روایتی دیگر از مرارت‌های زنان در زندان قرچک

فیروزه رمضان‌زاده – چندی پیش بار دیگر وضعیت نگران‌کننده زندانیان زن در زندان قرچک ورامین و اعتراض و سرکوب آنها در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها خبرساز شد.

در شامگاه پنجشنبه ۱۸ بهمن ماه ۹۷، بی‌توجهی افسر نگهبان زندان به حال بد یکی از زنان بند ۱ معروف به «بند موادی‌ها»، اعتراض دیگر زندانیان بند یک و دو را برانگیخت.

نیروهای گارد زندان به دستور رئیس زندان با پرتاب گازهای فلفل و اشک‌آور به سوی زنان زندانی در بندهای دربسته‌ی یک و دو حمله کردند.

زنان معترض زندانی برای خنثی کردن آثار گاز، پتوها و لباس‌های خود را آتش زدند و بند آتش گرفت.در میان آتش و دود و صدای جیغ و فریاد زنان، ماموران مرد به جان عده‌ای از زنان زندانی افتادند و آنها را مورد ضرب و جرح قرار دادند.

برپایه گزارش‌های منتشر شده در کانال مجذوبان نور، مسئولان زندان در آن شب، برق و گاز داخل بندها را قطع کردند تا مانع از گسترش آتش‌سوزی شوند. در آن شب، زنان زندانی با لباس‌های خیس و در سرما به حال خود رها شدند.

فردای آن روز، جمعه ۱۹ بهمن، نیز هجوم نیروهای گارد به زنان زندانی معترض ادامه یافت. گفته می‌شود یکی از دلایل اعتراض زنان زندانی در روز ۱۸ بهمن، نبودن اسامی‌ بسیاری از زندانیان این زندان در فهرست عفو ۲۲ بهمن بوده است.

عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران، اوایل بهمن‌ماه در توضیح جزئیات عفو گسترده مجرمان که از سوی رئیس قوه قضائیه مطرح شد گفته بود: «در جرایم سبک و خرد و کسانی که برای اولین بار یا دومین بار مرتکب جرم و زندانی شده‌اند عفو صورت خواهد گرفت تا شاهد کاهش جمعیت زندان‌ها باشیم».

م. الف، برادر یکی از زندانیان سیاسی که می‌گوید خواهرش مدتی از دوران حبس خود را در زندان قرچک گذرانده با اشاره به حمله نیروهای گارد در شامگاه ۱۸ بهمن به بندهای یک و دو زندان قرچک به کیهان لندن می‌گوید: «مشکلی که اخیراً به وجود آمده و خبرش هم منتشر شده به خاطر درگیری است که بر سر عدم رسیدگی به وضعیت درمانی پیش آمد؛ یکی از زندانیان سالن یک به وضعیت درمانی معترض  می‌شود؛ زندانیان سالن یک و دو زندان که بیشتر زندانیان مواد مخدر هستند با او همصدا می‌شوند. مسئول زندان نمی‌تواند کنترل کند و درگیر می‌شوند و زندانبان‌ها به شدت زندانی‌ها را مورد ضرب و جرح قرار می‌دهند که بعدتر هم گفتند به خاطر عفو و این مسائل بوده در حالی که ارتباطی به این موضوع ندارد. در واقع مشکل اساسی همین عدم رسیدگی پزشکی است که در زندان قرچک در بسیاری موارد دیده می‌شود، برای مثال زندانی بوده که مبتلا به بیماری سل شده و هیچ پیگیری برای درمان او نشده است.»

علیرضا روشن، فعال حقوق دراویش هم در حساب توییتر خود به این موضوع اشاره می‌کند: «اعتراض زندانیان هیچ ربطی به عفو نداشته. این حرف رییس زندانه. این غائله از بند ۱ آغاز شده. دیشب آغاز شده. به خاطر اینکه یک زندانی معتاد بدحال بوده. اعتراض کرده. جواب ندادن. اعتراض همه‌گیر شده. زندان قرچک طویله‌ای است که مقدمات بهداشتی هم ندارد. عفو کجا بود نیمه‌شب.»

سرمه، خواهر یکی از زندانیان دربند در زندان قرچک در  حساب توییتر خود به یورش نیروهای گارد زندان قرچک به زندانیان اشاره کرده و نوشته است: «خواهرم داشت پشت تلفن زار زار گریه می‌کرد  و می‌گفت گاردی‌ها دست و پا و سر خیلی از بچه‌ها رو شکستند، ما داریم از گاز اشک‌آور خفه میشیم که تلفن قطع شد. یکی دو ساعت بعد دوستش تماس گرفت که خواهرت رو کتک‌زنان کشیدن و بردنش. بی‌خبریم ازش… مادرم جلو زندان [است] و  هیچکی جواب نمیده».

