در هفته‌ای که گذشت خبری در مورد بخشنامه‌ای مبنی بر ممنوعیت استخدام و اشتغال اقلیتهای مذهبی در مهدکودک‌ها منتشر شد؛ بخشنامه‌ای که سرپرست دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی صادر کرده و در بند ۱۹ آن آمده است، به کار گرفتن پرسنل از اقلیتهای دینی «تحت هر عنوان» در مهدهای کودک، به غیر از مهدهای مخصوص اقلیتهای دینی ممنوع است.
این خبر در حالی با واکنش‌هایی از سوی اقلیتهای مذهبی و کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد که مسعود آسیما مدیرکل روابط عمومی سازمان بهزیستی ایران نیز روز دوشنبه ۱۳ خردادماه در گفتگو با خبرگزاری ایسنا آن را تأیید کرد.
مسعود آسیما گفته بود محتواهای آموزشی مهدهای کودک بطور عام و محتوای آموزشی دینی بطور خاص با بهره‌گیری از «مبانی دین مبین اسلام» تهیه و تدوین شده است. مدیر کل روابط عمومی سازمان بهزیستی ایران گفت که ضروریست این مباحث در مهدهای کودک توسط «مربیان آموزش‌دیده» پیش برده شود.
با ایجاد موجی که از اعتراضات به ویژه در فضای مجازی و رسانه‌ها شکل گرفت، مقامات دولتی ظرف ۲۴ ساعت تغییر موضع دادند. روز سه‌شنبه ۱۴ خردادماه حبیب‌الله مسعودی فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی اعلام کرد که «با دستور محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ممنوعیت به کارگیری اقلیتهای دینی در مهد کودک‌ها اصلاح شده است.»
اکنون ادعا شده که بند ۱۹ بخشنامه به این شکل اصلاح شده که «در مهدهای کودکی که کودکان مسلمان حضور دارند برای آموزش مفاهیم دینی از مربیان مسلمان استفاده می‌شود.»
تلاش برای «مسلمان‌سازی» در مهدکودک‌ها سابقه دارد
تمرکز بر آموزش مبانی و اصول دین اسلام در مهدکودک‌ها همواره از سوی دولت‌های پیشین و همچنین دولت روحانی دنبال می‌شده. شش ماه پیش و در آذرماه سال گذشته نیز «سطح دینداری» به عنوان یکی از فاکتورهای مورد بررسی توسط مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی عنوان شد. محمد نفریه مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی گفته بود که دانشگاه «امام صادق» «شاخص سطح دینداری» را برای سنجش مربیان مهدکودک استخراج کرده است!
همه اینها در حالیست که تمامی مهدکودک‌ها در ایران زیر نظر سازمان بهزیستی به فعالیت می‌پردازند و نه تنها مجوز تأسیس مهدکودک از سوی این سازمان صادر می‌شود بلکه نظارت بر کار و فعالیت مهدکودک‌ها نیز از سوی این سازمان صورت می‌گیرد.
در مدارس نیز چهار دهه است که مقامات جمهوری اسلامی تلاش دارند تا کودکان را از سنین پایین برای پیروی و نقش‌آفرینی در نظام اسلامی- انقلابی حاکم بر ایران آموزش دهند. ولی تمام این تلاش‌ها تا به امروز ناکام مانده است. استقبال هزاران دانش‌آموز مقاطع مختلف به ویژه دبستانی‌ها به چالش ساسی مانکن، خواننده‌ی پرورش یافته در جمهوری اسلامی و ساکن لس‌آنجلس، برای خواندن و رقصیدن با ترانه «جنتلمن» یکی از نشانه‌های بارز ورشکستگی حکومت ایران در «انقلاب فرهنگی» است.
اصولا آموز دروس اجباری دینی به کودکان آنهم از سنین ۳-۴ سالگی در مهدکودک‌ها همواره از سوی کارشناسان مورد انتقاد است. در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است کودک باید از بدو تولد صاحب «نام» و «ملیت» گردد اما هیچ اشاره‌ای به مشخص شدن «دین» افراد در سنین کودکی نشده و تفاوت نهادن به دلیل دین و مذهب از جمله موارد «تبعیض‌آمیز» اعلام شده است.
