سهم زنان از بازار کار یکی از شاخصهای قابل توجه در توسعه اقتصادی کشورها به شمار میرود اما در ایران با وجود افزایش تعداد زنان تحصیلکرده در سالهای گذشته، نرخ بیکاری آنها سه برابر مردان است.
دلایل مختلفی از سوی کارشناسان برای پایین ماندن نرخ مشارکت زنان در فعالیتهای اقتصادی با اختلاف قابل توجهی نسبت به مردان مطرح شده که مهمترین عامل را میتوان نگاه جنسیتمحور سیاستگذاران کشور دانست.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار درباره بیکاری که مربوط به بیکاری تابستان ۹۸ است، نشان میدهد طی تابستان ۱۳۹۸، سهم زنان از کل جمعیت فعال ۱۵ سال به بالا در کشور ۱۹.۶ درصد، یعنی حدود ۵.۴ میلیون نفر، بوده است. این در حالیست که جمعیت فعال مردان طی این مدت بیش از ۲۲ میلیون نفر بوده است. در تابستان ۱۳۹۸ سهم آنان از کل اشتغال با کاهش همراه بوده است. از کل جمعیت شاغل کشور در تابستان ۱۳۹۸، حدود ۸۲.۱ درصد آنها را مردان و ۱۷.۹ درصد را زنان تشکیل میدهند. مقایسه سهم زنان از جمعیت شاغل (۱۷.۹ درصد) با سهم زنان از جمعیت بیکار (۳۴.۱ درصد) حاکی از مشکلتر بودن ورود به بازار کار برای زنان نسبت به مردان است.
قوانین در جمهوری اسلامی همواره به حذف زنان از بازار کار کمک کرده است. از سوی دیگر برخی خانوادههای سنتی با کار کردن زنان در بیرون از خانه مخالف هستند. مهناز قدیرزاده کارشناس روابط کار و فعال حوزه زنان در اینباره معتقد است: «هرچه میگذرد موانع فرهنگی و اجتماعی برای حضور زنان در بازار کار کمتر میشود. این واقعیت هست که هنوز در بین بسیاری از خانوادههای ایرانی و به ویژه در برخی از استانها کارکرد زنان پسندیده نیست، اما دیگر چنین رویکردی، رویکرد غالب نیست.»
از سوی دیگر بر اساس گزارشهایی که در سالهای گذشته درباره تهدیدهای اشتغال زنان مطرح شده، زنان معمولاً در صدر فهرست کارفرمایان هنگام اخراج نیرو با هدف کاهش هزینهها هستند. برخی کارفرمایان به دلیل اینکه بطور سنتی مرد را نانآور خانواده میدانند ترجیح میدهند کارکنان مرد را نگه داشته و کارکنان زن را اخراج یا از کار معلق کنند. همچنین داشتن مرخصی زایمان یا داشتن این تصور که بهرهوری زنان در دوران بارداری کاهش مییابد نیز موجب میشود کارفرمایان نگه داشتن نیروی کار مرد را بیشتر «به صرفه» بدانند. علت سوم ترجیح دادن نیروی کار مرد به زن برای کارفرمایان اینست که تصور میکنند مردان دارای مهارت بیشتری نسبت به زنان هستند.
مهناز قدیرزاده در اینباره گفته است: «درباره مهارت کم زنان هیچ تحقیق قابل استنادی صورت نگرفته است. بطور کلی میدانیم نیروی کار در ایران نیاز به مهارتآموزی دارد و به صورت ویژه در مورد زنان یا مردان پژوهشی صورت نگرفته است. این ذهنیت اشتباه میتواند وجود داشته باشد که یک مرد بهتر از یک زن کار میکند؛ رویکردی که با حضور زنان در بازار کار اعتبار خودش را کمابیش از دست داده است.»
جامعه مرد سالار و اسلام زده =تبعیض جنسیتى ????