استمرارطلبان چشم‎انتظار رسیدن فرمول نجات‎بخش از توکیو؛ حسین موسویان: سادگی است اگر فکر کنیم ترامپ عقب‎نشینی می‎کند

شینزو آبه نخست وزیر ژاپن قرار است ۱۲ و ۱۳ ژوئیه (۲۲ و ۲۳ خرداد) در نقش میانجی بین رژیم ایران و آمریکا به تهران سفر کند.

آنطور که در گزارش‎ها آمده او در این سفر با علی خامنه‎ای و حسن روحانی دیدار می‌کند و گفته می‎شود قرار است فرمولی را به عنوان پیشنهاد به رهبران جمهوری اسلامی ارائه دهد تا بر اساس آن راه مذاکره با آمریکا باز شود.

در آستانه‌ی این سفر، رسانه‎های اسرائیل خبر دادند که بنیامین نتانیاهو و شینزو آبه در مورد سفر نخست وزیر ژاپن به تهران گفتگوی تلفنی داشته‌اند و طی آن نتانیاهو بر لزوم ادامه فشارها علیه رژیم ایران و پیشگیری از رفتار خصمانه جمهوری اسلامی تاکید کرده است.

نخست وزیر ژاپن، شینزو آبه موارد مربوط به سفرش به ایران را در یک گفتگوی تلفنی به اطلاع نخست وزیر نتانیاهو رساند. نخست وزیر نتانیاهو بر لزوم پیشگیری از رفتار خصمانه رژیم ایران تاکید کرد.

— اسرائیل به فارسی (@IsraelPersian) June 7, 2019

علاءالدین بروجردی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، ۱۹ خرداد، به گفتگو میان نخست وزیران ژاپن و اسرائیل واکنش نشان داده و در مصاحبه‌ای‌ با خبرگزاری «خانه ملت» با بیان اینکه برخی اقدامات ضدایرانی ترامپ تحت فشار لابی صهیونیسم انجام می‎شود، گفته «صهیونیست‌ها از اتفاقات امروز دنیا نگران هستند و تماس تلفنی اخیر نتانیاهو با شینزو آبه آنهم پیش از سفر به ایران حاکی از این نگرانی است.»

هراس «لابی صهیونیسم» از اضافه شدن ژاپن به جمع همکاران جمهوری اسلامی

این نماینده می‎افزاید، «حتی فراتر از این صهیونیست‎ها این نگرانی را دارند که در نهایت این کشمکش‎ها منجر به نوعی عادی‎سازی روابط ایران و آمریکا شود که البته ممکن نیست چرا که ما به هیچ وجه به خاطر نقض مقررات بین‎المللی با آنها مذاکره و تعامل نمی‎کنیم. چین، روسیه و هند علیرغم فشارهای آمریکا، همکاری خود با ایران را ادامه داده‌اند و رژیم صهیونیستی نگران است ژاپن نیز به جمع این همکاران اضافه شود.»

او همچنین مدعی شده، «در حال حاضر توانسته‌ایم علیرغم فشارهای آمریکا با چین، روسیه و هند همکاری خود را ادامه دهیم و همین باعث شده رژیم صهیونیستی تصور کند باید هشدارهای لازم را به ژاپن بدهد مبادا آنها نیز به دایره همکاران ایران اضافه شوند.»

گرچه دونالد ترامپ، مایک پمپئو و جان بولتون همواره و اخیرا نیز در مصاحبه‌های جداگانه گفته‌اند به دنبال تغییر رژیم ایران نیستند و حتی حاضرند بدون پیش‎شرط و مستقیم با رهبران کنونی ایران مذاکره کنند اما ظاهرا رهبران جمهوری اسلامی به آنها اعتماد ندارند. به ویژه آنکه تحریم‎ صنایع پتروشیمی ایران تنها چند روز پس از آنکه واشنگتن تکرار کرد به دنبال مذاکره با رژیم ایران است، مقامات تهران را بیشتر ناامید کرد.

