خاصیت کنفرانس ورشو در چیست؟

در ایران مقام‎های حکومتی در سخنرانی‎ها، مصاحبه‎ها و موضع‎گیری‎های خود ادعا می‎کنند کنفرانس ورشو شکست خورده و نتیجه‎ای برای برگزارکنندگان‌ نداشته است.

سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، جمعه ۲۶ بهمن، در واکنش به بیانیه پایانی این کنفرانس مدعی شده تعداد و سطح شرکت‌کنندگان پایین بوده و از همراهی با هر گونه تصمیم «ضد ایرانی» (ضدجمهوری اسلامی) امتناع کرده‌اند و همچنین تاکید کرده بیانیه پایانی نشست «سندی بی‎خاصیت» است.

بهرام قاسمی می‎گوید، بازیگران اصلی منطقه همچون ایران، ترکیه، لبنان، سوریه، عراق و فلسطین در کنفرانس ورشو حضور نداشتند و کشورهای مهمی چون چین و روسیه، و بسیاری از کشورهای مهم اروپایی و غیراروپایی در آن حضور نداشته و یا صرفاً در سطح بسیار پایین و کمرنگی در آن شرکت کردند. البته پرچم ترکیه به عنوان شرکت‌کننده از سوی وزارت خارجه لهستان در روز ۱۳ فوریه توییت شده است.

🇦🇫🇦🇱🇩🇿🇸🇦🇦🇷🇦🇲🇦🇺🇦🇹🇦🇿🇧🇭🇧🇪🇧🇷🇧🇬🇭🇷🇨🇾🇨🇿🇩🇰🇪🇬🇪🇪🇫🇮🇫🇷🇬🇷🇬🇪🇪🇸🇮🇳🇮🇪🇮🇱🇯🇵🇾🇪🇯🇴🇨🇦🇶🇦🇰🇪🇨🇴🇰🇷🇰🇼🇱🇷🇱🇹🇱🇺🇱🇻🇲🇹🇲🇦🇳🇱🇩🇪🇳🇬🇳🇴🇳🇿🇴🇲🇵🇱🇵🇹🇷🇴🇸🇰🇸🇮🇺🇸🇸🇪🇹🇭🇹🇳🇹🇷🇺🇦🇭🇺🇬🇧🇮🇹🇦🇪🇪🇺#WarsawSummit 🌍

— Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP 🇵🇱 (@MSZ_RP) February 14, 2019

ملاک دیگر سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی برای شکست خورده تلقی کردن نشست لهستان «رفتار و کردار عصبی و متشنج وزیر خارجه و معاون رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها» است. قاسمی می‎گوید شکایت آمریکایی‎ها از اروپایی‌ها برای خروج آنها از برجام از روی ضعف و ناکامی و ناتوانی در تحقق اهداف مورد نظرشان از اجلاس ورشو است.

مقام‌های آمریکایی در لهستان درباره‌‏ی برجام چه گفتند؟

مایک پنس معاون دونالد ترامپ در کنفرانس ورشو با انتقاد از اروپایی‎ها برای راه‌اندازی کانال مالی اینستکس هشدار داد این کمک‎ها نه تنها جمهوری اسلامی را قویتر می‌کند، بلکه فاصله بین اروپا و آمریکا را نیز بیشتر می‎کند». او تاکید کرد، «ما انتظار داریم متحدین اروپایی ما از برجام خارج شوند و به ما بپیوندند.»

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز در گفتگو با رادیو فردا به صراحت تاکید کرد، «آمریکا معتقد است هر پولی به جمهوری اسلامی ایران برسد، دست آخر به قاسم سلیمانی خواهد رسید و خرج شرارت می‌شود.» این در حالیست که ایالات متحده آمریکا پیش از برگزاری کنفرانس ورشو اعلام کرده بود هر شرکت و نهادی که از طریق اینستکس با ایران همکاری کند در فهرست تحریم‏‎‎ها قرار خواهد کرد.

این فقط جمهوری اسلامی نیست که روی عدم حضور روسیه و چین در کنفرانس امنیتی لهستان مانور می‌دهد. روزنامه شرق‎الاوسط در تحلیلی نوشته، عدم حضور این دو کشور در نشست ورشو نشان از شکاف میان جامعه بین‌المللی در باره‎ی مسئله ایران دارد. طبق تحلیل این روزنامه کاهش سطح حضور برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه به ملاحظات این کشورها در مقابل خط تندرو علیه نظام حکومتی تهران تعبیر شده که آمریکایی‌ها قصد دارند آن را از ورشو به پیش ببرند.

