فیروزه رمضان‌زاده – دور جدید تحریم‌های مالی و نفتی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران از ۱۳ آبان‌ماه آغاز شد. این تحریم‌ها نه تنها پیشاپیش تاثیر گسترده و اجتناب‌ناپذیری بر وضعیت زندگی مردم، صنایع و فعالیت‌های اقتصادی کشور گذاشته بلکه کاهش قابل توجه رونق صنعت گردشگری را نیز در پی داشته است.
همزمان کاهش ارزش پول ملی ایران و نوسانات نرخ ارز نیز به کاهش قابل توجه میزان گردشگری داخلی و خارجی منجر شده است چرا که هزینه‌های سفر نه تنها برای گردشگران داخلی گران است بلکه گردشگران خارجی هم پس از تبدیل ارز به ریال، از پس پرداخت هزینه‌های سفر به گوشه و کنار ایران برنمی‌آیند.
یکی از راهنمایان تورهای گردشگری در ایران که نخواست نام وی برده شود با اشاره به تاثیر قابل توجه بالا رفتن نرخ ارز و سقوط ارزش پول ملی ایران بر افت محسوس گردشگری داخلی و خارجی در این کشور به کیهان لندن می‌گوید: «گران شدن ارزهای خارجی به این منجر شد که خدمات ارائه شده به گردشگران خارجی هم گرانتر تمام شود. بخش زیادی از کسانی که می‌خواستند از کشورهای اطراف به ایران بیایند چون دیگر سفر به ایران ارزان تمام نمی‌شود قید سفر به ایران را می‌زنند، ایرلاین‌های خارجی نظیر بریتیش ایرویز، کی ال ام و ایرفرانس هم علاوه بر تهدیدهای تحریمی تصمیم گرفتند پروازهای خود به ایران را متوقف کنند چون تعداد مسافران خارجی آنها کم شده و بسیاری از پروازهایشان به خاطر افزایش ۵۰ تا ۷۵درصدی قیمت بلیت‌ها خالی می‌رفتند.»
به گفته این راهنمای تور، در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ وضعیت گردشگری بهتر شده بود؛ تعداد گردشگران چند برابر شده و گردشگرانی از کشورهای اروپایی و آمریکا زیاد شدند؛ برخلاف سال‌های قبل که از کشورهای آسیای جنوب شرقی بیشتر می‌آمدند. ولی پس از آغاز ریاست جمهوری ترامپ و آغاز تحریم‌ها و جنگ روانی علیه جمهوری اسلامی ایران بطور مستقیم بسیاری از تورهای خارجی کنسل شد و الان هم به شدت در حال ریزش هستند؛ بسیاری از گردشگران خارجی بجای تور، به شکل انفرادی یا گروه‌های دو سه چهار نفره می‌آیند.»
به گفته وی ساز و کار آمارگیری برای شمارش گردشگران ورودی و خروجی به ایران واقعی و بر مبنای اصول علمی و استاندارد نیست: «در حال حاضر از چند روش برای آمارگیری استفاده می‌کنند، یک روش، بلیت‌فروشی اماکن تاریخی و گردشگری است؛ اگربازدیدکننده خارجی داشته باشند یادداشت می‌کنند و بعد یک آمار کلی اعلام می‌کنند که مثلا آنقدر گردشگر خارجی آمده. یک روش دیگر، شمارش بلیت پرواز مسافرانی است که به ایران می‌آمدند؛ روش دیگر هم شمارش تعداد اسکان مسافران است. بنابراین فرمول واحدی برای سرشماری تعداد مسافران خارجی به ایران وجود ندارد. دستگاه‌های مختلف همیشه آمارهای متفاوت ارائه می‌کنند چون وقتی مسافر ورودی را محاسبه می‌کنند ایرانی‌هایی که از کشورهای خارجی می‌آیند را هم به عنوان گردشگر خارجی اعلام می‌کنند.»