خامنه‎ای، ۱۴ خرداد، در سالمرگ خمینی در سخنانی تاکید کرد، شرط پیشرفت این است که آمریکایی‌ها نزدیک نیایند! با این حال مذاکره با آمریکا در حکومت از جمله در دولت و در میان اصلاح‎طلبان حامیان زیادی دارد.

مهدی ذاکریان کارشناس و تحلیلگر روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه در مصاحبه با روزنامه آرمان می‎گوید، اینکه گفتگو با ایران از سطح وزیر خارجه عمان، ترکیه و عراق به سوئیس و ژاپن رسیده نشانگر آن است که دیپلماسی ایران، دیپلماسی بسیار فعال و پویایی است. او سفر نخست وزیر ژاپن به تهران را فرصتی خوب دانسته و می‎گوید آمریکایی‎ها برای رفع بی‌اعتمادی می‌بایست دست به اقدامات عملی بزنند و واشنگتن بپذیرد که اشتباه! کرده و به توافق بین‌المللی برجام بازگردد!

مخالفت سپاهی‎ها با مذاکره

سردار محمدصالح جوکار معاون پارلمانی سپاه پاسداران اخیراً در یک سخنرانی هشدار داده که عده‌ای به دنبال سازش با آمریکا هستند. سردار رضا طلایی‌نیک معاون پارلمانی وزیر دفاع نیز گفته «مذاکره فتنه جدید دشمن است و هدف آنها از مذاکره نابودی عرصه‌های بازدارندگی ایران اسلامی است.»

روزنامه کیهان تهران، ۱۸ خرداد، در گزارشی با عنوان «ژاپن و آلمان میانجی نیستند با کلاه گشاد آمریکا می‌آیند» نوشته «ذوق‌زدگی رسانه‌های دولتی و زنجیره‌ای از مذاکره ایران با واسطه‌ها در حالی است که ما پیش از این با رئیسِ این واسطه‌ها یعنی دولت آمریکا مذاکره کرده‌ایم. مذاکره‌ای که به برجام ختم شد.» در سرمقاله این روزنامه با عنوان «میانجیگری برای هیچ!» پرسیده شده «چه تضمینی وجود دارد که فرمول ژاپن بدون داشتن پشتوانه قوی بین‌المللی و سابقه حضور جدی در صحنه‌های جهانی بتواند مشکل‌گشا باشد؟!»

نویسنده این مقاله تاکید کرده «میانجیگری ژاپن یک امر بی‌سابقه و عجیبی است چرا که توکیو هیچگاه یک میانجی مستقل نبوده و متحد اصلی آمریکا و مجری سیاست‌های کاخ سفید است. حال چگونه می‌تواند نقش یک میانجی بی‌طرف را ایفا کند؟»

در سرمقاله کیهان آمده، ژاپن این ماموریت را بر عهده گرفته تا سخن جریان غربگرا را القا کند که ژاپن بدون داشتن قدرت نظامی و نقش بین‌المللی و منطقه‌ای توانسته در رابطه با آمریکا پیشرفت کند!

گرچه برخی مسئولان، تحلیلگران و رسانه‎ها در ایران پیشنهاد دولتمردان آمریکا برای مذاکره را «عقب‎نشینی» ترامپ در برابر قدرت جمهوری اسلامی و مقاومت می‎دانند اما آنطور که پیداست این ادعاها صرفاً برای خالی نبودن عریضه و نمایش اقتدار است.

سادگی است اگر فکر کنیم ترامپ عقب‎نشینی می‎کند

اما سیدحسین موسویان سفیر سابق جمهوری اسلامی در آلمان در زمان «ترور میکونوس»، یکشنبه ۱۸ خرداد، در مصاحبه با روزنامه دولتی ایران با این ادعا که «ژاپن از وزن مناسب برای میانجیگری برخوردار است» تاکید کرده «تضمینی وجود ندارد که نخست وزیر ژاپن در این مأموریت موفق شود زیرا ایران شرط مذاکره را بازگشت آمریکا به برجام اعلام کرده و بازگشت خشک و خالی ترامپ به برجام هم یک خودکشی سیاسی و رسوایی بزرگ داخلی و بین‌المللی است و لذا شانسی ندارد.»

