در حاشیه کویر در استان خراسان شمالی در شمال شرقی ایران، در نزدیکی بزرگترین معادن بوکسیت، یک مجتمع تولیدی آلومینیوم قرار دارد که جمهوری اسلامی ایران در آن مخفیانه پودر آلومینیوم مورد نیاز برای استفاده در سوخت جامد موشک تولید می‌کند.
خبرگزاری رویترز چهارشنبه ۲۴ ژوئن (۴ تیرماه) این گزارش را با استناد به اطلاعاتی منتشر کرده که یک مقام پیشین دولت جمهوری اسلامی در اختیار این خبرگزاری قرار داده است. این مقام دولتی، امیر مقدم مسئول روابط عمومی و رابط پارلمانی حوز‌ه معاونت اجرایی ریاست جمهوری دولت جمهوری اسلامی در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ (۹۲ تا ۹۷) است که در سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۷) ایران را ترک کرده و اکنون در پاریس ساکن است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از پنج سال پیش تولید پودر آلومینیوم را در این تاسیسات مخفی آغاز کرده است. این اقدام برخلاف قطعنامه‌های تحریمی بین‌المللی است که در آن جمهوری اسلامی ایران از تلاش برای دستیابی به فناوری تسلیحات پیشرفته از جمله در زمینه ساخت موشک منع شده است.
در بین اسنادی که به دست رویترز رسیده است، نامه‌ای از حسن طهرانی مقدم از فرماندهان سپاه پاسداران به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. رژیم تهران طهرانی‌مقدم را «پدر موشکی ایران» می‌خواند. در این نامه طهرانی مقدم «تاسیسات جاجرم» را پروژه‌ای برای تولید پودر فلزی معرفی کرده که ایران را در زمینه تولید سوخت جامد موشک خودکفا می‌کند.
علیرضا میریوسفی سخنگوی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد در پاسخ به پرسشی از رویترز گفته «ما هیچ اطلاعی در این ارتباط نداریم و صحت اطلاعات را تایید نمی‌کنیم».
او همچنین گفته «ما باید مجدداً تأکید کنیم که ایران هرگز قصد تولید کلاهک هسته‌ای یا موشک [با توان حمل کلاهک] را نداشته است». رژیم ایران مدعی است برنامه موشکی آن صرفاً جنبه دفاعی دارد.
روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در مورد این گزارش به رویترز پاسخ نداده است. دفاتر علی خامنه‌ای و حسن روحانی هم پرسش رویترز در این زمینه را بدون پاسخ گذاشته‌اند.
امیر مقدم همچنین میگوید، در سال ۲۰۱۸ پس از متهم شدن به تحریک ناآرامی‌ها و اظهار نظر در مورد فساد برخی از مقامات دولتی، ایران را ترک کرده است.
او گفته به این علت اقدام به افشاگری در مورد این تاسیسات کرده چون معتقد است جاه‌طلبی‌های موشکی رژیم ایران در راستای منافع مردم ایران نیست.
سخنگوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در پاسخ به این پرسش که «آیا این یافته‌های جدید رویترز درباره تولید پودر آلومینیوم جهت اهدف نظامی، نقض تحریم‌ها محسوب می‌شود یا نه» اعلام کرد: «وزارت خزانه‌داری هر گزارشی درباره نقض احتمالی تحریم‌ها را بطور جدی بررسی می‌کند. گرچه ما درباره گزارش‌ها و تحقیقات [در این زمینه] نظر نمی‌دهیم ولی موظف هستیم اشخاصی را هدف قرار دهیم که از رژیم ایران و فعالیت‌های آن در نقاط مختلف جهان حمایت می‌کنند».
خوزه لوئیس دیاز سخنگوی سازمان امور سیاسی و صلح‌آمیز سازمان ملل نیز در پاسخ به رویترز میگوید: «شورای امنیت مشخص نکرده که آیا توانایی ایران در تولید پودر آلومینیوم برای استفاده به عنوان پیشران موشکی، در تناقض با اقدامات محدودکننده [علیه برنامه موشکی ایران] هست یا نه».
