جواد طالعی (+عکس) گوهر دشتی زاده‌ی ۱۳۵۸ در اهواز و دانش‌آموخته‌ی رشته هنرهای زیبا از دانشگاه تهران ظرف ۱۲ سال گذشته با ارائه مجموعه‌هایی استثنایی از مسائل اجتماعی، تاریخی و فرهنگی ایران توجه گالریست‌های برجسته را به کارهای خود جلب کرده است. این هنرمند ایرانی می‌کوشد با ابزارهای اندکی که به خدمت می‌گیرد جهان پیرامون خود را با نگاهی گاه انتزاعی و گاه واقع‌گرایانه، اما همواره خیال‌انگیز، بیان کند.
گوهر دشتی پس از پایان تحصیلات دانشگاهی در تهران به تحصیل در هند ادامه داد و در ۱۴ سال گذشته با استفاده از بورسیه‌های متعدد به تناوب در واشنگتن، ادینبورگ، برلین، لندن و چند کلانشهر دیگر جهان اقامت گزیده و نمایشگاه‌های زیادی در موزه‌ها و نمایشگاه‌ها و بینال‌های معتبر برپا کرده است. اکنون کارهای او به موزه‌های معتبری مثل موزه ویکتوریا و آلبرت لندن، موزه موری آرت توکیو، موزه هنرهای تجسمی بوستون، موزه اسمیت زونیان واشنگتن، موزه هنری نلسون آتکینس کانزاس، گالری ملی واشنگتن، موزه عکاسی معاصر شیکاگو و بنیاد هنر کادیست پاریس راه یافته‌اند.
دشتی همواره از جهان پیرامون و خاطره‌های خود حرکت می‌کند، اما در همه کارهایش درکی شخصی از اشیاء و انسان‌های پیرامون دارد. او تلاش می‌کند رابطه خود را با جامعه و جهان با حساسیت دنبال کند. اثار او از اتفاقات روزانه‌ی زندگی و رابطه فرد و جمع، امور سیاسی و تخیل ناب مایه می‌گیرند.
تاثیرات روانی جنگ، تنش‌ها و مهاجرت‌ها بر فرد درونمایه عکس‌هایی است که در حال حاضر از گوهر دشتی در گالری مرکزی دانشگاه سن‌دیاگوی آمریکا برپا شده است. عکس‌های مرتبط با هم در جزیره قشم تهیه شده‌اند. او در دو مجموعه «بی‌خانمان» یا «آواره» و «ایران بدون عنوان» صحنه‌های متفاوتی را نشان می‌دهد که در آنها انسان‌ها بر زمینه‌ای از مناظر خشک و صخره‌ای قشم قرار داده شده‌اند. در بعضی عکس‌ها سوژه‌ها با وسایل زندگی اندک خود از طریق صحرا در حال مهاجرت هستند، در برخی دیگر گروهی از کودکان در یک وان حمام یا روی تشک یا مبلی قرار گرفته در صحرایی خشک به یکدیگر چسبیده‌اند، در کنار وسایلی که جای آنها بطور معمول در خانه است و نه در کویر برهنه و منزوی.
این کارها درواقع نمادهایی هستند برای بیان تاثیرات تاریخ اجتماعی و سیاسی و جنگ هشت ساله ایران و عراق بر زندگی روزمره مردم ایران که هنوز هم برجاست. مدیر این گالری، روبرت کلاین در توضیح کارهای هنرمند ایرانی نوشته است: «بیدار شدن در فرهنگ غنی، پیچیده و پرتضاد ایران صرف نظر از گذشته نزدیک توفانی این کشور، کار گوهر دشتی را تحت تاثیر قرار داده. کار او آینه‌ی مقررات سخت و مسائل اجتماعی پیچیده ایران در دوران پس از انقلاب است.»
در عین حال در کارهای دشتی بحران پناهندگی اروپا و موقعیت اضطراری پناهجویان در سراسر جهان جایگاهی مهم یافته‌اند. او در این کارها توانایی بشریت را برای برخورد درست با این رنج بزرگ به پرسش می‌کشد. دشتی در یکی از مصاحبه‌های خود می‌پرسد: «وقتی فاجعه‌ها انسان‌ها را وادار به مهاجرت می‌کنند، آنها در کجا با آغوش باز پذیرفته خواهند شد؟» دشتی در جایی دیگر می‌گوید: «در عکس‌ها و پروژه‌های پژوهشی من، زندگی انسان‌ها جای ویژه‌ای دارد و من از انسان‌ها در محیط‌هایی کاملا متفاوت عکس می‌گیرم.»
