قطر مبادلات تجاری با ایران را به دارو و موادغذایی محدود کرده است. عدنان موسویپور رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر، اول خرداد، در مصاحبه با ایلنا گفت، «قطر اعلام کرد که مطابق دستورالعمل وزارت خزانهداری آمریکا فقط اقلام غذایی و دارو از این به بعد میتواند به ایران بفرستد در صورتی که ما خودمان تا چند وقت پیش تامین کننده اقلام کشاورزی و غذایی آنها بودیم.»
یعنی فقط اقلام غذایی و دارو از این به بعد میتوانند به ایران بفرستند در صورتی که ما خودمان تا چند وقت پیش تامین کننده اقلام کشاورزی و غذایی آنها بودیم.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر عنوان کرده، «قبل از ماه رمضان وزیر خارجه به قطر سفر کردند و ما نمیدانیم چه صحبتهایی در آن جلسه رد و بدل شد که اکنون این رفتار را دولت قطر علیرغم روابط بسیار خوب تاجران دو کشور در پیش گرفته است.»
تبعیت قطر از تحریمهای آمریکا در حالیست که محمدجواد ظریف، ۱۱ اردیبهشت، به دوحه سفر کرد و در ضیافت شام امیر قطر حاضر بود و جمهوری اسلامی و رسانهها و گروهی از تحلیلگران این سفر را برای مقابله با تحریمهای آمریکا «به موقع و مهم» توصیف کرده بودند.
ظریف پیش از این، ۲۴ آذر ۱۳۹۷ نیز برای شرکت در کنفرانس امنیتی دوحه به قطر سفر کرده بود و ادعا کرد، «هنر گریز از تحریمها را به دیگران هم آموزش خواهیم داد.»
رژیم ایران برای دور زدن تحریمهای آمریکا در میان همسایگان خود روی قطر و ترکیه حساب ویژه باز کرده اما، ۳۱ اردیبهشت، رویترز گزارش داد، پالایشگاههای ترکیه در تبعیت از تحریمهای آمریکا واردات نفت از ایران را متوقف کردهاند و پس از عدم تمدید این معافیتها هیچ محمولهی نفتی از طریق تانکرها به بنادر ترکیه منتقل نشده است.
دولت ترکیه وعده داده بود که از تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی پیروی نمیکند و حسن روحانی، اواخر آذر ۱۳۹۷، در جریان سفر به آنکارا گفته بود، «ترکیه دوست مهمی برای ما در منطقه است. به ویژه در چند ماه اخیر مواضع دولت ترکیه و شخص آقای اردوغان در قبال تحریمهای آمریکا علیه ایران بسیار قاطع و برای ما مهم بود.»
تاکید بر استفاده از ظرفیت ۱۵ همسایه ایران و نگاه به شرق دو راهبرد علی خامنهای برای نظام است و در ماههای اخیر بارها در سخنرانیهای خود روی آن تاکید کرد و برای پیشبرد این خط مشی چندین سمینار و همایش برگزار شد.
یکی از این همایشها «تبیین سیاست همسایگی با تاکید بر فرمایشات مقام معظم رهبری» در مشهد بود. در بخشی از پیام ظریف برای افتتاحیه این همایش آمده بود: «بیانات رهبر معظم انقلاب درباره همسایگان، فصل جدیدی در توجه ویژه به این موضوع هم در گستره اجرا و هم در عرصه تحقیق و پژوهش گشوده است.»
رهبر جمهوری اسلامی، فروردین ۱۳۹۷، میگوید: «وسعتِ سرزمینِ کشورِ ما و همسایگی با آبهای بینالمللیِ آزاد، از فرصتهای این کشور است؛ ما از اینها بطور کامل استفاده نمیکنیم؛ یکی از دو حاشیهی خلیج فارس متعلّق به ما است، بخش عمدهای از دریای عمان متعلّق به ما است. همسایگان متعدّد با پانزده کشور ما همسایه هستیم و این یک امکان و یک ظرفیّت بسیار مهم برای کشور است. کشور ما از لحاظ جغرافیایی در جای حسّاسی قرار گرفته است؛ نقطهی اتّصال شرق و غرب و شمال و جنوب است و این از لحاظ جغرافیایی مهم است.»
اما پیروی قطر و ترکیه از تحریمهای آمریکا از یکسو شکست سیاستهای راهبردی نظام و از سوی دیگر ظرفیت بالای آمریکا برای اعمال فشار به کشورهایی است که با انگیزههای سیاسی و اقتصادی خیال مراوده با رژیم ایران با نقض تحریمها را داشتند.
