در شرایطی که تحریم‌های شدید علیه جمهوری اسلامی پابرجاست و معاون اول حسن روحانی می‌گوید کشورهای دوست و نزدیک ایران هم جرأت ندارند نفت ما را بخرند، دولت معلوم نیست بر چه مبنایی، در لایحه بودجه سال ۹۹ صادرات روزانه ۸۷۰ هزار بشکه نفت را پیش‌بینی کرده است.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور روز دوشنبه ۱۱ آذر در مراسم روز ملی صادرات گفته است: «آمریکایی‌ها زیرساخت‌های تعیین‌کننده اقتصاد ایران و نفت را تحریم کردند اما نتوانستند صادرات نفت‌مان را صفر کنند. ولی با فشاری‌که آوردند حتی کشورهای دوست ایران هم که از نزدیک‌ترین کشورها با ما هستند، تقریبا جرأت ندارند از ما نفت بخرند.»
https://kayhan.london/1398/09/12/%d9%85%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%b1%d9%88%d8%ad%d8%a7%d9%86%d9%89-%d8%ad%d8%aa%d9%89-%d9%83%d8%b4%d9%88%d8%b1%d9%87%d8%a7%d9%89-%d8%af%d9%88%d8%b3%d8%aa-%d9%87%d9%85-%d8%ac%d8%b1%d8%a3%d8%aa-%d9%86
معاون اول حسن روحانی مدعی شده جمهوری اسلامی به «روش‌های دیگری» نفت خود را می‌فروشد. وی در عین حال به شرایط نابسامان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در ایران اشاره کرده است: «این روزها مردم صورت خود را با سیلى سرخ نگه داشته‌اند و ما باید در برابر راهبرد آمریکا ، راهبرد تهیه مى‌کردیم زیرا آنچه که مى‌تواند کشور را از گردنه سخت عبور دهد، یک اجماع و انسجام ملى است! و هیچکس نباید دنبال فرصت‌طلبى و تسویه حساب باشد زیرا امروز ایران در خطر است!»
پیشتر نیز گزارش‌هایی از دور زدن تحریم نفتی توسط جمهوری اسلامی با همکاری برخی کشورها از جمله مالزی و چین منتشر شده بود. با اینهمه صادرات نفت ایران طی سال گذشته و با اجرایی شدن تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران به شدت کاهش یافته است.
پیش از تحریم‌های کنونی و در دوران پسابرجام جمهوری اسلامی توانسته بود صادرات نفت خام را به دو و نیم میلیون بشکه در روز برساند. طی شش ماه نخست بازگشت تحریم‌ها و در فاصله آبان سال گذشته تا اردیبهشت‌ماه سال جاری که ایالات متحده برای چند کشور معافیت از تحریم نفتی ایران را در نظر گرفته بود، صادرات نفت خام ایران به حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت. از اوایل بهار امسال اما ایالات متحده نفت ایران را صد درصد تحریم کرد و در نتیجه، صادرات نفت خام بر اساس گزارش‌های مختلف به کمتر از ۴۰۰ هزار و به ۱۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
گفتنی است این آمار بر اساس بارگیری نفت ایران به دست آمده که با توجه به گزارش‌هایی که از محموله‌های سرگردان و بی‌مشتری نفت ایران در دریا و همچنین انبار بخشی از محموله‌ها در انبارهایی در چین منتشر شده می‌توان مدعی شد درآمد این میزان صادرات نیز کامل به کشور باز نمی‌گردد. از سوی دیگر خریدار روزانه ۶۶ هزار بشکه از نفت صادراتی ایران، سوریه است که با توجه به روابط و مناسبات میان جمهوری اسلامی و دولت بشار اسد مشخص نیست اساسا از این کانال صادراتی، درآمدی به کشور وارد می‌شود یا نه!
برخی از نفت بارگیری شده از بنادر ایران به مقصد چین نیز در ازای دستمزد و بر اساس قرارداد توسعه میادین آزادگان و یادآوران ایران به شرکت‌های چینی داده می‌شود که درآمدی از آن حاصل نمی‌شود.
همچنین گزارش‌ها نشان می‌دهد که بیشتر مشتری‌های نفت ایران، در معامله‌ای پایاپای بجای نفت کالا به جمهوری اسلامی می‌دهند که با توجه به همه اینها می‌توان نتیجه گرفت درآمد ارزی دولت از صادرات همین میزان نفت نیز رقمی خیلی پایین‌تر از ارزش محموله‌های صادراتی است.
