فیروزه رمضان زاده- بیشتر از دو ماه است که ماجرای تخلف در حریم و ساخت و سازهای بیشتر از حد مجاز استانداردهای تعیین شده در پشت کاخ گلستان، تنها بنای ثبت شده جهانی یونسکو در تهران خبرساز شده است.
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) سوم بهمن ماه در این مورد نوشت که پیمانکار مجتمع تجاری «شمس‌العماره» با مجوز صادر شده از سوی میراث فرهنگی و شهرداری وقت تهران همچنان به کار خود ادامه می‌دهد.
ساخت و ساز در حریم کاخ گلستان برخلاف حد مجاز ساخت و ساز برای این محوطه ثبت شده در فهرست میراث جهانی ادامه دارد و ناظران هشدار داده‌اند که اساساً وجود این بنا می‌تواند کاخ گلستان را از فهرست میراث جهانی خارج کند.
یک کارشناس میراث فرهنگی که نخواست نامی از وی برده شود در این مورد به کیهان لندن می‌گوید: «بنایی که ساخته شده دقیقاً در عرصه ارگ تاریخی تهران قرار گرفته و میراث تهران با مجوز دادن‌های کیلویی و با گرفتن رشوه‌های کلان باعث به وجود آمدن این هرج و مرج شده است.»
به گفته وی در حریم ارگ تهران ساخت و ساز غیرمجاز زیاد انجام شده است؛ یک پاساژ ساخته‌اند در قورخانه دقیقاً پشت خانه ناصرالدین میرزا که دارای گنبد فلزی است و ارتفاعش بیشتر از ۱۲ متر است، در صورتی که آنجا کلاً در داخل عرصه قرار گرفته و نباید بدون مجوز ساخت و ساز شود و ارتفاع بیشتر از ۷ متر نباید باشد آنهم در حریم درجه یک.
از این کارشناس در مورد واکنش کارشناسان یونسکو در مورد این تخلفات سوال می کنم؛ می‌گوید: «تا به حال، دندان روی جگر گذاشته‌ایم تا مسئولان مشکل را حل کنند، حیف است که به مجامع جهانی کشیده شود تا کاخ گلستان در خطر خروج از فهرست ثبت جهانی قرار بگیرد. ولی مشکل حل نشد، مغازه‌ها در این پاساژ شمس‌العماره تا بیش از متری سه میلیارد تومان ارزشگذاری شده‌اند. این یعنی پتانسیل بالا برای گرفتن رشوه توسط کارشناسان میراث تهران؛ کاری که در میراث تهران اتفاق افتاد؛ چند ماه پیش این ماجرا لو رفت و یکی از روزنامه‌نگاران در وبسایت چمدان، گزارشی کار کرد. مونسان و طالبیان (رییس سازمان میراث فرهنگی و معاونش) رفتند آنجا مانور دادند که مشکل را حل می‌کنیم ولی حل نشد.»
این دوستدار میراث فرهنگی با تایید این نکته که برخی از کارشناسان میراث تطمیع شدند و رشوه دریافت کردند تاکید می‌کند: «بله، بازرسی هم مچشان را گرفت و مبلغ بالا باعث شد تا مبلغ کلان را بپذیرند. چون در طول تمام خدمتشان هرگز چنین پولی را خرده خرده نمی‌گرفتند که یکجا گرفتند. اسامی آنها را در چمدان منتشر کردند، همه از سرشناسان. از آن طرف مونسان رییس سازمان و طالبیان معاون میراث هم رفتند بازار و وعده وعید دادند.»
این کارشناس ادامه می‌دهد: «یکی از مسئولان به نام هادی احمدی روئینی مدیر کل دفتر حفظ و احیاء میراث و از معاونین طالبیان، سریع با نوشتن یک نامه دست خودش را رو کرد؛ وی در آنجا پاسخ رییس میراث تهران را داد، در حالی که فقط رونوشت نامه به نام او زده شده بود آنهم جهت اطلاع. در این موارد که رونوشت نامه جهت اطلاع به مسئولی زده می‌شود ایشان نباید پاسخ دهد، ولی او پاسخ داد و در آن ضوابط عرصه و حریم کاخ را زیر پا گذاشته و گفت ساختن بلامانع است!»
به گفته این کارشناس، در ضابطه عرصه و حریم بنا قید شده است که هرگونه ساخت و ساز در عرصه کاخ ممنوع است، اما اینها در عرصه کاخ، ساخت و ساز کرده‌اند، در حریم هم نه تنها ارتفاع ۸ متر را با مجوز میراث مجاز کرده‌اند، بلکه آن را در اینجا به سیزده و نیم متر هم رساندند؛ پول آن را حساب کنید، سر به فلک می‌کشد، با متری سه میلیارد تومان! می‌گویند در شهرداری فقط مهندس آنها سوئیچ یک بی ام و میلیاردی گرفته. همه دلال شده‌اند و سهمشان را می‌خواهند.»