مایکل المان مدیر برنامه منع گسترش سلاح‌های اتمی و سیاست هسته‌ای در انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک میگوید «تولید پودر آلومینیوم به ایران این توانمندی را می‌دهد که بطور ویژه از آن برای استفاده در پیشرانه‌های موشکی استفاده کند».
رویترز همچنین نوشته تاسیسات جاجرم توسط شرکت «ایران آلومینا» اداره می‌شود که زیرمجموعه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) است. شرکت IAC و ایمیدرو نیز به پرسش‌های رویترز در این زمینه پاسخ ندادند.
رسانه‌های داخلی ایران پیش از این اعلام کرده بودند که به فناوری استفاده از پودرهای آلومینیوم و منیزیم در تولید سوخت موشک دست یافته‌اند.
دولت انگلیس در پاسخ به پرسش رویترز درباره تولید پودر آلومینیوم جهت استفاده نظامی در ایران گفته «ما نگرانی‌های قابل توجه و دیرینه‌ای درباره برنامه موشک‌های بالستیک ایران داریم که برای امنیت منطقه بی‌ثبات‌کننده و تهدیدآمیز است». دولت انگلیس در بیانیه‌ای تاکید کرده توسعه موشک‌های بالستیک با توان حمل کلاهک هسته‌ای توسط ایران «در تناقض» با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل قرار دارد که در سال ۲۰۱۵ از ایران خواست از فعالیت‌های مربوط به موشک‌های بالستیک خودداری کند.
یکی از اسنادی که در اختیار رویترز گذاشته شده مربوط به نامه‌ای است به تاریخ اکتبر ۲۰۱۱ از مجید قاسمی فیض‌آبادی مدیرعامل شرکت «ایران آلومینا» که در آن آمده «به دنبال دستورات سرلشکر طهرانی مقدم محلی نزدیک به یک فرودگاه متروکه را برای این پروژه در نزدیکی شهر جاجرم پیدا کرده‌اند». قاسمی فیض‌آبادی در این نامه همچنین ۱۸میلیون دلار از صندوق توسعه ملّی برای راه‌اندازی این کارخانه درخواست کرده بود.
بر اساس اطلاعاتی که رویترز بررسی کرده شرکت آلومنیوم ایران (IAC) با یک شرکت چینی در مورد دستیابی به تجهیزات مذاکره کرده است. بر اساس اسناد رویترز بخش عمده ماشین‌آلات این کارخانه از چین خریداری شده است.
توافق با چین در سال ۲۰۱۱ برای واردات تجهیزات
در اکتبر ۲۰۱۱ قاسمی فیض‌آبادی مدیر IAC در نامه به رئیس برنامه موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌نویسد «با آقای لی شیائوفنگ [معاون رئیس جمهوری چین] به توافق رسیده‌ایم… تا بخشی از ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز را از طریق شرکت NFC چینی و یک شرکت آلمانی و یک شرکت ژاپنی تهیه کنیم». موضوع این نامه هست: «پودر آلومینیوم اتمیزه».
از این اسناد مشخص نیست که در نهایت IAC تجهیزات مورد نیاز خود را خریداری کرده است یا نه. رویترز نتوانست شرکت‌های آلمانی و ژاپنی را که در این نامه به آنها اشاره شده بود شناسایی کند.
وزارت امور خارجه چین در پاسخ به پرسش رویترز درباره همکاری با جمهوری اسلامی ایران در این زمینه گفت که این کشور به مقررات بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل پایبند است و آنها را زیر پا نمی‌گذارد.
امیر مقدم که اکنون در فرانسه است به رویترز میگوید دو بار در سال ۲۰۱۵ از تاسیسات جاجرم بازدید کرده و در چندین جلسه در تهران بین مقامات دولتی و مدیران شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) شرکت کرده است. وی همچنین گفت که مدیران خواهان دسترسی به ارزهای خارجی بودند و گفتند که پروژه نظامی آنها در شرایط تحریم به حمایت دولت نیاز دارد.
دفتر معاون رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز به درخواست رویترز در مورد اظهار نظر درباره این کارخانه پاسخ نداده است.
