گزارش تکان‌دهنده سازمان عفو بین‌الملل درباره جانباختگان اعتراضات سراسری آبان ۹۸

سازمان عفو بین‌المللی گزارشی از مشخصات ۳۰۴ مرد، زن و کودکی که در اعتراضات سراسری آبان ۹۸ به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شدند، منتشر کرده است.

بر اساس این گزارش بیشتر این افراد بر اثر اصابت گلوله نیروهای امنیتی به سر، گردن، قفسه سینه و قلب کشته شدند.

عفو بین‌الملل اعلام کرده در مورد ۲۳۲ نفر از ۳۰۴ جانباخته شناسایی شده توسط این سازمان، نام و نام خانوادگی قربانیان و در مورد هفت نفر فقط نام یا نام خانوادگی آنان مشخص شده است. در مورد ۶۵ نفر دیگر، اسامی قربانیان هنوز برای عفو بین‌الملل نامعلوم است. بیش از نیمی از این افراد،۳۵ نفر، از قربانیانی که اسامی آنها هنوز نامعلوم است در اعتراضات شهریار یا ملارد در استان تهران بوده‌اند.

بر اساس این گزارش بیش از ۲۲۰ نفر از افرادی که مستندات جانباختن‌شان ثبت شده ظرف دو روز ۲۵ و ۲۶ آبان جان باخته‌‌اند. سرکوب مردم معترض تا تاریخ ۲۸ آبان ادامه داشته است.

عفو بین‌الملل بر اساس یافته‌های خود اعلام کرده که مرگ دست کم ۶ نفر از ۳۰۴ نفر، مربوط به وقایع مرگبار روز جمعه ۲۴ آبان، روز اول اعتراضات، است. ۱۰۰ نفر مربوط به روز شنبه ۲۵ آبان، ۷۸ نفر مربوط به روز یکشنبه ۲۶ آبان و ۲۹ نفر مربوط به روز دوشنبه ۲۷ آبان است.

عفو بین‌الملل همچنین اعلام کرده که در ۴۳ مورد تاریخ وقایع منتهی به مرگ را روزهای ۲۵ یا ۲۶ آبان ثبت کرده است، اما نتوانسته تاریخ دقیق واقعه را مشخص کند. این سازمان در مورد ۴۸ نفر باقیمانده نیز نتوانسته تاریخ دقیق واقعه منتهی به مرگ را مشخص کند، اما بر این باور است که اکثریت وسیعی از آنان در جریان وقایع روزهای دوم و سوم اعتراضات، یعنی ۲۵ و ۲۶ آبان، دچار جراحت‌های مهلک شده و جان باخته‌اند.

https://kayhan.london/1399/02/10/%d9%85%d9%86%d9%88%da%86%d9%87%d8%b1-%d8%a8%d8%ae%d8%aa%db%8c%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%85%d9%86-%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%87-%d9%be%d9%88%db%8c%d8%a7-%d9%87%d8%b3%d8%aa%d9%85%d8%9b-%d9%85

این گزارش افزوده که قربانیان در ۳۷ شهر در ۸ استانِ البرز، اصفهان، فارس، کرمان، کرمانشاه، خوزستان، کردستان و تهران و در نقاط مختلف کشور کشته شده‌اند و این واقعیت دامنه وسیع سرکوب‌ها را آشکار می‌کند. شهرستان‌های محروم در حومه شهر تهران بیش از همه تلفات دادند؛ دست کم ۱۶۳ نفر در این مناطق کشته شدند. همچنین، استان‌های خوزستان با ۵۷ کشته، البرز با ۳۳ کشته، کرمانشاه با ۳۰ کشته و فارس با ۲۴ کشته در رتبه‌های بعدی شدت سرکوب قرار داشتند.

عفو بین‌الملل اعلام کرده که بعضی از قربانیان در تجمعات اعتراضی شرکت کرده بودند اما بعضی دیگر فقط شاهد و تماشاگر
اعتراضات بودند و مورد هدف شلیک نیروهای امنیتی از جمله سپاه پاسداران، بسیج و نیروی انتظامی قرار گرفتند. 

همچنین برخی از جانباختگان مورد اصابت دو یا چند گلوله در نقاط مختلف بدنشان از جمله سر، قفسه سینه، شکم، بازو و پا قرار گرفتند و به برخی از آنها از پشت تیراندازی شد. برای تقریبا نیمی از قربانیان،۱۴۱ نفر، عفو بین‌الملل توانسته است اطلاعاتی در مورد ناحیه جراحت‌هایی که منتهی به مرگشان شده، جمع‌آوری کند. مطابق این یافته‎ها، قربانیان در دست‌کم ۶۵ مورد از ناحیه سر و یا گردن، و در دست‌کم ۴۶ مورد از ناحیه سینه و یا قلب مورد اصابت گلوله قرار گرفتند.

