رئیس شورای شهر تهران میگوید دولت ۷۰۰ میلیون دلار به مترو تهران بدهکار است و تا کنون بابت کاهش مصرف سوخت یک سنت هم به مترو نداده است.
محسن هاشمی رفسنجانی رئیس شورای شهر تهران روز یکشنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۸ در گفتگو با خبرگزاری فارس گفته است که «ادعای ما بابت طلب مترو از دولت، به خاطر انجام ۷ میلیارد سفری است که توسط مترو انجام شده است و هیچ رقمی دریافت نکردهایم؛ این رقم حدود ۷۰۰ میلیون دلار است که اگر پرداخت شود، یارانه مترو را به صورت کامل پوشش میدهد و بدهیهای ما را تسویه میکند.»
محسن هاشمی رفسنجانی گفته که با گران شدن کلانشهرها به عنوان شهرهای مادر، شهرهای اقماری در واقع به خوابگاه تبدیل میشود و سرویسهای اصلی هم در شهر مادر زاده میشوند و با همین ایده «در آخرین نقشه که برای مترو تهران کشیدیم، همین موضوع را مدنظر قرار دادیم و غیر از ۸ خط مترو ۴ خط مترو اتصال داریم که اینها باید به شهرهای اقماری اطراف تهران متصل شود، بخشی از اینها روی خطوط فعلی راهآهن حرکت میکند و بخشی هم باید خطوط آن ساخته شود، اما یکی از روشهای اصولی مهمی که اجازه ندهیم خودروهای شهرهای اقماری وارد کلانشهرها شود، همین موضوع توسعه خطوط ریلی حومهای است.»
به گفته محسن هاشمی رفسنجانی پیگیری توسعه قطارهای حومهای از سوی وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور دنبال میشود اما به کندی پیش میرود و «این صنعت در حوزه خط، تکنولوژی و ناوگان در کشور بومی شده است و اگر «ریالِ» خوب در آن تزریق شود، توسعه آن تسریع میشود.»
وی افزوده است که در دنیا هزینه اینگونه پروژهها را از طریق بستن مالیات بر سوخت تأمین میکنند: «در اروپا قیمت واقعی سوخت ۵۰ سنت است، اما با قیمت ۱.۵ یورو به مردم ارائه میشود که از این رقم یک یورو بابت مالیات اخذ میشود. این مالیات برای اختصاص به حمل و نقل عمومی و ریلی است، حال اگر بخواهیم در کشور هم چنین مالیاتی بر سوخت ببندیم و آن را به توسعه ریلی اختصاص دهیم، با در نظر گرفتن مصرف روزانه حدود ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در کشور، در واقع باید روزی حدود یکصد میلیون دلار یا یورو برای حمل و نقل عمومی اختصاص یابد.»
مهدی هاشمی رفسنجانی به زمان مدیریت خودش در شرکت مترو تهران و همزمان حضور برادرش مهدی هاشمی رفسنجانی در شرکت بهینهسازی سوخت و توافق دو برادر با یکدیگر اشاره کرده و گفته است: «زمانی که من در مترو بودم، به شرکت بهینهسازی مصرف سوخت که آقا مهدی (مهدی هاشمی رفسنجانی دیگر فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی) هم آنجا بود، رفتم و توافقنامه امضا کردیم که برای هر سفر ۲۵ سنت به مترو بدهند، قرار بر این شد که اینها بیایند راستیآزمایی کنند و سپس پول ما به تفاوت مصرف سوخت را به ما بدهند اما این رقم به ۱۰ سنت کاهش یافت، با این حال تاکنون ریل تهران ۷ میلیارد سفر انجام داده است، اما یک سنت هم دریافت نکرده است.»
وی افزوده حتی در قرارداد با دولت که «آقایان گفتند اجازه دهید واگنهایتان بیاید سپس در مورد میزان کاهش مصرف سوخت و جابهجایی مسافر راستیآزمایی میکنیم تا مشخص شود چه میزان مصرف سوخت کاهش یافته است و سپس مابهتفاوت را پرداخت میکنیم اما خبری نشد.»
او بر این اساس معتقد است دولت ۷۰۰ میلیون دلار به شرکت مترو بدهکار است. این در حالیست که سالهاست شرکت مترو و شهرداری موضوع بدهی دولت به شرکت مترو را مطرح میکنند اما این بدهی پرداخت نشده و بر اساس محاسبات محسن هاشمی رفسنجانی این بدهی همچنان رو به افزایش است.
شاید این بدهی از جمله دلایلی است که مشکلات مالی برای شرکت مترو تهران به وجود آورده است. علی امام مدیرعامل کنونی شرکت مترو تهران چندی پیش گفته بود برای ساخت هر کیلومتر مسیر مترو ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه میشود. این در حالیست که شرکت مترو تهران برنامه دارد خط ۷ مترو تهران را به طور کامل در سال جاری به بهرهبرداری رسانده و تا پایان سال ۱۴۰۴ شبکه مترو تهران را به ۱۲ خط شامل ۸ خط درونشهری و ۴ خط برونشهری مجهز کند.
مشکلات مالی و نبود نقدینگی اما موجب شده این برنامهها با شک و تردیدهایی روبرو شود. محمد علی کرونی دبیر کمیسیون عمران شورای شهر تهران اردیبهشتماه جاری اعلام کرد وزارت کشور متعهد شده است که ۱۰۵۰ واگن برای شهرداری تامین کند که مناقصه ۶۳۰ واگن انجام شده و وضعیت ۴۲۰ واگن نامشخص است.
دبیر کمیسیون عمران شورای شهر تهران افزوده بود که مسئولان پیشین شهرداری تجهیزات واگنهای جدید مورد نیاز را خریداری کرده بودند که دولت آنها را دپو کرد و همچنان ۱۵ درصد تجهیزات مترو با گذشت چند سال در گمرک میخورد.
با وجود چنین مشکلاتی بود که شهرداری تهران از سال گذشته به فکر فروش اوراق مشارکت برای تأمین کسری بودجه خود گرفت و در نهایت این اوراق در چند مرحله منتشر شد. پس از آنکه بانک مرکزی سال گذشته مجوز انتشار اوراق مشارکت برای پروژههای مترو تهران را آغاز کرد، اکنون شرکت مترو در شهرهای شیراز، تبریز، مشهد و اصفهان نیز با همین شیوه بودجه مورد نیاز برای پیشبرد پروژههای خود را تأمین میکنند.