دکتر فروزنده برلیان (جهانشاهی) بنیانگذار سازمان انتقال خون ایران درگذشت

دکتر فروزنده برلیان جهانشاهی مبتکر و مؤسس سازمان انتقال خون ایران در تاریخ یکشنبه ۱۸ اسفندماه ۱۳۹۸ در تهران چشم از جهان فرو بست.

وی در سال ۱۳۰۸ در شهر تهران متولد شد. پس ازگذراندن تحصیلات متوسطه درمدرسه ژاندارک وارد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شد. سپس دوره تخصص خود را در دانشگاه نیویورک به پایان رساند و بعد از آن دوره فوق تخصص ایمونولوژی خون را در دانشگاه سوربون فرانسه به پایان برد. او در همین زمان با پروفسورامان‌الله جهانشاهی متخصص جراحی مغز و اعصاب از دانشگاه پاریس ازدواج نمود و هر دو برای خدمت به میهن به ایران بازگشتند.

دکتر فروزنده برلیان در دانشگاه تهران به عنوان استاد و پروفسور جهانشاهی به عنوان رییس بخش جراحی مغز و اعصاب بیمارستان تجریش تهران مشغول به خدمت شدند. دکتر برلیان جهانشاهی در سال ۱۳۵۱ با نوشتن کتاب آموزشی اساس ایمنی‌شناسی و ایمنی‌شناسی خون و چاپ آن توسط انتشارات دانشگاه تهران موفق به دریافت جایزه سلطنتی کتاب علمی سال ۱۳۵۱  از شاهنشاه آریامهر گردید.

دکتر برلیان همچنین از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳ ریاست مرکز انتقال خون دانشگاه تهران را بر عهده داشت. در این زمان سه مرکز مهم انتقال خون وجود داشت که شامل ارتش و مرکز جمعیت شیروخورشید سرخ ایران و مرکز دانشگاه تهران می‌شد که با همکاری انستیتو پاستورهرکدام به صورت جداگانه به جمع‌آوری خون و تولید فرآورده‌های خونی می‌پرداختند.

در سال های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ به دلیل وضعیت نامناسب جمع‌آوری خون نگرانی‌هایی در بین بیمارستان‌ها و متخصصان پزشکی پدید آمد و دکتر برلیان نیز در مصاحبه‌ای که با روزنامه اطلاعات در روز سه شنبه ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۱ انجام داد نگرانی خود را از کمبود ذخیره خون برای بیماران اظهار نمود. دکتر فروزنده برلیان جهانشاهی  پیشنهاد ایجاد یک سازمان مرکزی انتقال خون را به نخست وزیر امیرعباس هویدا ارائه نمود و با پیگیری‌های مداوم و خستگی ناپذیر وی سرانجام سازمان انتقال خون ایران در سال ۱۳۵۳ تاسیس گردید تا وظیفه جمع‌آوری و تامین فراورده‌های خونی برای تمامی مردم در سراسر ایران را با بهترین و بالاترین استانداردهای جهانی انجام دهد. سازمان انتقال خون ایران در نوع خود درخاورمیانه بی‌نظیر بود.

دکتر فروزنده برلیان جهانشاهی اما چون تمایل به ترک محیط دانشگاه تهران را نداشت دکتر علا را که از همکارانش در دانشگاه تهران بود به عنوان سرپرست  این سازمان جدید پیشنهاد نمود که مورد پذیرش قرار گرفت.