عفو بین‌الملل با تأکید بر اینکه «استفاده‌ی نیروهای امنیتی از سلاح‌های مرگبار علیه جان‌باختگان در اکثریت وسیعی از موارد اقدامی غیرقانونی بوده» نوشته است: «بنا به تحقیقات گسترده‌ای که این سازمان انجام داده، از جمله تجزیه و تحلیل ویدئوها، هیچ سندی وجود ندارد که نشان دهد معترضان سلاح گرم در اختیار داشتند و رفتارشان تهدید جانی قریب الوقوعی متوجه نیروهای امنیتی و دیگر افراد کرده بود. این سازمان از دو استثناء در شهر ماهشهر در تاریخ ۲۷ آبان آگاه است که میان برخی معترضان و نیروهای امنیتی تبادل آتش صورت گرفت.»

در این گزارش با بیان اینکه «خانواده‌های داغدار قربانیان همچنان برای افشای حقیقت و اجرای عدالت مبارزه می‌کنند» اعلام شده که مقامات جمهوری اسلامی خانواده‌های جانباختگان را مورد آزار و ارعاب شدید قرار می‌دهند: «امتناع مقامات ایران از افشای حقایق مربوط به تعداد کشته‌شدگان، انجام تحقیقات کیفری و حساب‌رسی از آمران و عاملان این کشتارها، درد و رنج خانواده‌ها را تشدید کرده است. در واقع، مقامات و مسئولان با به‌راه‌اندازی کارزاری برای آزاررسانی و ارعاب خانواده‌های قربانیان و بازداشتن آنان از انتقاد علنی، به دنبال حفظ مصونیت از مجازات برای مسئولان کشتارها و خاموش کردن هرگونه صدای اعتراض بوده‌اند.»

در این گزارش آمده است که در مورد ۱۲۷ نفر از قربانیان، عفو بین‌الملل توانسته است مستقیما با افراد متاثر از واقعه، از جمله بستگان، همسایگان و دوستان قربانیان و شاهدان عینی، گفتگو کند.

https://kayhan.london/1399/03/01/%d8%aa%d9%86%d9%87%d8%a7-%d8%a2%d8%b1%d8%b2%d9%88%db%8c-%d9%85%d8%a7-%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%b2%d9%86%d8%af%d9%87-%d9%85%d8%a7%d9%86%d8%af%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85

در مورد ۱۲۷ نفر دیگر از قربانیان، عفو بین‌الملل مستندات جان باختن آنان را بر اساس اطلاعات دریافتی از فعالان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران در داخل و خارج کشور ثبت کرده است. ۳۴ مورد نیز بر مبنای اطلاعاتی مستند شده است که این سازمان از طرف کادر پزشکی شاغل در مراکز درمانی که جانباختگان و مجروحان به آنجا منتقل شده بودند، دریافت کرده است. ۱۶ مورد دیگر را عفو بین‌الملل بر اساس ویدئوهایی مستند کرده است که سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی در رابطه با اعتراضات آبان ۱۳۹۸ پخش کرده و حاوی مصاحبه‌هایی با خانواده‌های این جانباختگان بوده‌اند.

برای تعدادی از این ۱۷ نفر، عفو بین‌الملل اطلاعات تکمیلی درباره‌ی نام، سن و نحوه کشته شدن آنها از سوی فعالان حقوق بشری و روزنامه‌نگاران مستقل دریافت کرده است.

با این همه، عفو بین‌الملل اعلام کرده که مواردی نیز وجود دارد که خانواده و اطرافیان از کشته شدن آنها در اعتراضات خبر می‌‍دهند اما مقامات پیکر جان باختگان را به خانواده تحویل نداده و اطلاعاتی نیز در اختیار آنها قرار نداده است: «دست کم در خصوص دو نفر از جانباختگان ثبت شده، مصطفی رودباریان و برادرش مهدی رودباریان، شاهدان عینی عقیده دارند که این دو نفر در جریان سرکوب اعتراضات کشته شده‌اند، اما مسئولان از هرگونه اطلاع‌رسانی به خانواده این دو نفر در مورد سرنوشت یا محل نگهداری آنها یا تحویل دادن اجسادشان امتناع کرده‌اند.»

سازمان عفو بین‌الملل همچنین تأکید کرده که «با توجه به ابعاد گسترده نقض حقوق بشر در جریان اعتراضات آبان ماه و همچنین با توجه به روال سازمان‌یافته‌ی مصونیت از مجازات که در ایران برقرار بوده، عفو بین‌الملل بار دیگر از کشورهای عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل درخواست کرده است که فورا موضوع تاسیس یک مکانیزم تحقیقاتی در خصوص کشتار آبان را در دستور کار قرار دهند و راه‌های موثر برای روشن شدن حقیقت، برقراری عدالت، جبران خسارت از خانواده‌های جانباختگان و تضمین عدم تکرار را شناسایی کنند.