کاهش صادرات نفت ایران و ناتوانی نظام در فروش نفت پیشتر نیز از سوی برخی مقامات دیگر مطرح شده بود. بیژن نامدار زنگنه شهریورماه سال جاری گفته بود: «شرایطی که امروز از نظر اقتصادی بر کشور حاکم است از زمان جنگ هم سخت‌تر است. آنموقع نفت می‌فروختیم پول به بانک‌ها می‌رفت و کالاهای خود را خریداری می‌کردیم و اقتصاد کشور می‌چرخید و مشکل فقط بمباران‌ها بود، اما اکنون همه تلاش‌ها این است که ما نفت نفروشیم. مبادلات بانکی هم انجام نشود و کالایی هم به ما ندهند بنابراین شرایط ده‌ها برابر سخت‌تر از شرایط جنگ است.»
https://kayhan.london/1398/06/29/%d8%a2%d8%ae%d8%b1%db%8c%d9%86-%d9%86%d8%a8%d8%b1%d8%af-%d9%88%d8%b2%db%8c%d8%b1-%d9%86%d9%81%d8%aa-%d8%b1%d8%a7%d9%87%e2%80%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%af
او در خردادماه نیز با بیان اینکه «هیچ نفتی به اسم ایران نمی‌توانیم بفروشیم» گفته بود که «امروز نه‌تنها فروش نفت با سختی‌های بسیاری مواجه شده بلکه نمی‌توانیم حتی اگر نفت را فروختیم، پول آن را به راحتی وارد کشور کنیم در حالیکه آن زمان این مشکل وجود نداشت و هم‌اکنون برای خرید و فروش کالاهای دیگر نیز از جمله فرآورده‌های نفتی، با مشکل مواجه هستیم.»
در چنین شرایطی و با وجود اینکه امید جمهوری اسلامی از ارائه راهکار و همراهی اتحادیه اروپا برای باز شدن مسیر تبادلات مالی و تجاری و کم‌اثر کردن تحریم‌ها ناامید شده، دولت روحانی در بودجه سال ۹۹ درآمدی حاصل از صادرات روزانه ۸۷۰ هزار بشکه نفت را پیش‌بینی کرده است.
محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه دهم آذرماه جاری «صادرات روزانه ۸۷۰ هزار بشکه نفت» و «پیش‌بینی قیمت ۱۱ هزار تومانی برای دلار» را از جمله جزییات لایحه بودجه سال آینده عنوان کرده است.
به گفته محمد حسینی دولت پیشتر صادرات روزانه نفت در سال ۹۹ را ۵۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته بود اما حالا نظر دولت عوض شده و رقم صادرات نفت را در لایحه افزایش خواهد داد: «دولت بنا دارد برای سال آینده ۵۰۰ هزار بشکه نفت با قیمت ۵۰ دلار بفروشد ضمن اینکه قیمت ارزی که دولت برای سال آینده در نظر گرفته، ۱۱ هزار تومان است. که هم اکنون بر اساس خبری که گرفته‌ام دولت بنای اصلاح این لایحه را دارد و تعداد صادرات بشکه‌های نفت در هر روز تغییر کرده و به ۸۷۰ هزار بشکه رسیده است که عملاً این موضوع باعث ایجاد افزایش در اعداد و ارقام لایحه خواهد شد. این در حالی است که میزان فروش نفت در بودجه سال جاری یک میلیون و پانصد هزار بشکه بود.»
با وجود شرایط تحریم کسب درآمد از صادرات روزانه ۸۷۰ هزار بشکه و حتی ۵۰۰ هزار بشکه در روز که در ابتدا در لایحه بودجه وجود داشت اقدامی غیرممکن به نظر می‌رسد. اکنون با توجه به اینکه دولت منابع درآمدی این میزان صادرات را در بودجه گنجانده در نتیجه می‌توان نتیجه‌گیری کرد دولت از حالا بر کسری بودجه سال آینده افزوده است.
راهکارهای جبران این میزان کسری بودجه که بر کسری بودجه مانده از سال جاری افزوده خواهد شد، اقداماتی چون افزایش دستوری قیمت ارز و چاپ اسکناس خواهند بود که به هر حال موجب افزایش تورم و تحمیل فشار معیشتی بیشتر به مردم خواهد شد.
