دولت روحانی از زمان روی کار آمدن نه تنها نتوانست پروژه‌های مسکن مهر را به پایان برساند و همچنان بعد از نزدیک به یک دهه بسیاری از خریداران مسکن مهر همچنان با مشکل روبرو هستند بلکه مدام به ابداع عناوینی برای طرح‌های مسکن پرداخته که همگی در حد «اسم بر روی کاغذ» باقی مانده‌اند.
حالا به تازگی دولت روحانی پس از طرح‌های بی‌عملش از طرح «تأمین مسکن مشارکتی» نام می‌برد که کارشناسان معتقدند این طرح نیز در عمل موفق نخواهد بود.
در ماه‌های گذشته که محمد اسلامی به دنبال استعفای عباس آخوندی به عنوان وزیر راه و شهرسازی به کار مشغول شد، تلاش کرد طرح‌های مسکن را در اولویت کار خود قرار دهد. مازیار حسینی معاون وزیر راه و شهرسازی در حوزه مسکن نیز در جدیدترین طرح ارائه شده از سوی دولت به عنوان مسکن مشارکتی از بخش‌های آن با اسامی «تام کاد»، «تام فاز»، «تام اج» و «تام تز» نام برد.
«تام فاز» مخفف «تامین مسکن به شیوه فروش اقساطی زمین»، «تام کاد» مخفف «تامین مسکن کارکنان دولت»، «تام آج» مخفف «تامین مسکن به شیوه اجاره داری» و «تام تز» مخفف «تامین مسکن به شیوه تهاتر با زمین» است!
https://kayhan.london/1398/06/06/%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%ad%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%87%d9%85-%da%a9%d9%84%db%8c-%d8%b7%d8%b1%d8%ad-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%af%d8%a7%d8%b1-%da%a9
البته مازیار حسینی که نقش اصلی طراحی این طرح‌ها را بر عهده داشته چندی پس از اعلام این طرح‌ها برکنار شد. جایگزین او محمود محمودزاده در سرپرست معاونت مسکن وزارت راه و شهرسازی از مطالعات جدی بر روی طرح‌های اعلام شده خبر داده است.
با این وجود همچنان این نام‌های متنوع و بدون محتوا انتقاداتی را برانگیخته است و بسیاری از کارشناسان امیدی به خانه‌دار شدن مستأجران زیر سایه این طرح‌ها که فقط نام‌های کنجکاوی‌برانگیز دارند، ندارند.
محمدرضا رضایی کوچی عضو کمسیون عمران مجلس شورای اسلامی با انتقاد از معرفی طرح‌های بی‌شمار وزارت راه به منظور تولید انبوه مسکن گفته است: « وزارت راه نباید تنها به دنبال معرفی اسامی طرح‌ها باشد. راهکارهای حل بحران مسکن مشخص و واضح است. در حقیقت اگر اقدامات مثبت با هر اسم و عنوانی باشد موثر خواهد بود. منتها ما یک اسمی درست می کنیم ولی زیربنای آن را فراهم نمی‌کنیم.»
محمدرضا رضایی کوچی در بیان ایرادات طرح اقدام ملی که به واسطه‌ی مالکیت انبوه‌سازان ایجاد خواهد شد گفته است: «در صورتی که انبوه‌سازان مالک واحدهای مسکونی شوند، هیچ منعی برای فروش به قیمت مصوب را برای خود نخواهد دید و هر طور که تشخیص دهد، قیمت‌ها را بالا پایین می‌کند و همین امر ساخت مسکن به شیوه‌ی مشارکتی را نامناسب برای شرایط فعلی خواهد کرد.»
بر همین اساس سید احسن علوی، عضو هیئت رئیسه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، با اشاره به دیگر ایرادات وارد شده به شیوه‌ی ساخت «مسکن مشارکتی» همچون نحوه عرضه واحدهای مسکونی، ارزش زمین، سرمایه‌گذاری دولت و انبوه‌ساز، سود طرفین و ابزارهای نظارتی بر پروژه‌ها، گفته است: «اینکه ۵۰ درصد واحدها در اختیار انبوه‌ساز قرار می‌گیرد، محل اشکال است. چرا که افزایش قیمت سالانه زمین که دولت آن را می‌آورد، خیلی بیشتر از افزایش قیمت مصالح ساختمانی و سایر نهاده‌‌های تولید است.»
ابوالفضل نوروزی کارشناس مسکن نیز امردادماه امسال با حضور در برنامه تلویزیونی «پایش» گفته بود که عدم کاهش قیمت مسکن و امکان احتکار واحدهای ساخته شده از سوی سازنده مشکل اصلی است که گریبانگیر طرح‌های جدید دولت می‌شود.
ابوالفضل نوروزی گفته بود که از سال ۹۵ تا سال ۱۴۰۵ سالانه باید یک میلیون مسکن در کشور ساخته شود اما در بهترین حالت در طی این مدت تنها ۳۵۰ هزار واحد مسکونی تنها توسط مردم ساخته شده است. درواقع سالانه با کمبود ۲ میلیون واحد مسکونی در کشور مواجه هستیم که باید با اقدامات لازم جبران شود.
این کارشناس مسکن افزوده است که «جلوگیری از عرضه زمین رایگان به مردم، مانع ساخت مسکن مهر شد. پس از این طرح مسکن مشارکتی و اجتماعی را مطرح کردند که این طرح هم به نتیجه نرسید. در ۵ سال گذشته حوزه مسکن کاملا در رکود بوده و وزیر راه و شهرسازی سابق با ممانعت از تولید مسکن مهر مشکلات بسیار زیادی را در این بخش ایجاد کرده است.»
او یکی از مهمترین ایرادات طرح‌های مسکن طی سال‌های گذشته را «ارائه زمین رایگان به انبوه‌سازان از سوی دولت و ساخت واحدها توسط انبوه‌سازان و فروش واحدها به قیمت روز بازار به مردم» ارزیابی کرده که جدا از اینکه در خانه‌دار کردن قشرهای متوسط و ضعیف نقش مؤثری بازی نکرده بلکه موجب افزایش قیمت مسکن نیز شده است.
به عقیده ابوالفضل نوروزی اتفاقی که در روند طرح‌های دولت افتاده اینست که «سازنده با وجود آنکه زمین رایگان در اختیار دارد، ولی ساخت واحد را طولانی می‌کند تا با گران شدن مسکن بتواند واحد را گرانتر بفروشد.»
با این تحلیل می‌توان انتظار داشت همین اتفاق برای طرح‌های جدید دولت، با شعار خانه‌دار کردن مردم نیز بیافتد. وقتی با «تام کاد» و «تام فاز» تا «تام اج» و «تام تز» هیچ چهاردیواری برای مردم ساخته نشد، بعید است با «تامم» یعنی «تأمین مسکن مشارکتی» آجری روی آجر گذاشته شود!
