طبق اعلام سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی گازدهی به سانتریفیوژها و جمعآوری اورانیوم غنی شده در سایت فردو از، پنجشنبه ۱۶ آبان، آغاز شد.
در همین رابطه رئیس جمهور فرانسه اقدامات جمهوری اسلامی را «تغییر ژرف» و »مایه نگرانی» خوانده و گفته است که سیگنالهای دریافتی از ایران نشان میدهد که قصد خروج از برجام را دارد. امانوئل ماکرون در کنفرانس خبری مشترک با همتای چینی خود گفت در روزهای آینده فشار بر ایران افزایش خواهد یافت تا به توافق اتمی بازگردد. به گفته او این افزایش فشار باید با کاهش برخی تحریمها همراه باشد.
روسیه نیز از کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران اعلام نگرانی کرده و آمریکا را مقصر دانسته است.
وزیر خارجه روسیه میگوید روسیه به شدت نگران وضعیت به وجود آمده در مورد برجام است، اما باید گفت که این نگرانی به تازگی بوجود نیامده بلکه وقتی آمریکا در یک اقدام چالش برانگیز خبر از خروج خود از این توافق داد، شروع شد.
سرگئی لاوروف مدعی شد که آمریکا نه فقط تعهدات خود را نقض و به صورت آشکار حقوق بینالملل را زیر پا گذاشته است بلکه با تهدید و از طریق تحریم سایر کشورهای جهان را هم از اجرای این توافق میترساند.
مایک پمپئو نیز وزیر خارجه آمریکا به شبکه فاکس بیزینس در باره رونمایی نسل جدید سانتریفیوژها در ایران، گفت: «به نظرم اروپاییها به تازگی متوجه شدهاند که ایران در مسیر اشتباهی حرکت میکند.»
پمپئو گفت که «به نظر من اروپاییها به این درک رسیدهاند که واقعیت را آنگونه که هست ببینند؛ یعنی حکومتی که هدفش استفاده از مواد هستهای برای اخاذی پول از اروپا و غرب است. من میدانم که اروپاییها از این بابت نگران هستند و امیدوارم که آنها به کمپین فشار حداکثری ما بپیوندند.»
روزنامه والاستریت ژورنال، ۵ نوامبر، در گزارشی با اشاره به اینکه رژیم ایران هنوز با دستیابی به سلاح اتمی فاصله دارد نوشت با توجه موقعیت نیروگاه اتمی فردو که در عمق زمین فعالیت آن در جریان است به نظر با سلاحهای متعارف رسوخناپذیر است و همین یک مانع بزرگ بر سر راه تلاش نظامی برای متوقف کردن ایران از دستیابی به سلاح اتمی قلمداد میشود.
شماری از مقامات غربی از همان ابتدا تا امروز به فعالیتهای اتمی رژیم ایران مشکوک بودهاند و نیروگاه اتمی فردو از مراکزی است که کارشناسان اروپایی و آمریکایی مشترکاً به فعالیتهای آن تردید دارند.
برخی کارشناسان میگویند جمهوری اسلامی تا رسیدن به سلاح اتمی بین ۷ تا ۸ ماه فاصله دارد.
بازداشت یکی از بازرسان آژانس در ایران
همزمان با این تحولات منابع خبری به نقل از دیپلماتهای آگاه و نزدیک به آژانس بینالمللی انرژی اتمی، چهارشنبه، ۶ نوامبر، گزارش دادند «ایران یک بازرس زن آژانس را برای مدت کوتاهی بازداشت و مدارک سفر او را توقیف کرده است.»
برخی از مقامهای آژانس این اقدام را نوعی آزار توصیف کردند. بازداشت این بازرس در جلسه پنجشنبه ۷ نوامبر شورای حکام آژانس مورد بررسی قرار میگیرد. سه دیپلمات آگاه در آژانس گفتند ایران مدارک سفر این بازرس زن را توقیف کرده است.
دو دیپلمات دیگر نیز میگویند خود این بازرس زن نیز برای مدت کوتاهی در ایران بازداشت شده است. یکی از دیپلماتها گفت این حادثه هفته گذشته در تاسیسات نطنز اتفاق افتاده و دیپلمات دیگری این گفته را تایید کرده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نماینده جمهوری اسلامی ایران در آژانس از اظهار نظر در اینباره خودداری کردند.
اداره کل دیپلماسی عمومی و اطلاعرسانی سازمان انرژی اتمی ایران با تایید جلوگیری از ورود یک بازرس آژانس به سایت غنیسازی نطنز دلیل این اقدام را نگرانی از به همراه داشتن «مواد مشکوک» توسط فرد یادشده عنوان کرده است.
در این گزارش آمده «ظاهرا هنگام ورود این خانم بازرس، تجهیزات کنترلی علامت هشدار را نشان داده است و به همین دلیل ضمن کنترل وسایل همراه بازرس از ورود او به سایت جلوگیری و مراتب نیز به آژانس بینالمللی انرژی اتمی منعکس شده و از طرف ایران به آژانس اعلام شده که پذیرش قبلی این بازرس لغو شده تلقی میشود.»