م. الف در ادامه می‌گوید: «از لحاظ پزشکی و درمانی وضعیت اسفباری در زندان قرچک وجود دارد، تعداد زندانی‌ها در سالن‌ها و بندهای عمومی‌ بیشتر از حد ظرفیت مجاز است، بسیاری از زندانیان به خاطر همین ظرفیت محدود و تعداد زیادی از زندانیان، کف‌خواب هستند، زنان درویش هم بارها کف‌خواب شده‌اند.»

وی در ادامه به نبود دسترسی زندانیان به سیستم گرم‌کننده و خنک‌کننده‌، آب گرم، کمبود سرویس‎های بهداشتی، جیره غذای نامناسب و بدون کیفیت، گران بودن مواد غذایی در فروشگاه زندان قرچک اشاره می‌کند: «غذای جیره زندان اسفبار است و تقریبا قابل مصرف نیست. معمولاً زندانی‌ها اگر وسع‌شان برسد، خودشان با هزینه شخصی، همان اندک مواد غذایی گران فروشگاه زندان را می‌خرند و برای خودشان غذا درست می‌کنند.»

به گزارش سحام‌نیوز، حکیمه شکری، زندانی عقیدتی و آتنا فرقدانی فعال مدنی که مدتی از زندان اوین به زندان قرچک منتقل شده بودند در سال ۱۳۹۳ در گزارشی به شهیندخت ملاوردی، معاون کنونی حسن روحانی از شرایط  ناگوار بهداشتی و نبود امکانات در این زندان گفته بودند.

در بخشی از گزارش آنها آمده بود که: «آب مصرفی اینجا آنقدر شور است که اغلب زندانیان دچار بیماری‌های پوستی و چشمی‌ شده‌اند، امکانات درمانی و دارویی بسیار محدود و در مواردی در حد صفر است.»

با این حال، محمد یوسفی رئیس وقت زندان زنان شهرری چهار سال پیش در گفتگو با خبرگزاری ایرنا با بیان اینکه، زندان زنان شهرری زندانی است که در دنیا نمونه آن وجود ندارد و بی‌نظیر است، ادعا کرده بود: «سیستم پزشکی و درمانی ندامتگاه شهرری به جهت امکانات و تعداد کادر متخصص طوری چیدمان شده که جوابگوی ظرفیت بالاتری را نسبت به زندانیان دارد.»

م. الف در ادامه‌ی گفتگو با کیهان لندن به ضعیت ملاقات‌ها نیز اشاره می‌کند که به گفته وی  به شکل کابینی و بسیار کوتاه است: «کمتر ملاقات به شکل حضوری انجام می‌شود؛ از طرفی  زندانیان سیاسی عقیدتی هم به ندرت درخواست ملاقات حضوری می‌دهند. مرخصی هم شامل حال زندانیان سیاسی عقیدتی نمی‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «مرسوم است که زندانیان کار خدماتی می‌کنند تا به واسطه همین کار خدماتی زمان تلفن داشته باشند. آنها با انجام این کارها زمان تلفن‌شان را به فروش می‌گذارند.»

به گفته م. الف، در زندان قرچک، طبقه‌بندی و تفکیک جرایم رعایت نمی‌شود و اغلب زندانیان دارای جرائم عمومی‌ با اتهاماتی مانند قتل، سرقت، خرید و فروش مواد مخدر، فساد و فحشا در کنار هم زندانی هستند. او اضافه می‌کند: «در حال حاضر ۵ زن درویش، شکوفه یداللهی، سپیده مرادی، الهام احمدی، شیما انتصاری و سیما انتصاری به عنوان زندانی سیاسی عقیدتی در میان این زندانیان مواد مخدر و جرائم خطرناک، دوران حبس خود را سپری می‌کنند.»

م. الف، یکی از مشکلات این زندان را بی‌تدبیری‌های محمدی، رئیس این زندان می‌داند: «پیشتر خانم الهام احمدی گزارشی در مورد مسائلی که در زندان قرچک اتفاق افتاد منتشر کرد و در آن گزارش گفته بود که در این زندان چه می‌گذرد، اما بجای رسیدگی و توجه، رئیس زندان قرچک علیه خانم احمدی اعلام جرم می‌کند و او به ۱۴۸ضربه شلاق محکوم می‌شود. او با این بی‌تدبیری‌ها و برخوردهای قهری فقط برای زنان زندانی سیاسی عقیدتی پرونده‌سازی می‌کند.»

در همین رابطه او به شکایت رئیس زندان قرچک از سه زن درویش شکوفه یداللهی، الهام احمدی و سپیده مرادی و تشکیل پرونده در آذرماه برای آنان به اتهام اخلال در نظم، تمرد از دستور ماموران و توهین به ماموران اشاره می‌کند: «اخیراً دوباره یک پرونده جدید برای خانم شکوفه یداللهی، الهام احمدی و سپیده مرادی در مورد همین اطلاع‌رسانی در مورد وضعیت زندان درست کردند، آقای محمدی شکایت کرد و در دادسرا برای آنها پرونده تشکیل داد.»