این راهنمای گردشگری معتقد است: «بیش از ۵۰ درصد از آمار گردشگران خارجی، مسافران شهرهای زیارتی از کشورهای عراق و لبنان هستند که بیشتر به مشهد و قم و تعداد خیلی کمی از آنها به شیراز و اصفهان می‌روند. نحوه هزینه کردن این مسافران خیلی زیاد نیست و اینطور نیست که شهرهای مقصد از حضور اقتصادی آنها بهره‌مند شوند.»
این کارشناس صنعت گردشگری به حذف مُهر ورود به ایران از پاسپورت گردشگران خارجی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «شاید بد نباشد بدانید تنها کشوری هستیم که معاون رییس جمهورش در شهریورماه اعلام کرد که در پاسپورت گردشگران مُهر ورود به ایران نمی‌زنند و این شرم‌آور است. بجایی رسیده‌ایم که مردم به خاطر مُهر کشور در پاسپورتشان به ایران نمی‌آیند تا بعدا در آمریکا یا سایر کشورها دچار مشکل نشوند و این خفت را حکومت ایران پذیرفته که حتی حاضر شده مُهر ورود نزند تا تشویقی برای ورود گردشگران خارجی برای ورود به ایران باشد.»
او اضافه می‌کند: «از سوی دیگر، بسیاری از هتلدارها با هماهنگی آژانس‌های خارجی خود تلاش می‌کنند تورهای خود را با چنگ و دندان نگه دارند که به ایران بیایند، یعنی الان هتلدار، کار آژانس را هم انجام می‌دهد؛ چندین نمونه از این موارد سراغ دارم که مرتب در حال چانه‌زنی هستند تا تورهای هتل‌هایشان کنسل نشود مثلاً با روش‌های مختلف تخفیف‌های مختلف پیشنهاد می‌کنند.»
به گفته این راهنمای تور، امسال تعداد کنسل شدن تورها بسیار زیاد بوده با وجود اینکه ارزان شدن سفر به ایران می‌توانست مشوق و محرکی برای هجوم گردشگران به ایران باشد.
شهروندان کشورهای غربی به خاطر محدودیت‌هایی نظیر پوشش اجباری زنان یا ممنوعیت فروش و مصرف مشروبات الکلی نیز کمتر به ایران سفر می‌کنند.
راهنمای تورهای گردشگری ساکن ایران در این زمینه معتقد است: «ایران، بالقوه مقصد جذابی برای سفر بسیاری از گردشگران نیست به دلایل مختلف نظیر محدودیت در پوشش، خوراک و آزادی‌های اجتماعی دیگر. یادم هست در سفری که با یک تور گردشگری به شیراز داشتم یک آقای آلمانی که کنار من در اتوبوس نشسته بود گفت به آبجو عادت دارم؛ من هم به او گفتم فقط ماءالشعیر و نوشیدنی‌های غیرالکلی هست!»
او اضافه می‌کند: «از سوی دیگر، بحران‌های سیاسی و تبلیغات منفی که مدام علیه شرایط ایران مطرح می‌شود باعث می‌شود خیلی‌ها در دنیا فکر کنند که ایران جای امنی نیست. نکته تاسف‌بار دیگر اینست که تنها چیزی که برای حکومت اهمیت ندارد حوزه میراث فرهنگی و گردشگری است که در اولویت‌هایش نیست، با وجود اینکه این حوزه‌ها در تولید اشتغال بسیار موثر هستند حتی می‌توان جاذبه‌های ثانویه‌ای برای توسعه‌ی گردشگری ایجاد کرد اما متاسفانه هیچ کدام جزو اولویت‌های مسئولان نیستند.»
وی با افسوس ادامه می‌دهد: «بجز آثار تاریخی، خرده‌فرهنگ‌های میراث فرهنگی ما بسیار سخت و به ندرت معرفی می‌شوند، در حالت عادی هیچ رویدادی بیرون از یک منطقه شهری و روستایی برخلاف برزگداشت مولانا در ترکیه تبلیغ و معرفی نمی‌شود.»
