«کلانتر جدید در شهر است»: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد عدم همکاری جمهوری اسلامی با بازرسان را گزارش کند

خبرگزاری رویترز، سه‌شنبه ۳ مارس (۱۳ اسفند)، به نقل از چند دیپلمات‌ غربی نوشت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قصد دارد در گزارشی به عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس و جلوگیری از دسترسی بازرسان به سایت‌های اتمی بپردازد.

طبق اعلام قبلی گزارش فصلی آژانس در مورد وضعیت اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام قرار است ۱۳ اسفند منتشر شود اما به گفته رویترز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد در گزارشی جداگانه‌ انتقادهایی را در زمینه‌ی کاهش همکاری جمهوری اسلامی ایران با بازرسان مطرح کند و احتمالاً خواستار توضیح مقامات مربوطه در ایران شود.

یک دیپلمات از هیأت مدیره ۳۵ نفره کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به نام رافائل گروسی از آرژانتین که در ماه اکتبر با حمایت آمریکا و برزیل به عنوان مدیر آژانس انتخاب شد، می‌گوید: «پیام کلی آژانس این است: یک کلانتر جدید در شهر است.»

گروسی زمانی به این سمت انتخاب شد که یوکیو آمانو مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درگذشت. دیپلمات‌ها معتقدند آمانو در عین حال که ایران را برای دسترسی مستقیم بازرسان به تاسیسات اتمی آن کشور تحت فشار قرار داده بود اما از مواجهه مستقیم با جمهوری اسلامی اجتناب می‌کرد.

طبق اعلام قبلی گزارش فصلی آژانس در مورد وضعیت اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام قرار است ۱۳ اسفند منتشر شود اما به گفته رویترز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد در گزارشی جداگانه‌ انتقادهایی را در زمینه‌ی کاهش همکاری جمهوری اسلامی ایران با بازرسان مطرح کند و احتمالاً خواستار توضیح مقامات مربوطه در ایران شود.

یک دیپلمات از هیأت مدیره ۳۵ نفره کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به نام رافائل گروسی از آرژانتین که در ماه اکتبر با حمایت آمریکا و برزیل به عنوان مدیر آژانس انتخاب شد، می‌گوید: «پیام کلی این است: یک کلانتر جدید در شهر است.»

گروسی زمانی به این سمت انتخاب شد که یوکیو آمانو مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درگذشت. دیپلمات‌ها معتقدند آمانو در عین حال که ایران را برای دسترسی مستقیم بازرسان به تاسیسات اتمی آن کشور تحت فشار قرار داده بود اما از مواجهه مستقیم با جمهوری اسلامی اجتناب می‌کرد.

زمانی که آمانو در رأس کار بود آژانس بین‌المللی اتمی در مقابل بازرسی سایت «تورقوزآباد» که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از آن به عنوان انبار مخفی اتمی ایران نام برده بود اجتناب کرد. رژیم ایران ادعا می‌کرد که این، درواقع انبار اتمی، یک قالیشویی است اما سرانجام در فوریه سال ۲۰۱۹ بازرسان آژانس از این سایت بازدید کرده و آثار اورانیوم در آن کشف شد! رژیم ایران هنوز در مورد این کشف توضیحی نداده است.

▪️عباس #عراقچی: جدی فکر میکنم عدهای #نتانیاهو رو سر کار میذارن، این دفعه ارجاع دادنش به دولقوزآباد (🙂😀)

▪️#ظریف: 🤣🤣🤣🤣🤣

▫️ملت: 🎃#کیهان_لندن ، #kayhanlondon pic.twitter.com/KA6mTSm731

— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 28, 2018

اکنون آژانس انرژی اتمی به دنبال بازدید از چند سایت اتمی ایران است که اسرائیل قبلا اطلاعاتی در مورد آنها منتشر کرده و از آنها به عنوان آرشیو اتمی ایران نام برده است. اسرائیل مدعی است در این سایت‌ها شواهدی مبنی بر تلاش رژیم ایران برای دستیابی به تسلیحات اتمی موجود است. رویترز می‎نویسد یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اظهار نظر فوری در این مورد خودداری کرده است.

آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر دو معتقدند رژیم ایران یک برنامه برای ساخت سلاح اتمی داشته که قبل از توافق اتمی در سال ۲۰۱۵ آن را متوقف کرده است. توافق اتمی امضا شد تا دست‌کم ایران را برای مدتی از دسترسی به مواد اولیه بمب اتم با فرض اینکه اگر به دنبال ساخت آن بود جلوگیری کند.

اما زمامداران ایران بطور کلی هرگونه برنامه برای دستیابی به سلاح اتمی را انکار می‌کنند. پس از خروج آمریکا از توافق اتمی در ماه مه سال ۲۰۱۸ حکومت ایران گام به گام محدودیت‎های اتمی را کاهش داد و پس از اعمال تحریم‌های شدید آمریکا به‌خصوص در حوزه صادرات نفت شروع به نقض توافق اتمی کرد.

یک دیپلمات اروپایی با تاکید بر اینکه هنوز مشخص نیست آژانس چه پیشنهاداتی ارائه خواهد داد گفت «گزارش دوم [مربوط به عدم همکاری ایران با آژانس] قرار است بر بازدید بازرسان از سایت‌های اتمی ایران متمرکز شود که آژانس هنوز به آنها دسترسی ندارد.»

این دیپلمات می‌گوید «ما دو سایت را شناسایی کردیم اما نمی‌دانیم آژانس هر دو را در گزارش خود قید می‌کند یا نه.» دیپلمات‌های دیگر معتقدند دست‌کم وضعیت یکی و احتمالا هر دو این سایت‌ها در گزارش مطرح خواهد شد. آنها معتقدند این سایت‌ها با آرشیوی که اسرائیل روی آن تأکید می‌کند مرتبط هستند.

رویترز در ادامه می‌نویسد، «گزارش فصلی آژانس احتمالاً خواهد گفت بجز اقدامات اعلام شده، افزایش قبلی ذخایر غنی‌سازی اورانیوم و کاهش تعهدات جمهوری اسلامی در سال جاری، اقدام ناگهانی و چشمگیری انجام نشده است حتی پس از آنکه قاسم سلیمانی به دستور ترامپ کشته شد.»