پس از انقلاب ۵۷ و اجرای انقلاب فرهنگی جریان تصفیه استادان دانشگاه‌ها نیز آغاز گردید. کارکنان دانشگاه تهران با جمع‌آوری یک حمایت‌نامه از پاکدستی و صداقت  دکتر فروزنده برلیان از اخراج وی جلوگیری به عمل آوردند. اما با اصرار مستقیم  حسین حاج فرج‌الله دبّاغ (سروش فعلی) دکتر برلیان جهانشاهی تنها در صورت دادن تعهد کتبی به اعتقاد به ولایت فقیه و رعایت کامل حجاب اسلامی اجازه بازگشت به دانشگاه تهران را می‌یافت که به دلیل مخالفت ایشان با دادن تعهد به کمیته انقلاب فرهنگی به مدت ۴۱ سال تا زمان درگذشت وضعیت استخدامی و حقوق و مزایای خدمت وی معلق ماند.

هرچند رفتارهای زننده انقلابیون باعث توقف فعالیت‌های علمی و دانشگاهی ایشان شد اما دکتر فروزنده برلیان جهانشاهی با علاقه وعشق شدیدی که به فرهنگ فارسی و تاریخ ایران داشت شروع به ترجمه کتاب‌های متعددی از نویسندگان مشهور  و همچنین نوشتن و ترجمه دو کتاب رستم و شاهنامه و داستان ویس و رامین به زبان فرانسه نمود که در پاریس به چاپ رسیدند و مورد استقبال بسیار قرار گرفتند. همچنین دکتر فروزنده برلیان به عنوان چهره برگزیده تاثیرگذاربر فرهنگ ایران در بیست و ششمین دوره کتاب سال ۱۳۸۷ شناخته شد.

با وجود اینکه امکان ترک کشور و مهاجرت به فرانسه همواره برای دکتر برلیان فراهم بود اما به دلیل عشقی که به ایران و زندگی در بین ایرانیان داشت با تمامی سختی‌ها و مشکلاتی که انقلابیون برای ایشان به وجود آورده بودند راضی به ترک میهن نبود. وی بارها به صورت خصوصی به این نکته اشاره کرد که اینها از خدایشان است که تمامی میهن‌پرستان و عاشقان فرهنگ ایران کشور را ترک کنند تا به راحتی بتوانند ایدئولوژی بدوی خودشان را گسترش دهند. اما ما ایستاده‌ایم و پرچم سرافرازی فرهنگ و تاریخ ایران را بر زمین نخواهیم گذاشت و وظیفه تک تک جوانان ایران است که پس از ما این پرچم افتخار را سربلند نگاه دارند.

فعالیت‌ها و سمت‌های علمی دکتر فروزنده برلیان جهانشاهی از این قرارند:

پزشک متخصص اطفال از آمریکا و فوق تخصص ایمونولوژی خون از سوربن فرانسه
استاد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و رئیس مرکز انتقال خون دانشگاه تهران
مؤسس سازمان انتقال خون ایران در سال ۱۳۵۳
دریافت جایزه سلطنتی کتاب علمی سال ۱۳۵۱  از شاهنشاه آریامهر
چهره برگزیده تاثیرگذار بر فرهنگ ایران در بیست و ششمین دوره کتاب سال ۱۳۸۷
نویسنده کتاب اساس ایمنی‌شناسی و ایمنی‌شناسی خون در انتشارات دانشگاه تهران سال ۱۳۵۱
نویسنده کتاب رستم و شاهنامه به زبان فرانسوی چاپ پاریس
نویسنده کتاب ویس و رامین به زبان فرانسوی چاپ پاریس
ترجمه کتاب دو چهرگان از الکساندر دیموف چاپ اقبال سال ۱۳۶۴
ترجمه کتاب شیر و عقاب از جیمز بیل چاپ فاخته سال ۱۳۷۱
ترجمه کتاب مسیحا (رهایی‌بخش) از گور ویدال چاپ مهتاب سال ۱۳۷۴
ترجمه کتاب چنگیزخان: توفان برخاسته از شرق چاپ آبی سال ۱۳۸۹

*کیهان لندن درگذشت دکتر فروزنده برلیان جهانشاهی را به خانواده و بازماندگان وی و همچنین جامعه پزشکان و نویسندگان ایران تسلیت می‌گوید.