مانع‌تراشی غیرقانونی برای اشتغال اقلیتهای دینی و مذهبی
جلوگیری از کار و اشتغال اقلیتهای دینی به رسمیت شناخته شده در ایران نیز مطابق قوانین خود جمهوری اسلامی اقدامی غیرقانونی است. اصل ۲۸ قانون اساسی می‌گوید: «هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست برگزیند. دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون، برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید.»
اکنون مقامات دولت و به ویژه بهزیستی هیچ توضیحی نداده‌اند که چرا باید در اقدامی غیرقانونی اقلیتهای مذهبی از کار در مهدکودک‌ها آن هم «تحت هر عنوان»، یعنی از مدیریت تا مربی و حتی نظافت‌چی محروم شوند؟!
این در حالیست که شاخص تحصیلات تکمیلی در برخی از اقلیتهای مذهبی در ایران، از جمله زرتشتیان از سطح بالایی برخوردار است و به گفته کوروش نیکنام نماینده سابق زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی، ۹۸ درصد از ایرانیان زرتشتی از تحصیلات عالی برخوردارند.
اقلیتهای دینیِ زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسیحی و همچنین مذاهب اسلامیِ حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و همچنین شیعه زیدی که از سوی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته شده‌اند، همچنان دچار بسیاری از تبعیضات در حوزه حقوق شهروندی و فشار برای برگزاری مراسم و آیین‌های خود حتی به صورت غیرعمومی هستند. جنجال‌های پیرامون مخالفت با فعالیت سپنتا نیکنام عضو منتخب شورای شهر یزد در این نهاد به دلیل زرتشتی بودن، از جمله نمونه‌های آشکار نظام اسلامی در مواجهه با شهروندانِ غیرشیعه است.
یک نمونه‌ی دیگر، جلوگیری از برگزاری نماز عید فطر در نمازخانه اهل سنت در تهران در هفته گذشته بود. اهل سنت هیچگاه اجازه نیافتند مسجد خود را در تهران داشته باشند و امسال حتی برگزاری عید فطر در نمازخانه اهل سنت در یافتآباد تهران نیز با وجود اینکه مقامات پیشتر موافقت خود را اعلام کرده بودند، لغو شد.
در این میان، اقلیتهای دینی که از سوی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته نمی‌شوند مشکلات بیشتری دارند و مانند بهایی‌ها به شدت تحت فشار قرار می‌گیرند.
دُم خروس خاتمی هم بیرون زد
با اینکه برخی امیدوارند پس از گذشت چهل سال، رویکرد مقامات نظام نسبت به مسائل شهروندی از جمله آزادی ادیان تلطیف شود اما به نظر می‌رسد تاکتیک‌های سختگیرانه‌تری در دستور کار مقامات جمهوری اسلامی قرار گرفته و حتی افراد مورد تأیید نظام هم حق اظهارنظر یا انتقاد درباره برخورد با اقلیتهای دینی و مذهبی را ندارند.
پرونده مهدی حاجتی عضو شورای شهر شیراز که خود مسلمان است یک نمونه‌ی بارز است. مهدی حاجتی فعال اصلاح‌طلب از مهرماه ۱۳۹۷ در اعتراض به بازداشت دو شهروند بهایی در این شهر توئیتی انتقادی منتشر کرد: «ده روز گذشته را به هر دری زده‌ام تا دو دوست بهایی بازداشت شده آزاد گردند و به نتیجه نرسیده‌ام. نسل ما موظف است مادامی که مقابل دشمنان خارجی ایستاده است، در تلاش برای اصلاح رویه‌های قضایی و سایر اموری که عدالت اجتماعی را به خطر انداخته کم نگذارد.»
ده روز گذشته را به هر دری زده ام تا دو دوست بهائی بازداشت شده آزاد گردند و به نتیجه نرسیده ام.نسل ما موظف است مادامی که مقابل دشمنان خارجی ایستاده است در تلاش برای اصلاح رویه های قضایی و سایر اموری که عدالت اجتماعی را به خطر انداخته کم نگذارد.#NoSanctionNoWar #دادرسی_عادلانه
— Mehdi Hajati (@MehdiHajati) September 25, 2018
مهدی حاجتی دو روز پس از انتشار این توئیت بازداشت و در نهایت به تحمل یک سال زندان محکوم شد. اخیرا زهره رستگاری همسر مهدی حاجتی در توئیتی اعلام کرد که این عضو شورای شهر را برای اجرای حکم، بازداشت و راهی زندان کرده‌اند: «ساعتی پیش ماموران با حضور در منزل ما، همسرم مهدی حاجتی را برای اجرای حکم یک‌سال حبس به زندان منتقل کردند. دیروز پیامکی مبنی بر صدور حکم به دست ما رسید و امروز اجرا شد.»