برایان هوک: فشارهای زیادتری وارد می‎کنیم

روز جمعه ۱۵ فوریه، برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در گفتگوی اختصاصی با شرق الاوسط تاکید کرد «با اروپا در خصوص برجام به توافق نرسیدیم.» او توضیح داد: «مطمئناً در خصوص توافق هسته‌ای با اروپایی‌ها اختلاف نظر داریم و به این توافق رسیدیم که به توافق نرسیم… در این زمینه فشارهای زیادی در خصوص تمام موضوعات وارد خواهیم کرد که منبع اصلی آنها ایران است [از جمله] توسعه موشکی، تروریسم، تأمین مالی تروریسم، امنیت سایبری.»

هوک در ادامه به بخشی از گام‎های اروپا برای فشار به رژیم ایران اشاره کرده و با یادآوری برنامه‎های جمهوری اسلامی برای ترور، بمب‌گذاری‌ و توطئه در اروپا اقدام آنها را برای تحریم ایران قدمی مثبت ارزیابی کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که اگر تحریم‌ها در رفتارهای ایران تأثیرگذار نباشد آمریکا چه خواهد کرد، گفت: «ما قطعاً کار را برای انجام عملیات‌هایشان سخت خواهیم کرد. ایران را از صادرات روزانه یک میلیون بشکه محروم کردیم. هنگامی‌ که تحریم‌ها آغاز شد ایران روزانه ۲٫۳ میلون بشکه صادر می‌کرد ما آن را به ۱٫۳ میلیون بشکه کاهش دادیم. هم‌اکنون صادرات آنها روزانه یک میلیون بشکه یا کمتر است. اما ما به اعمال بیشترین فشار اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران پایبند هستیم. اگر در مبارزه با منابع تأمین مالی ایران جدی باشی باید در پیگیری صادرات نفتی آن نیز جدی باشی. نه تنها صادرات نفت آنها را کاهش دادیم بلکه سیستم تحریمی خود را برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها نیز تحمیل کردیم. ما می‌دانیم که آنها را از بیلیون‌ها دلار درآمد محروم کرده‌ایم.»

اروپا معتقد به حفظ برجام است اما…

در رابطه با مضامین کنفرانس ورشو، شنیده شده که پمپئو و موگرینی در بروکسل پشت درهای بسته دیدار و گفتگو کردند. وزیر خارجه آمریکا به اتحادیه اروپا در مورد حفظ برجام و ایجاد کانال مالی برای کمک به ایران انتقاد کرده اما موگرینی صرفاً شنیده و لبخند زده است.

نیلس آنن دستیار وزیر خارجه آلمان که در کنفرانس ورشو حضور داشت توییت کرده، «کنفرانس ورشو قرار بود در مورد صلح و امنیت منطقه خاورمیانه باشد. اما عمدتا در مورد ایران بود.» او تاکید کرده «پاسخ ما، بسیار ساده است. اروپا به نحوی متحد و محتاطانه گام برمی‌دارد. ما روی فشار و گفتگو حساب کرده‌ایم. اروپا پای برجام می‌ایستد.»

German State Minister for Foreign Affairs Niels Annen at the „Peace and Security in the Middle East“ conference in Warsaw today. The opening evening was mostly about Iran. Looking forward to a broader agenda today. pic.twitter.com/SGZ1UdQshA

— Tobias Tunkel (@GermanyOnMENA) February 14, 2019

در این مقطع اروپایی‎ها در کنفرانس ورشو تا حدود زیادی تکلیف خود را با آمریکا برای حفظ برجام روشن کردند. اصلی‎ترین دستاورد این کنفرانس برای آمریکا متحد کردن کشورهای عربی، اسرائیل و بخش مهمی از کشورهای اروپای شرقی عضو اتحادیه اروپاست. تهران عمیقاً از اینکه فرانسه و آلمان در سطح پایین در این کنفرانس شرکت کرده‌اند و روس‎ها و چینی‎ها نبودند خرسند است بدون اینکه این عدم حضور برایش سودی داشته باشد.

این کاملاً درست است که اروپایی‎ها هنوز از برجام خارج نشده‌اند اما بر اساس منافع و تهدیداتی که متوجه آنهاست اهرم‎های فشارشان علیه جمهوری اسلامی را بیشتر از پیش از برجام کرده‌اند! مهلت گروه اقدام مالی FATF برای تصویب لوایح پالرمو و CFT روز ۲۵ بهمن تمام خواهد شد و تکلیف رژیم هنوز برای پیوستن به آن روشن نیست. FATF برای رژیم ایران یک بن‏‏‌بست تمام‌عیار است زیرا تحت هر شرایطی چه لوایح در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شود چه نشود یا نظام قربانی می‏‌شود یا سپاه. چرا که اروپا اجرای اینستکس را منوط به پیوستن ایران به FATF و کنار گذاشتن موشک‎پرانی‎ها و ترور و توطئه‎های برون‌مرزی کرده است.