تجارت ایران و چین هم بیش از ۵۴ درصد کاهش پیدا کرده است. بر اساس گزارش اداره گمرک چین حجم مبادلات تجاری ایران و چین در ماه ژانویه ۲۰۱۹ با کاهش ۵۴ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته به ۱٫۷۳ میلیارد دلار رسیده است. این آمار طی ماههای اخیر افزایش پیدا کرده است.
عوامل اثرگذاری تحریم
تحریم اصلیترین ابزار فشار آمریکا به جمهوری اسلامی است. اثرگذاری سیاستهای تحریمی مستلزم عوامل متعدد است. در وهله نخست اینکه زیانهای ناشی از تحریم برای کشور تحریم کننده کمتر از کشور تحریم شده باشد و رژیم تحت تحریم فاقد ظرفیت و تکنولوژیهای تولید کالاهای جانشین یا به عبارتی فاقد منابع جایگزین باشد.
پایه و اساس سیاست اعمال فشار از طریق تحریم است. اینها عوامل موثر و بدیهی در پیشبرد سیاستهای تحریم است اما میزان و مدت زمان تاثیرگذاری تحریم یک کشور بستگی به عوامل موثر دیگر هم دارد که چندان آشکار نیست اما بسیار جدی است.
میزان دسترسی رژیم در تحریم به منابع ارزی یا بازارهای جانشین و میزان مشارکت و تبعیت دولتهای دیگر در اجرای تحریمها فاکتور اساسی است که آمریکا نشان داده در مورد رژیم ایران توانسته با روشهای متعدد کمربند فشارها را سفتتر کند.
عامل بیرونی دیگر کاهش همدردیها در سطح بینالمللی با کشوری است که تحت تحریم قرار گرفته. رفتار جمهوری اسلامی در چهل ساله گذشته و بطور مشخص در سالهای اخیر سبب شده میزان همدردی دولتهای خارجی با تهران بسیار کم شود. به ویژه دولتهایی که همدردی آنها میتوانست در مقابل تحریمهای آمریکا موثر باشد چین و روسیه هستند که در عمل از این منازعات کنار کشیدند و اروپاییها در عمل از یکسو برای کمک به رژیم ایران ظرفیت و قدرت کافی ندارد و از سوی دیگر در موارد متعدد از رفتارهای رژیم ایران کلافهاند. موشکپرانی، گسیل تروریسم و ترانزیت مواد مخدر به خاک اروپا و حمایت از شبهنظامیان شیعه در منطقه از جمله اختلافات عمیق اروپا و رژیم ایران است و این مجموعه دلایل سبب شده فشارها به رژیم ایران جمعی باشد.
از عوامل اساسی و درونی اثرگذار در تحریمها سطح نارضایتی عمومی است که هر قدر بالاتر باشد رژیم تحت تحریم برای مقابله با فشارهای اقتصادی و سیاسی شکننده و آسیبپذیرتر است. عدم مشارکت و همکاری مردم از سیاستهای ضدتحریمی جمهوری اسلامی به بحرانی جدی برای نظام تبدیل شده است.
اساسیترین عامل در تاب آوردن یک رژیم مقابل تحریمها افزایش تولید و مکمل آن استفاده مردم از کالاها و تولیدات داخلی است.
در سیاست مبارزه با تحریم قاچاق کالا اگرچه در کوتاه مدت میتواند سرعت افزایش نارضایتیهای عمومی را بگیرد و برای کاسبان تحریم سودآور باشد اما به تدریج اثر معکوس میگذارد و سیاستهای ضدتحریمی را سست میکند.
علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی به این موارد آگاه است اما مشکل اساسی او این است که قبل از آنکه بخواهد در مورد سیاستهای ضدتحریمی موعظه کند عامل اصلی تحریمهاست و خود اصلیترین علت برای خنثی شدن سیاستهای ضدتحریم است. در واقع رهبر جمهوری اسلامی خود منشاء مجموعه عواملی است که در تعریف سبب موفقیت کارزار تحریم میشود و خود او «علمدار» تحریمهاست که عوامل بیرونی و درونی از جمله نارضایتی عمومی سیاستها ضدتحریمی و به قول مریدانش «منویات حکیمانه» او را خنثی میکند.
رژیم که به ارزهای خارجی نیاز ندارد.
فدراسیونها مجهّز به پول فدرال هستند و درکشورهائی که ادّعای فدرالی دارند هم کنفدراسیونها نقش ریش سفید دارند…
دلیل اصلی موفقیت تحریم وجود دزدها و اختلاس گران کلان در کشور است که سر دسته آنها هم مجتبی خامنه ای و بیت رهبر است. کشوری که با این همه استعداد و منابع باید جزو ۱۰ کشور اول پیشرفته جهان میبود با خیانت های اینان و دشمن سازی های بی دلیل به این روز نشانده اند.
علی لاری جانی با چه هیجانی گوش میکنه. انگار میخواد آغامون رو بخوره 🙂