مشکلات کارگران مهاجر ایرانی؛ قطع یارانه نقدی و پرداخت عوارض سنگین خروج از کشور

مهاجرت متقاضیان کار به کشورهای همسایه از جمله عراق در ماه‌های گذشته افزایش یافته است. کاهش ارزش پول ملی و تورم که موجب کاهش قدرت خرید شده است و همچنین افزایش بیکاری در ایران دو عامل مهم مهاجرت نیروهای کار به کشورهای همسایه است.

هر چند در سال‌های گذشته برخی نیروهای تحصیلکرده و متخصصان فنی به کشورهای حاشیه خلیج فارس مهاجرت می‌کردند تا از درآمد بیشتری بهره‌مند شوند اما طی دو سه سال گذشته و پس از آنکه داعش در عراق شکست خورد مهاجرت نیروی کار به این کشور  عمدتا به عنوان «کارگر» افزایش یافته است.

مهاجرت این کارگران اگر چه درآمدی به دینار برای آنها دارد اما از سوی دیگر مشکلاتی نیز برای این قشر ایجاد می‌کند که نداشتن بیمه، قطع یارانه نقدی به دلیل خروج از کشور از جمله آنهاست. پرداخت عوارض خروج از کشور که از سال گذشته افزایش پیدا کرده و در سال آینده بیشتر نیز خواهد شد، یکی دیگر از مشکلات این کارگران است.

قابل توجه اینکه بسیاری از افرادی که به عنوان کارگر به عراق مهاجرت می‌کنند، افرادی تحصیلکرده و دارای مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند. کارهای ساختمانی، نانوایی، مکانیکی، باربری و آشپزی از جمله مشاغلی هستند که ایرانیان برای اشتغال در آنها به عراق مهاجرت می‌کنند.

عبدالله بلواسی فعال صنفی کارگران نانوا در مریوان به خبرگزاری ایلنا گفته است افزایش مهاجرت کارگران به عراق به دلیل رکود بازار کار در کشور و پایین آمدن سطح درآمد در مقایسه با تورم موجود است و کارگران بسیاری مجبور هستند برای ارتزاق و تامین معاش خانواده‌های خود به کردستان عراق مهاجرت کنند.

این فعال کارگری در توضیح شرایط این کارگران گفته که «بسیار غیرقابل درک است تصور کردن رنج انسان‌های شریفی که برای به دست آوردن چند دینار بیشتر  تا چه اندازە سختی می‌کشند؛ در عراق چون ارزش دینار بیشتر از ریال است ناچاری کمتر بخوری، کمتر بخوابی، کمتر حرف بزنی و متاسفانه فقط باید چشم قربان بلد باشی! باید به دور از خانه و عزیزان فقط و فقط رنج ببینی؛ این شرایط بسیار دشوار است؛ نه از ایمنی کار خبری هست و نه از بیمه؛ آنجا کارگران به صورت روزمزد بدون قرارداد و امید به آینده کار می‌کنند.»

بلواسی افزوده است: «بدتر از اینها برای قبول کردن این همه رنج و ناعدالتی، با مجوز و پاسپورت رسمی از مرز عبور می‌کنی. آنگاه که پاسپورت شما مهر خروج از مرز خورد، به دیدگاه خیلی‌ها یعنی به خارج از کشور سفر کرده‌ای! مهاجرت برای یک لقمه نان از دیدگاه کسانی که برای به دست آوردن پول زحمت نکشیده باشند، معنی ندارد و سفر خارجی محسوب می‌شود. آنگاه همان‌ها برای کارگر تصمیم می‌گیرند و برای هر بار خروج آنها را وادار می‌کنند دو برابر و بیشتر عوارض پرداخت کنند.»

این فعال کارگری نیز به قطع یارانه این کارگران اشاره کرده و گفته است: «چه چیز دردناک‌تر از اینکه به خاطر سفر ناچار به خارج برای کار سخت، یارانه‌ات قطع شود. سبد معیشتی به شما تعلق نگیرد. حالا گویا باید مالیات هم بدهی!» اشاره وی به طرحی است که اخیرا در مجلس مطرح شده و مطابق آن علاوه بر عوارض خروج قرار است مبلغی نیز به عنوان مالیات از مسافران خارج کشور درواقع اخاذی شود.

او افزوده که «لازم است مالیات را از کسانی بگیرید که بیشترین سهم را از اقتصاد این مملکت می‌برند و کمترین زحمت را می‌کشند و در عوض کمترین خدمت را می‌کنند.»

پیشتر نیز منابع کارگری خبر داده بودند که این کارگران در عراق از حقوق کافی و بیمه و امنیت شغلی برخوردار نیستند. این مشکلات آنقدر برجسته است که شهریورماه امسال دیداری میان یوسف عبدالکریمی نماینده کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی استان کردستان با عمر عبدالکریم رئیس سندیکای کارگری کلار منطقه گرمیان کردستان عراق برگزاری شد.

به گفته کاظم احمدیان دبیر انجمن صنفی کارگران ساختمانی ایران گرانی مصالح ساختمانی و رکود ساختمان سازی در چند سال گذشته، موجب مهاجرت بیشتر کارگران به عراق و شهرهای کربلا و سلیمانیه شده و بیشتر کارگران مهاجر مربوط به استان کردستان به ویژه شهر مریوان هستند که از مرز سلیمانیه به شکل انفرادی و با استفاده از گذرنامه زیارتی وارد عراق می‌شوند.

او افزوده است که «بیشتر این کارگران در دوره‌های زمانی یک ماه تا ۴۵ روز در عراق کار می‌کنند و پس از اتمام مهلت گذرنامه برای تمدید دوباره به کشور مراجعت می‌کنند.»

این فعال صنفی در زمینه میزان دستمزد کارگران گفته که «میانگین دستمزد هر کارگر در داخل کشور روزانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان است؛ در حالی که بنابر اطلاعات غیرموثق، کارگران مهاجر در عراق روزانه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان دستمزد می گیرند.»