در ادامه از یک کارشناس دیگر که در رشته باستان‌شناسی فعال است می‌پرسم که با ادامه تخلفات پیرامون کاخ گلستان فکر می‌کنید این بنا چقدر به خروج از فهرست میراث جهانی یونسکو نزدیک شده است؟ می‌گوید: «مانند میدان نقش جهان، یک ناظر برای بررسی بیشتر خواهند فرستاد. اشکالات بلافاصله رو می‌شود. یک فرصت به آنها داده خواهد شد تا مشکلات را برطرف کنند. در اصفهان که فشار آوردند و توانستند مشکلات را برطرف کنند. همه اینها بستگی دارد به فشار افکار عمومی. آنچه روشن است در حال حاضر ساخت سازها در حریم کاخ گلستان به قیمت خروج کاخ گلستان از فهرست میراث جهانی ادامه دارد.»
این باستان‌شناس معتقد است: «از آنجا که پیشتر مشخص شده بود که دست‌هایی در میراث فرهنگی تهران، برخلاف آنچه انتظار می‌رود، با امضای این طرح خلاف قانون، انگشت اتهام را به سوی کارشناسان سازمان اشاره رفته‌اند و از آنجاکه این مجموعه به ثبت جهانی رسیده پس در عرصه بین‌المللی افتضاح بزرگی است، حتماً مجبورند برای ظاهرسازی هم که شده دست به اقدامی بزنند تا مشکلات برطرف شود.»
او در ادامه در مورد اهمیت تعیین عرصه و حریم و ضوابط حفاظتی آثار تاریخی چنین توضیح می‌دهد: «یک روال حفاظتی برای تپه‌ها، محوطه‌ها و بناها در قانون پیش‌بینی شده به نام «تعیین عرصه و پیشنهاد حریم». در این عملیات با مشخص کردن عرصه‌ی اثر و محدوده حریم آن، ضوابطی را به تصویب رسانده و به استان‌ها اعم از استانداری و ادارات دیگر درگیر با محوطه ابلاغ می‌کنند. این ضوابط مشخص می‌کند که در پیرامون اثر چه کارهایی مجازیم انجام دهیم و چه کارهایی را مجاز به انجام آن نیستیم. برای یک اثر که به ثبت جهانی رسیده این ضوابط بسیار حساس‌تر هستند. عرصه و حریم کاخ گلستان هم خیلی پیشتر از ثبت جهانی شدن آن تصویب و ابلاغ شده بود.»
به گفته این دوستدار میراث فرهنگی، در ضوابط عرصه این اثر تاریخی و فرهنگی قید شده که هرگونه ساخت و ساز در عرصه کاخ گلستان تخلف و ممنوع است. بنابراین با ساخت و ساز در عرصه کاخ دارند تخلف می‌کنند. در ضوابط حریم کاخ نیز قید شده که ارتفاع مجاز برای ساخت و ساز ۸ متر است آنهم با مجوز میراث فرهنگی. یعنی اگر کسی در عرصه، زمین دارد تکلیفش مشخص است: اجازه ساخت و ساز ندارد و اگر در حریم ملک دارد، نباید بیشتر از ۸ متر بسازد. با این وصف افرادی در عرصه دارند ساخت و ساز می کنند؛ کاری که ممنوع است و طبق قانون تخلف محسوب می‌شود.»
در میانه‌ی سال ۱۳۸۹ سرای ۱۳۰ ساله قاجاری دلگشا، (امیرنظام) واقع در عرصه و حریم درجه یک مجموعه تاریخی کاخ گلستان بنا به درخواست مالک و با حکم دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ملی خارج و دو سال بعد مانند بسیاری از آثار باستانی و میراث فرهنگی، زیر سایه سکوت و غفلت مسئولان سازمان میراث فرهنگی و شهرداری تخریب شد. اما ماجرا به اینجا ختم نشد. مالک بنا توانست یک برج تجاری ۱۸ متری با ۲۴ طبقه درست در حریم منظر کاخ گلستان بسازد. با وجود اینکه از سال ۱۳۹۲ حکم تخریب یک و نیم طبقه از اضافه بنای این مجتمع تجاری صادر شده اما همچنان این حکم اجرا نشده است.
یکی از پیش‌شرط های ثبت جهانی کاخ گلستان و دیگر آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی، حفظ و حفاظت از حریم مجموعه است و چنانچه کوچکترین خدشه‌ای به حریم بنا وارد شود، احتمال خروج آن از فهرست میراث جهانی وجود دارد.
به این ترتیب، با این شکل که پیش می‌رود و بی‌توجهی مسئولان شهری و میراث فرهنگی به ادامه ساخت و ساز مجتمع تجاری «شمس‌العماره» در حریم کاخ گلستان و سایر تخلف‌های صورت گرفته در عرصه و حریم این اثر میراث جهانی، بطور حتم موجب خروج آن از فهرست میراث جهانی یونسکو خواهد شد.
سخنان ظریف بچه مصدق: ما در ایران اصلا گلستان نداریم ! ما در ایران اصلا حقوق بشر نداریم، من خودم جقوق بشر درس میدم، من تو گوش حقوق بشر می زنم، من حقوق بشر و گلستان تعیین می کنم!!!!
این ها همان داعش هستند. مادر داعش کنونى.