نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران طی ماه‌های گذشته به شدت کاهش یافته. این نشان می‌دهد که شیوع کُرونا بر بازار کار زنان بیش از مردان اثر منفی داشته است.
تازه‌ترین آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران درباره اشتغال و بیکاری نشان می‌دهد که در بهار امسال ۶۸۴ هزار ۷۷۳ نفر از تعداد زنان شاغل به نسبت بهار سال گذشته کم شده است. این در حالیست که همواره تعداد زنان شاغل کمتر از مردان شاغل بوده و کُرونا وضعیت اشتغال زنان را نامطلوب‌تر کرده است.
به گزارش مرکز آمار ایران در سه ماهه نخست سال جاری نسبت به سه ماه نخست سال گذشته حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از تعداد شاغلان کاسته شده که حدود ۷۰۰ هزار نفر از آنها زنان شاغل هستند. به این ترتیب زنان که در بهترین حالت ۲۰ درصد از شاغلان کل کشور هستند، در نتیجه‌ی رکود ناشی از شیوع کُرونا نیز در معرض بیکاری قرار گرفته‌اند.
مهناز قدیرزاده کارشناس روابط کار و فعال حوزه زنان درباره اثرات کُرونا بر اشتغال زنان گفته که «یک پنجم نیروی کار کشور هم نیستند و اکنون این میزان کمتر شده و تقریبا یک ششم جمعیت شاغل را زنان تشکیل می‌دهند.»
مهناز قدیرزاده با بیان اینکه «بازار شغل در ایران برای زنان عادلانه نیست» گفته که زنان به سختی می‌توانند در ایران شغل پیدا کنند و از آن مهمتر شغل خود را حفظ کنند.
مهناز قدیرزاده گفته که در گزارش مرکز آمار تاکید شده که شیوع کرونا دلیل کاهش مشارکت اقتصادی و کاهش تعداد شاغلان است، اما اینکه زنان بیشتر متاثر شوند نشان می‌دهد که در نوسانات اقتصادی زنان شاغل اولین گروهی هستند که در معرض خطر بیکاری قرار می‌گیرند.
به گفته این کارشناس روابط کار، اگر روال منطقی را بررسی کنیم، وقتی یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از تعداد شاغلان کم می‌شود باید ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر آنها زن باشند، اما این رقم حدودا سه برابر شده که اثبات کننده ناعادلانه بودن بازار کار برای زنان است.
پیشتر نیز گزارش‌هایی از اثرات منفی شیوع کُرونا بر کسب و کارهای خانگی و درآمد زنان سرپرست خانوار منتشر شده بود. به دلیل تعطیلی‌های ناشی از شیوع ویروس کُرونا بسیاری از کسب و کارهای کوچک آسیب دیدند و نکته قابل توجه اینست که بیشترین دارندگان کسب و کارهای خانگی، زنان سرپرست خانوار هستند.
حبیب‌الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اردیبهشت‌ماه سال جاری گفته بود که «در شرایط فعلی با توجه به شیوع ویروس کُرونا، اقشار در معرض آسیب همچون زنان سرپرست خانوار با مشکلاتی روبرو شدند. علاوه بر این کسب و کارهای خُرد این زنان نیز به دلیل شیوع کُرونا آسیب دیده است و آسیب زیادی به اشتغال بانوان سرپرست خانوار وارد شده است. همچنین افزایش قیمت‌ها نیز فشار زیادی به این خانوارها وارد کرده است که نیاز به حمایت دارند.»
از سوی دیگر حمایت‌های دولت از مشاغل آسیب‌دیده یا افرادی که شغل خود را از دست دادند به بسیاری از این زنان تعلق نمی‌گیرد. زنانی که به مشاغل خانگی و کسب و کارهای اینترنتی مشغول بودند، در دسته مشاغلی که دولت موظف به دادن وام‌های حمایتی به آنها هست قرار نمی‌گیرند.
همچنین زنان شاغل، به ویژه زنان کارگر، که در شرایط عادی غالبا با حقوقی کمتر از مردان استخدام می‌شوند در معرض آسیب بیشتری بر اثر شیوع کُرونا هستند؛ بسیاری از آنها در صدر فهرست اخراج‌ها قراردارند چون کارفرمایان معتقدند «مردان» نان‌آور خانواده هستند و بهتر است درآمدشان قطع نشود و از سوی دیگر بسیاری از این زنان بدون قراردادهای رسمی به کار مشغول هستند و مشمول بیمه بیکاری نخواهند شد.
سهیلا قدیرزاده پیشتر درباره ایندسته از زنان شاغل گفته بود: «زنان کارگر مانند مردان از شیوع کرونا آسیب دیده‌اند و چه بسا باید گفت که این آسیب بیشتر هم بوده است. این کارشناس روابط کار بر این باور است که کرونا مشاغل شهری را به نسبت مشاغل روستایی بیشتر تحت تاثیر قرار داده است، حال آنکه زنان متقاضی کار در شهر‌ها بیشتر از روستا‌ها هستند و نرخ بیکاری این دسته از زنان هم نسبت به زنان روستایی بیشتر است.»
او افزوده بود که «زنان روستایی هرچند کار می‌کنند، اما اغلب در آمارهای رسمی جا نمی‌گیرند. از طرف دیگر ما در سال‌های اخیر با گروهی از زنان مواجه شده‌ایم که تحصیلات دانشگاهی دارند و دنبال کار می‌گردند. اینها دیگر به کارهای کشاورزی، دامپروری و حتی صنایع دستی مشغول نیستند، بلکه تمایل دارند در بخش‌های دیگر فعالیت کنند. اینکه جمعیت زنان متقاضی کار در سال‌های اخیر افزایش یافته به دلیل تقاضای همین دسته از زنان است.»
این کارشناس حوزه کار و اشتغال معتقد است: «شیوع کُرونا بیش از هر چیز شغل این گروه از زنان را تهدید می‌کند؛ ممکن است شرایط پیش آمده زنان را بیش از قبل مجبور به تن دادن به شرایط غیر عادلانه کار کند. ناعادلانه بودن بازار کار باعث شده زنان با حقوق و مزایای کمتری سر کار بروند و اکنون که زنان بیشتری بیکاری شده یا در معرض بیکاری قرار گرفته‌اند، این احتمال وجود دارد که سوء استفاده‌های بیشتری صورت گیرد. این در حالی است که زنان به نسبت مردان کمتر از حمایت‌هایی که برای جبران آسیب‌های کُرونا در نظر گرفته شده برخوردار شده‌اند، چرا که تعداد بیشتری از آنها شغل غیررسمی داشته‌اند.»