خبرنگار از موسویان پرسیده «آیا درخواست گفتگو با تهران را می‌توان عقب‌نشینی ترامپ از پیگیری سیاست فشار حداکثری قلمداد کرد؟» که او پاسخ داده «سادگی است که درخواست ترامپ برای گفتگو با ایران را عقب‌نشینی تلقی کنیم. ترامپ از روز اول پیشنهاد گفتگوی مستقیم و بدون پیش‌شرط را مطرح کرده و همزمان با رد آن توسط تهران نیز بر ابعاد فشارها و تحریم‌ها افزوده است بطوری که سیاست فشار حداکثری او منجر به فشارهایی بر دولت فعلی ایران شده که بعد از انقلاب اسلامی در سال ۵۷ سابقه نداشته است. تشدید فشار و تکرار پیشنهاد مذاکره، یک برنامه و استراتژی حساب شده علیه [جمهوری اسلامی] ایران است.»

گره کور برجام

گرچه در هفته‎های گذشته عمان، عراق و ژاپن پیشنهاد میانجیگری بین تهران و واشنگتن را دادند و کانال‎هایی از طریق قطر، پاکستان و کویت نیز برای مذاکره باز شده اما در مقایسه با شرایط پیش از امضای توافق اتمی در ژوئیه سال ۲۰۱۵ مشخص می‎شود سطح این مذاکرات تا چه اندازه پایین است.

رژیم ایران لابی‎های قدرتمند خود را که برای مذاکرات محرمانه بستر فراهم می‎کردند از دست داده و تاکید کشورهای اروپایی روی حفظ برجام اگر تا همین چند هفته پیش برای تهران امیدوارکننده بود اما حالا به یک گره کور تبدیل شده است چرا که اروپایی‎ها از یکسو بر حفظ توافق اتمی پافشاری می‎کنند اما در عمل نتوانسته‎اند به تعهدات خود در مورد ساز و کار مالی عمل کنند و مدام به رژیم هشدار می‎دهند فکر و خیال خروج از برجام را نداشته باشد. از سوی دیگر شرایطی مهیا نمی‎کنند که جمهوری اسلامی با دولت ترامپ پای میز مذاکره بنشیند و به توافق جدید برسد. پیشنهاد اخیر امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه که بر مبنای مهار موشکی و عقب‎نشینی شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی در کشورهای منطقه ارائه داده شد نیز در امتداد سیاست آمریکاست و زمامداران ایران حاضر به پذیرش آن نشدند.

اینهمه در حالیست که بیژن زنگنه می‎گوید آمریکا در اجرای تحریم‎های هوشمند به یک «بلوغ شیطانی» رسیده است! منظور وزیر نفت جمهوری اسلامی این است که ایالات متحده  موفق شده راه‌های دور زدن تحریم‌ها توسط رژیم و دلالان آن را ببندند! زنگنه تاکید می‎کند جمهوری اسلامی برای فروش نفت با آمریکا در یک جنگ سخت درگیر است.

ادامه این وضعیت بر بحران‎های درونی نظام دامن زده و پرسش‌های حیاتی روی هم تلنبار می‌شوند: آیا مذاکره انجام می‌شود؟ اگر آری، تحت چه شرایطی؟! معامله بر سر چه خواهد بود؟ کدام باند و دار و دسته‌ی حکومتی آن را پیش خواهد برد؟ اگر مذاکره‌ای انجام نشود و قرار بر «مقاومت» باشد، چطور باید شرایط سخت تحریم‎ها را تحمل کرد؟ و تا کی؟! با امید به گشایش کدام روزنه؟!