عکاس ایرانی یک سال پس از انقلاب اسلامی زاده شده و دوران کودکی خود را در جنگ هشت ساله ایران و عراق سپری کرده است. به این جهت کارهای او از زخم‌های دوران کودکی او و هم‌نسلانش و همچنین تنش‌های جنسیتی، سکولاریسم و رودررویی آن با سنت‌های مذهبی در ایران پرده بر می‌دارند.
در یکی از عکس‌های دشتی، زن و مردی را می‌بینیم که در نزدیکی همه وسایل زندگی خود که در صحرا روی هم چیده شده‌اند، در آغوش یکدیگر فرو رفته‌اند. این عکس، «تعلق» انسانی را در جایی منعکس می‌کند که آسمان روانداز و کوه‌ها دیوار شده‌اند، زیرا این تنها طبیعت است که انسان‌های در حال فراری بی پایان را در آغوش خود می‌گیرد.
در مجموعه «زندگی امروز و جنگ» عکاس ایرانی این پرسش را مطرح می‌کند که چگونه خشونت جنگ، زندگی و حافظه جمعی نسل او را به صورت نمادین تحت تاثیر قرار داده است. با اینکه دوران جنگ سپری شده است، بازتاب و اثرات آن هرگز از خودآگاهی انسان دور نمی‌شود. برخی از عکس‌ها، با رنگ‌های خفه و کمپوزیسیون‌های قوی، سنگرها و تانک‌ها و سیم‌های خاردار، به برش‌هایی از فیلم‌هایی می‌مانند که از طریق آنها بیننده می‌خواهد مجموعه کار را بهتر بشناسد.
گوهر دشتی می‌گوید: «بزرگ شدن در دوران جنگ باعث می‌شود که نسل من با این ترس زندگی کند که ممکن است روزی دوباره به دامان جنگ پرتاب شود. ما در ایران همواره با ترس جنگ زندگی می‌کنیم. همه چیز ما را به یاد جنگ می‌اندازد. این بخشی از زندگی روزمره ما است.»
نمایشگاه‌هایی که تا کنون از کارهای دشتی برپا شده فهرستی بلندبالا را در بر می‌گیرد. در اینجا تنها به برخی از نمایشگاه‌های انفرادی عکاس اشاره می‌شود:
- از خانه تا کجا، ۱۸ آوریل تا ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۹، گالری مرکزی دانشگاه دولتی سن‌دیاگو، آمریکا.
- زمان جدایی‌ناپذیر، مارس ۲۰۱۷ تا اول مه ۲۰۱۹، گالری ملی هنر مدرن، رم، ایتالیا.
- شکستنی، با دقت حمل کنید، ۲۰۱۸، میلان، ایتالیا.
- عکس‌های گوهر دشتی در سال ۲۰۱۷، گالری روبرت کلاین، بوستون، آمریکا.
- عکس‌های برگزیده گوهر دشتی، ۲۰۱۶، موزه هنر عکاسی فلوریدا، تامپا، فلوریدا، آمریکا.
- اندام شرم‌آور، ۲۰۱۶ گالری ایماژین، میلان، ایتالیا.
- آواره (بی‌خانمان) ۲۰۱۶، گالری روبرت کلاین، بوستون، آمریکا.
- گوهر دشتی ۲۰۱۵، گالری محسن، تهران، ایران
- ایران بدون عنوان، ۲۰۱۴ گالری روبرت کلاین، بوستون، آمریکا.
- پشت و رو، ۲۰۱۳ گالری ایماژین، میلان، ایتالیا.
- ولکانو، ۲۰۱۲، گالری زیلکه رود، تهران، ایران.
- آهسته بکش، ۲۰۱۱، گالری زیلکه رود، تهران ایران.
گوهر دشتی علاوه بر این تا کنون در ده‌ها نمایشگاه گروهی و فستیوال در ایالات و شهرهای مختلف ایالات متحده آمریکا، بلژیک، شیلی، اسپانیا، کانادا، دانمارک، پرتغال، کره جنوبی، فرانسه، بریتانیا، سویس، استرالیا، امارات متحده عربی، ترکیه، ژاپن، چین، هنگ کنگ، نروژ، ایران و چندین کشور دیگر حضور داشته است.
مجموعه عکس‌هایی که تا کنون از گوهر دشتی در گالری‌ها، موزه‌ها و بینال‌های گوناگون به نمایش درآمده، «مقام»، «طبیعت بی‌جان»، «خارجی»، «در خانه»، «بی‌خانمان» (آواره)، «ایران بدون عنوان» و “زندگی امروز و جنگ» نام دارند.
برای دیدن عکس‌های گوهر دشتی لطفا به Ignant مراجعه کنید.