در این بین سازمان میراث فرهنگی، سال‌هاست که برای سودآوری اقتصادی بیشتر و کاهش هزینه‌های حفظ و نگهداری مرمت بناها و خانه‌های تاریخی، تلاش می‌کند این آثار را به بخش خصوصی واگذار کند. به گفته‌ای این راهنمای تور داخل ایران، وضعیت در حوزه میراث فرهنگی آنقدر وخیم است که عملا تا آنجا که ممکن است بناهای تاریخی را به بخش خصوصی واگذار می‌کنند که سرمایه‌گذار بخش خصوصی بیاید و مرمت این بناها را برعهده بگیرد با این وجود از بسیاری از این پروژه‌ها استقبال نمی‌شود چون در یک پروژه، سرمایه‌گذار نگران بحران‌های اقتصادی و رکود است.
او می‌افزاید: «مثل پروژه‌های میراث فرهنگی در حوزه گردشگری هم بیشتر کارها توسط بخش خصوصی انجام می‌شود مثلا در بحث سرمایه گذاری پروژه‌های گردشگری، اما قیمت مصالح ساختمانی از اول سال تا الان سه برابر شده، تمام برآوردهای مالی سرمایه‌گذار یا دولت برای ادامه ساخت هتل یا رستوران بهم ریخته و در یک بخش‌هایی برایشان مقرون به صرفه نیست. شرایط فعلی مشکلات بسیار جدی در این پروژه‌ها به وجود آورده است.»
او توضیح می‌دهد: «وقتی این وضعیت را با ترکیه مقایسه می‌کنید می‌بینید که در آنجا در شهرهای مختلف برای حوزه گردشگری هدف‌گذاری و سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ در حالی که در ایران برای جذب سرمایه‌گذار خارجی مشکلات بسیار پیچیده وجود دارد. جدا از این پیچیدگی‌ها، مبادلات مالی هم بسیار پیچیده شده. الان نمی‌توانید به راحتی پول وارد ایران کنید به همین دلیل، عملا امکانی برای توسعه گردشگری وجود ندارد. آنقدر محدودیت سرمایه‌گذاری وجود دارد و آنقدر شرایط پیچیده است که ترجیج می‌دهند بروند در کشورهای دیگری مثل ترکیه سرمایه‌گذاری کنند.»
کشورهای مطرح در صنعت توریسم علاوه بر ایجاد جاذبه‌های گردشگری و ساماندهی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در حوزه بازاریابی و تبلیغات نیز انجام می‌دهند. راهنمای تور گردشگری در ایران در این زمینه می‌گوید: «بازاریابی و تبلیغات تخصصی و حرفه‌ای نیز در حوزه گردشگری ایران بسیار ضعیف است. در واقع چنین چیزی نداریم!»
««بازاریابی و تبلیغات تخصصی و حرفه‌ای نیز در حوزه گردشگری ایران بسیار ضعیف است. در واقع چنین چیزی نداریم!»».
بهترین متخصص جمهوری اسلامی که جدیداً بیانانی داشته است،محسن قرآئتی رئیس ستاد اقامه نماز ایران، خواستار تدوین برنامه‌ای برای «اثرگذاری دینی» بر گردشگران خارجی شد که به ایران سفر می‌کنند.
به گزارش سایت مشرق، قرآئتی یکشنبه ۱۱ نوامبر در این باره گفت: «باید برنامه‌ریزی جدی برای اثرگذاری دینی و فرهنگی بر گردشگران خارجی انجام شود». بازار یاب و بازار یابی با این آینده نگری.
عکس جهنمی دو منحوس منفور بالای دروازه شهر ، حوله کثیف سیاه بر سر. پشم الو ، گندیده خرمالو ، زشت و قبیح و بی قواره ، این هم از شحنه و داروغه فرودگاه . در شهر مرگ و ماتم و ترافیک و آخوند و چادر سیاه و خواهران زینب و گشت بی ارشاد .دل خوش مثقالی هزار دلار . من که دیداری از جهنم ،خانه ابدی خمینی را ترجیح میدهم !