ساسان آقایی روزنامه‌نگار پس از انتشار خبر بازداشت و اعزام مهدی حاجتی به زندان از محمد خاتمی نقل قول کرد که وی درباره اتهام مهدی حاجتی گفته «همین یک قلم را در پرونده اصلاحات نداشتیم که به لطف این آقا دفاع از بهائیت هم به کارنامه اصلاح‌طلبان افزوده شد!»
مهدی حاجتی عزیز به زندان رفت. یک ماه پیش، وقتی خبر حکم زندانش را بابت دفاع از حقوق چند شهروند بهایی به #خاتمی دادند، با عتاب گفت: «همین یک قلم را در پرونده‌ی اصلاحات نداشتیم که به لطف این آقا دفاع از بهاییت هم به کارنامه‌ی اصلاح‌طلبان افزوده شد»! زیبا نیست؟#بهتر_بشناسیم
— SasanAghaei | ساسان آقایی (@SasanAghaei2) June 3, 2019
بسیاری از این جمله خاتمی متعجب شده و نسبت به آن انتقاد کردند. شاید این تعداد انتظار نداشتند رئیس دولتِ اصلاحات و کسی که شعارهای رنگارنگ درباره حقوق شهروندی و گفتگوی تمدن‌ها و آزادی ادیان داشته چنین موضعی درباره دفاع از حقوق شهروندان داشته باشد. اما واقعیت اینست که همه مقامات جمهوری اسلامی در نهایت نگاهی متکی بر ایدئولوژی نظام دارند. نگاهی که قانون اساسی و مناسبات حقوقی و دستگاه قضایی و اجرایی نظام بر آن بنا شده است.
حکومت دینی ایران از یکسو از پیاده کردن ایدئولوژی انقلابیِ شیعی ناتوان است و از همین رو به برخوردهای پلیسی و خشن روی می‌آورد و از سوی دیگر حاضر نیست دست از «اُمت‌سازی» ملتی که متنوع است دست بردارد. خط‌کشی و جدا کردن مردم بر اساس دین و مذهب و تبار و قوم و… در حالی که حقوق همه‌ی آنها زیر پا نهاده می‌شود تنها به گسست‌های اجتماعی می‌انجامد که بزرگترین طعمه‌ی آن خود نظام خواهد بود. در چنین مناسباتی آرزوی ساختن «اُمت واحده» از ملت متنوع را فقط می‌توان به گور برد.
روشنک آسترکی
به کار بردن أقلیت درست نیست ما همه یک ملت هستیم صرف نظر إز اینکه از چه قومی و چه دینی باشیم ما همه در یک چیز مشترک هستیم و ان اینکه ایرانی هستیم من هرگز کلمه اقلیت را به کار نمیبرم کشور ایران از موزاییک های مختلف ساخته شده مثل یک قاب خاتم و این مزیت این کشور است .
خانم استراکى
بهـتر نیست به جاى واژه اقلیت دینى از واژه مثلا (گروه هـاى دینى ) استفاده کرد ؟
و ایرانیان را به اقلیت و اکثریت تقسیم نکنیم
این عقیده اسلامی سازی مهده کودک را به گور خواهید برد.ملت ایران این اجازه را به شما نخواهد داد.ما به قول شما با اقلیتهای ایران که من نظرم این که شما اقلیت هستید نه انها .هیچ مشکلی نداریم.من از یک خانواده مثلا مسلمان بیشترین دوستان کلیمی .زرتشتی .وبهایی در شیراز داشتیم.من انسانهایی به این خوبی تو عمرم ندیدم.نه مثل ما مسلمانها دزدند نه مثل ما مسلمونها از کارشون بدزدند نه مثل ما دروغ بگویند.با درود به شاهزاده رضا پهلوی و به امید ایرانی ازاد.