سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعلام کرده که اسناد تاریخی متعلق به مردم را پس از قیمت‌گذاری خریداری می‌کند. این سازمان به تازگی مجموعه‌هایی از اسناد مربوط به سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۷ را جمع‌آوری و ارزشگذاری کرده است. با این حال، فقدان برخورداری از استانداردهای جهانی نگهداری از این اسناد تاریخی و مهم، خطر نابودی آن را در پی دارد.
علی زرافشان معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعلام کرد که این سازمان سندهای تاریخی مردم را خریداری می‌کند.
وی بر اهمیت شناخت اهمیت سندهای تاریخی توسط مردم، گفت که علاقمندان می‌توانند اسنادشان را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی بفروشند.
به گفته زرافشان اسناد تاریخی مردم پس از ارزشگذاری توسط کارشناسان «خبره» قیمت‌گذاری و خریداری می‌شود که شامل «عقدنامه‌های قدیمی» نیز می‌شود.
آنگونه که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعلام کرده، به تازگی ۱۳ مجموعه‌ای از اسناد آرشیوی شامل عقدنامه، عکس و پاکت‌نامه در جلسه کارگروه ارزیابی و خرید اسناد آرشیوی غیردولتی، به منظور خرید از مالکان آنها مورد ارزیابی و قیمت‌گذاری قرار گرفتند.
این مجموعه‌ها مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی از ابتدای قرن سیزدهم خورشیدی تا اواخر دهه پنجاه، ابتدای قرن دوازدهم قمری تا اواخر آن و از اوایل قرن نوزدهم تا اواخر آن می‌شود که قدیمی‌ترین آنها سندی مربوط به ۷۱۴ سال قبل و یک سند حکومتی اخذ مالیات است.
بر حسب قانون تنها اسنادی را می‌توان به سازمان اسناد تحویل داد که راکد باشند و اسناد جاری دستگاه‌ها و یا اشخاص را نمی‌توان در آرشیو نگهداری کرد. سند راکد، سندی است که قابل انتقال نباشد و یا از آخرین برگ آن حداقل ۴۰ سال گذشته باشد.
برگه‌هایی که معمولا از آنها به عنوان سند تاریخی یاد می‌شود، شامل دست نوشته‌ها، روزنامه‌ها، قباله‌های ازدواج، نامه‌های اداری، اسناد خرید و فروش برخی کالاها و املاک و اراضی، کتاب، فیلم و نوار و … است.
این در حالیست که هنوز استاندارد لازم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای نگهداری اسناد مربوط به تاریخ ایران مورد اطمینان نیست. شاید بسیاری از علاقمندان به تاریخ و اسناد مهم ملی ایران به یاد داشته باشند که در سال ۱۳۹۱، نم و رطوبت ساختمان لاری‌های یزد که محل نگهداری اسناد تاریخی بود، ۲.۵ میلیون سند تاریخی را در خطر نابودی قرار داده بود. ضمن اینکه، همجواری این بنا با خرابه‌ای احتمال سرقت آثار تاریخی و میراث فرهنگی را فراهم کرده بود.
از این رو، ۷۵ جلد کتاب تاریخی نفیس و ارزشمند برای نگهداری به طور امانی به تهران منتقل شد و امکان استفاده از این کتب از پژوهشگران سلب شد.
آبان‌ماه سال گذشته نیز، علی مقیمی مدیر کتابخانه مرکزی مقبره شاه‌عبدالعظیم از وضعیت نامناسب ۱۱۰۰ نسخه خطی که در این مقبره نگهداری می‌شود، خبر داده و گفته بود که «۱۱۰۰ نسخه خطی بدون رعایت استانداردهای جهانی اسناد تاریخی، نگهداری می‌شود» و سازمان میراث فرهنگی هم همکاری‌های لازم برای حفظ و حراست از آنان را نمی‌کند.
در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد نیز اسناد متعلق به سازمان میراث فرهنگی در جابه‌جایی‌ها مفقود شد که مشخص نیست چه تعداد از آنان قیمتی و ارزشمند بودند.
آرشیو اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در سال ۱۳۴۹ بر اساس مصوبه مجلس شورا ملی ایجاد شد که به گفته زرافشان، «تا کنون قوه قضائیه، وزارت نفت و سازمان دارایی، اسناد تاریخی بسیار خوبی را در اختیار این سازمان قرار داده‌اند.»
معاون اسناد کتابخانه ملی پیشتر گفته بود که علاوه بر این سازمان، ۱۲ مرکز استانی نیز اقدام به جمع‌آوری اسناد قدیمی کرده‌اند و «بر اساس آمار جهانی مراکز آرشیو اسناد حدود ۳ درصد از سندهای تاریخی مردم را به دیجیتال تبدیل کرده که این سازمان نیز مدتی است این فرایند را انجام می‌دهد.»
راهـزنى و دزدى
مصادره اموال مردم
از صدر اسلام تا ج ا