اورمیه را دارای تبعات منفی دانسته و گفته بود که «نمی‌توانیم روستاهای حاشیه دریاچه اورمیه که امرار معاش زندگی مردم از طریق کشاورزی است، را از بین ببریم. چرا که نتایجی جز مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها و به وجود آمدن آسیب‌های اجتماعی نخواهد داشت.»
وی از عدم تخصیص بودجه برای احیای دریاچه اورمیه در سال جاری خبر داده و گفته که رئیس سازمان برنامه و بودجه دستور اخذ ۸۰ میلیارد تومان برای «اجرای پروژه تصفیه خانه‌ها و تکمیل رینک آب تبریز» را داده بوده است.
سعیدی نماینده مجلس شورای اسلامی خواستار اتخاذ تدابیری برای تخصیص اعتبارات لازم برای پروژه‌های دریاچه اورمیه شد و گفت که «با توجه به اینکه آبی به دریاچه اورمیه انتقال نیافته، وضعیت کنونی آن بدتر شده است که عدم اخذ تدابیر، تصمیمات و تأمین به موقع اعتبارات برای تکمیل پروژه‌ها از دیگر علل وضعیت کنونی آن است.»
