دبیر شورای سیاستگذاری سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران اعلام کرد اگر شیوع بیماری و ابتلا به کُرونا به همین شکل باقی بماند و شاهد کاهش ابتلا به این بیماری نباشیم نمایشگاه کتاب تهران در دوره سی و سوم خود لغو خواهد شد.
ایوب دهقانکار دبیر شورای سیاستگذاری سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران درباره برگزاری سی و سومین دوره از نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گفته است: «ما طی هفتههای گذشته نامهای درباره شیوه برگزاری نمایشگاه کتاب به ستاد ملی مبارزه با کُرونا ارائه دادیم و طی روزهای گذشته منتظر جواب این ستاد بودهایم اما هنوز هیچ پاسخی از این ستاد به شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب تهران نیامده است.»
وی «شروع موج دوم بیماری کُرونا» و «عدم پاسخگویی» ستاد مقابله با کُرونا در تأخیر پیشآمده در تصمیمگیری برای برگزاری یا لغو نمایشگاه کتاب تهران را «طبیعی» دانست.
دهقانکار شرایط کنونی را غیرعادی دانسته و گفته است: «اگر این ستاد بخواهد امروز و با شرایط فعلی بیماری کُرونا به ما جوابی بدهد، طبیعتا این جواب نسبت به برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در سال جاری منفی خواهد بود.»
سی و سومین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران قرار بود از ۲۵ فروردین تا ۵ اردیبهشت ماه برگزار شود اما به دلیل شیوع بیماری کُرونا به تعویق افتاد. پیشتر سرپرست موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران گفته بود، پس از عید فطر در جلسهای با سخنگوی ستاد مقابله با کُرونا درباره برگزاری یا لغو این نمایشگاه تصمیمگیری میشود. اما این جلسه تا کنون برگزار نشده و ستاد مقابله با کُرونا پاسخ نامههای این سازمان را نیز نمیدهد!
حتی موضوع برپایی مجازی این نمایشگاه هم مطرح شد. عضو شورای شهر تهران برگزاری نمایشگاه آنلاین کتاب را باعث رونق کتاب خواند و نیکنام حسینیپور مدیرعامل پیشین موسسه «خانه کتاب» هم گفته بود که زیرساخت برپایی مجاز این نمایشگاه نیز وجود دارد.
با این حال، جواد مرادینیا مدیرکل دفتر کتاب و کتابخوانی با برگزاری اینترنتی نمایشگاه مخالفت کرد و گفت که نمایشگاه کتاب با حضور مردم معنا دارد.
قبل از برگزاری، هزینه سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران در سال گذشته ۲۳ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان برآورد شد که با برگزار نشدن تقریبا قطعی این نمایشگاه، ناشران از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواستند تا هزینههای این نمایشگاه را به صورت تسهیلات در اختیار آنها قرار دهند.
محمد حقبین عضو هیاتمدیره انجمن ناشران کتاب کودک ونوجوان در این رابطه گفته است: «یارانه به دانشجویان، طلاب، اساتید، اهالی قلم و مراکز در کنار سایر هزینههای نمایشگاه کتاب در نمایشگاه سال ۹۸ مجموعا مبلغی حدود ۳۵ میلیارد تومان میشود. این پول هرسال در اردیبهشتماه هزینه میشد، یعنی این وجه موجود بوده و حداکثر تا پایان تیرماه موارد مربوط به هزینه آن انجام میشد، ولی حالا با برگزار نشدن نمایشگاه کتاب این رقم میتواند گرهگشا باشد. حتی میتوان راهکارهایی را برای اجرای عدالت در ارائه این مبلغ اندیشید.»
وی اضافه کرد: «باید بدون تبعیض، ناشرانی را که برای نمایشگاه سیوسوم کتاب مهیا و چاپ کرده بودند (چاپ اول یا تجدید چاپی یا مربوط به سال گذشته) از طریق آمار احصا کرد و حتی کتاب شرکتکنندگانی را که ثبتنام کرده بودند، بررسی کرد و با توجه به مدارکی که در سیستم پوز بانکی آنها از سال گذشته موجود بوده، هزینههایشان را برآورد کرد تا خرید کتاب از آنها انجام گیرد و مسکّن فوری برای ناشران باشد.»
احمد دولتآبادی مدیر مسئول انتشارات نگارتابان درباره لغو نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گفته است: «ناشران در شرایط کنونی برای پیدا کردن مخاطب و فروش کتابهایشان مشکل دارند، امسال نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار نمیشود و از سوی دیگر کتابفروشان هم به دلیل شیوع کُرونا در زمینه فروش کتابهای ناشران ضعیف عمل کردند.»
وی هشدار داد که «اگر تهمیداتی برای صنعت نشر اندیشیده نشود اوضاع نشر در دو سه ماه آینده بدتر میشود.»
به گفتهی دولتآبادی، هنوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وعده پرداخت وام به ناشران را اجرا نکرده است، هر چند ناشران برای دریافت این وام ثبتنام هم کردهاند.
به این ترتیب یکی از مهمترین مجراهای فروش کتاب در ایران یعنی نمایشگاه کتاب تهران، با شیوع دوباره ویروس کُرونا در آستانه لغو قرار دارد. لغو نمایشگاه که بیش از پیش محتمل به نظر میرسد، منجر به کسادی بیش از پیش بازار ناشران میشود. در عین حال به نظر نمیرسد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تمایلی به پرداخت وام و تقسیم ۲۳ میلیارد تومان بودجه هزینهنشدهی نمایشگاه بین ناشران داشته باشد.
بعلاوه دهقانکار احتمال برگزاری نمایشگاه آنلاین کتاب تهران را رد کرد و گفت: «نمایشگاه آنلاین کتاب به هیچ وجه نمیتواند ابعاد مختلف این رویداد فرهنگی را پوشش دهد، ما برنامههای جانبی فراوانی را در نظر داریم و این روزها مقدمات آنها را در جهت حمایت از ناشران چیدهایم اما این به معنای برگزاری مجازی نمایشگاه کتاب تهران نخواهد بود.»
آنگونه که این مقام نمایشگاه تهران گفته، شورای سیاستگذاری ترجیح میدهد این نمایشگاه در تابستان امسال برگزار شود ، «اما اگر بیماری کُرونا همچنان در اوج بماند طبیعتا ما هم نمیخواهیم سلامت جامعه به خطر بیفتد.»
به گفتهی وی، فصل پاییز و زمستان برای برگزاری نمایشگاه کتاب مناسب نیست، چون با دوره آینده نمایشگاه در اردیبهشتماه سال آینده تداخل پیدا میکند.
دهقانکار درباره بخش بینالملل نمایشگاه کتاب گفت: «در بخش بینالملل هم با توجه به محدودیتهای عمده بوجود آمده با مشکلات فراوانی روبرو هستیم، به همین خاطر ترجیح میدهیم نمایشگاه کتاب تهران از هر جهت به دور از شرایط جهانی بیماری کُرونا روی دهد تا بتوانیم بار دیگر میزبان کشورهای مختلف جهان در این رویداد باشیم.»