از م. الف در مورد آخرین وضعیت خانم شکوفه انتظاری مادر کسری نوری سوال می‌کنم. کسری نوری دانشجوی ارشد رشته حقوق بشر دانشگاه تهران و از مدیران وبسایت مجذوبان نور است که یکم اسفند ۱۳۹۶ در حادثه گلستان هفتم پاسداران تهران بازداشت شد.

م. الف در مورد وضعیت خانم یداللهی می‌گوید: «خانم یداللهی بر اثر شدت ضرباتی که در حادثه گلستان پاسداران بر سرش وارد شد حس بویایی خود را بطور کامل از دست داده است. در چند بار  اعزامی‌ که به مراکز درمانی داشت پزشکان دستور اکید داشتند که وی باید در فضای عاری از دخانیات باشد در حالی که در سالن سربسته شماره ۷ زندان قرچک، دائم سیگار و مواد مخدر دیگر مصرف می‌شود و وضعیت جسمی‌ او خوب نیست.»

به گفته م.  الف، تا کنون ده‌ها بار آزار روانی و جسمی‌ به اشکال مختلف به زندانیان سیاسی عقیدتی زندان قرچک صورت گرفته است. البته همانطور که گفتم تنها زندانیان سیاسی عقیدتی زندان الان همین پنج زن درویش هستند. پیشتر هم برخی از  زندانیان سیاسی برای تنبیه به این زندان منتقل شده و می‌شوند و برای مدتی بعد دوباره به اوین برگردانده می‌شوند.

پیش از این برخی از زنان زندانی سیاسی مانند نگار حائری، حکیمه شکری، رؤیا صابری‌نژاد، بسمه جبوری، آتنا دائمی‌ و گلرخ ایرایی از بند زنان سیاسی در زندان اوین به زندان قرچک ورامین منتقل شده‌ بودند.

آتنا دائمی‌ و گلرخ ایرایی در ۴ بهمن ماه ۹۶ همراه با ضرب و جرح به زندان قرچک منتقل و پس از ۳ ماه به زندان اوین برگردانده شدند.

در همان مدت هم این دو فعال مدنی زندانی یکی دو بار حمله گارد ویژه زندان قرچک به بند زنان را تحمل کردند. م. الف در ادامه گفتگوی خود تاکید می‌کند که تا حال دو بار زنان درویش را با شوکر و باتوم مورد ضرب و جرح قرار داده‌اند؛ در واکنش به این رفتار وحشیانه، مردان زندانی در زندان فشافویه از اوایل تابستان امسال تا هفتم شهریور تحصن کردند که گارد زندان به تحصن‌کنندگان حمله و آنها را در بندهای عمومی‌ پخش کرد.

او اضافه می‌کند: «زندانیان عادی تا حالا چندین بار از سوی زندانبا‌ن‌ها علیه زندانیان سیاسی عقیدتی تحریک شده‌اند که آخرین بار ۳ ماه پیش بود که به همین دلیل زندانیان عادی به الهام احمدی، سپیده مرادی و شکوفه یداللهی حمله کرده و آنها را کتک زدند. بعد از آن اتفاق، این سه زندانی یک فایل صوتی به بیرون زندان فرستادند و رئیس زندان به همین دلیل علیه آنها در دادسرا اعلام جرم کرد و در دادسرا برای  آنها پرونده جدید باز شد که با سه اتهام از جمله برهم زدن نظم زندان و درگیری با ماموران زندان روبرو شدند.»

به گفته وی، «این سه نفر در آذرماه برای پس گرفتن وسایل شخصی به دفتر معاون زندان، خانم میرزایی رفته بودند. خانم میرزایی چند تن از زندانیان عادی را علیه این سه زندانی درویش تحریک کرد و آنها این سه زندانی را مورد اذیت و آزار  قرار دادند.»

پنج زن درویش ابتدا در دادگاه بدوی توسط قاضی صلواتی و قاضی احمدزاده به ۵ سال زندان و محرومیت‌های اجتماعی و رسانه‌ای و حضور در گروه‌ها و احزاب و خروج از کشور محکوم شدند که در دادگاه تجدید نظر این حکم به ۲ سال کاهش یافت و اکنون یک سال از دوره محکومیت این پنج زن زندانی درویش می‌گذرد.

زندان قرچک ورامین که محل نگهداری زندانیان زن است،در بخش قلعه نو شهرستان ری و در ابتدای جاده شهرری به سمت قرچک قرار دارد.  این زندان که به صورت رسمی‌ در سال ۱۳۹۰ بازگشایی شد پیشتر مرغداری بوده که بعد در سال ۱۳۸۱ به کمپ ترک اعتیاد تبدیل شده بود.

خبرگزاری ایرنا تعداد محکومان زندانی در  این زندان را بیش از ۱۵۰۰ تا دو هزار زندانی زن از سراسر استان تهران اعلام کرده است.