از سوی دیگر جمهوری اسلامی از عدم حضور چین و روسیه در ورشو ذوق‎زده است اما مسکو و پکن در رابطه با جمهوری اسلامی چنان عمیق و غیرقابل انعطاف منافع خود را مقدّم می‎دانند که حتی راه تنفس جزبی هم به ایران نمی‎دهند. چین و روسیه نه تنها حاضر نشدند برای حفظ برجام کانال مالی مشابه اینستکس ایجاد کنند بلکه همسو با تحریم‎های آمریکا تمام سیستم‎های بانکی و مالی خود را با ایران بستند و شرکت‎های خصوصی و دولتی آنها پس از شروع مرحله‌ی دوم تحریم‎ها از نیمه‌ی نوامبر ۲۰۱۸ بساط خود را از ایران جمع کردند و رفتند. حتی شرکت‎های نفتی آنها حاضر به ادامه همکاری در پروژه‎های ایرانی نیستند. روس‎ها حتی حاضر نشدند به ایران هواپیماهای مسافربری درجه دو سوخو را بفروشند. چینی‎ها حاضر نشدند حتی بر سر فروش هواپیماهای نظامی با ایران پای میز مذاکره بنشینند. در تحریم‎های نفتی، زمانی که بیژن زنگنه وزیر نفت جمهوری اسلامی در اوپک برای کاهش یا دست‎کم ثابت نگه‎داشتن تولید دست و پا می‎زد، روس‎ها در کنار عربستان اعلام کردند که برای جبران خلاء نفت ایران حاضر به افزایش تولید هستند!

در سوریه نیز نیروهای سپاه با چراغ سبز روس‎ها در حملات هوایی اسرائیل نقره‎داغ می‎شوند. در ائتلاف سه‌گانه روسیه، ترکیه و ایران بر سر بحران سوریه بارها پوتین و اردوغان منافع جمهوری اسلامی را ندیده گرفتند و با هم توافق کردند بدون اینکه حتی مقامات ایران در جریان باشند.

جمهوری اسلامی بازنده‎ی بی‎چون و چرای این میدان است و آنچه در رسانه‎ها در مورد شکست کنفرانس ورشو می‎گوید فقط خوراک داخلی دارد. کافیست سرنوشت «سوئیفت» را مرور کرد که مدیران آن تلاش کردند زیر بار تحریم‏‎های آمریکا نروند اما پس از چند ماه مقاومت، آنها هم چاره‎ای جز تبعیت از آمریکا نداشتند. برخلاف گفته‎های سخنگوی جمهوری اسلامی این «کنفرانس ورشو» نیست که بی‎خاصیت است بلکه کانال مالی «اینستکس» و «برجام بدون آمریکا» و «وعده‏‎‎های چین و روسیه» است که تا کنون خاصیتی نداشته و حالا با یارگیری آمریکا در ورشو، راه برای پیشبرد سیاست‏‌های واشنگتن علیه رژیم ایران بیشتر باز شده است.

آمریکا در کنفرانس ورشو درختی را کاشت که اولین ثمره آن نمایش تاریخی ائتلاف عربی با اسراییل بود و دومین نتیجه‌اش یارگیری از اعضای اتحادیه اروپا به ویژه از کشورهای اروپای شرقی و همچنین کشورهای آسیایی و آفریقایی است. بجز چین نمایندگان اصلی‎ترین شرکای نفتی ایران در کنفرانس ورشو حضور داشتند: هند، کره‎جنوبی، ژاپن. بزرگترین شریک اقتصادی ایران در منطقه یعنی امارات در نشست امنیتی لهستان نماینده داشت. همزمان شیخ سیف بن زاید آل نهیان معاون شورای وزیران و وزیر کشور امارات رژیم ایران را به دست کشیدن از خیالپردازی دعوت کرده و گفته ملت ایران مستحق زندگی مناسب‌اند. پادشاهی عمان که در حال حاضر روابط حسنه‎ای با ایران دارد در نیز در این کنفرانس نماینده داشت.

حتی کشورهایی که به نوعی با مافیای رژیم ایران در مسائل مختلف سیاسی و نظامی و بانکی زد و بند دارند از جمله قطر، اوکراین و گرجستان نیز نمایندگان خود را به ورشو فرستاده بودند و اینها همگی بیانگر از گردابی است که جمهوری اسلامی در آن گرفتار شده است. باید منتظر بود و دید بازتاب برگزاری نشست ورشو در کنفرانس امنیتی مونیخ که محمدجواد ظریف هم در آن حضور دارد چه خواهد بود.