(+ویدئو) منوچهر طیاب از نخستین مستندسازان تلویزیون ملی ایران، نویسنده و پژوهشگر در ۸۳ سالگی در وین درگذشت. او از مستندسازان پژوهشگرمحوری بود که بیش از صدها مستند درباره فرهنگ و هنر و تاریخ ایران ساخت.
منوچهر طیاب از نخستین مستندسازان تلویزیون ملی ایران، نویسنده و پژوهشگر سرشناس امروز سه‌شنبه ۴ شهریورماه در سن ۸۳ سالگی در وین پایتخت اتریش درگذشت.
وی که در مدرسه معروف البرز تحصیل کرده، در ۹ سالگی اولین فیلم خود را که یک انیمیشن بود ساخت. طیاب از پایه‌گذاران نخستین مجله سینمایی در ایران یعنی «ستاره سینما» بود که همراه با او هژیر داریوش و پرویز دوایی نیز عضو تحریریه این مجله بودند. منوچهر طیاب دانش‌آموخته‌ی رشته معماری در دانشگاه فنی وین و فارغ‌التحصیل کارگردانی سینما و تلویزیون از دانشکده سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنرهای نمایشی اتریش بود.
طیاب پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، دانشکده سینما را در دانشکده هنرهای دراماتیک تهران راه‌اندازی کرد و در آن به تدریس نیز پرداخت. پس از آن، سرپرست گروه سینمایی در دانشگاه علوم و ارتباطات اجتماعی شد اما در نهایت مستندسازی را برگزید.
طیاب از جمله مستندسازانی بود که با تأسیس تلویزیون ملی ایران در سال ۱۳۴۶ نخستین سنگ‌بنای سینمای ایران را نهادند. به کوشش طیاب و فریدون رهنما، فرخ غفاری، محمدرضا اصلانی، هژیر داریوش و پرویز کیمیاوی مهمترین آثار مستند سینمای ایران خلق شد.
طیاب یکی از مستندسازان و اساتید برجسته مستندسازی در ایران بود که آثارش بر اساس کتاب‌های مستند و برخاسته از سال‌ها پژوهش و تحقیق تهیه می‌شدند. وی در دهه ۴۰ خورشیدی و پس از اجرای اصول ۱۹گانه اصلاحات دوران شاه معروف به «انقلاب شاه و ملت» از جمله در زمینه‌ی اصلاح قانون انتخابات و حق رأی زنان و حقوق برابر سیاسی با مردان، مستند «زنان و مشاغل» را درباره رشد و فعالیت‌های اجتماعی زنان به تصویر کشید.
بخش عمده‌ی تصاویر برجای مانده از آن دوران متعلق به این مستندساز است.
بسیاری از آثار پیش از انقلاب این مستندساز تا پیش از سال ۱۳۹۳ امکان نمایش عمومی پیدا نکردند و فقط سه اثر «مسجد جامع» محصول ۱۳۴۸، «کاخ عالی‌قاپو و کاخ چهلستون» محصول ۱۳۵۲، «مسجد شیخ لطف‌الله» محصول ۱۳۵۳ و فیلم کوتاه «معماری دوران صفوی» تولید سال ۱۳۵۴ به نمایش در آمده‌اند.
منوچهر طیاب یک ایران‌شناس برجسته نیز بود که درباره تاریخ تمدن و اساطیر ایرانی مستندهایی چون «زاگرس، گاهواره تمدنی کهن»، «دریای پارس» و «ایران سرزمین ادیان» را خلق کرد.
او از سال ۱۳۴۲ با ساخت فیلم «سفال» به حرفه‌ی مستندسازی روی آورد و بیش از ۱۰۰ فیلم ارزشمند درباره میراث فرهنگی و تاریخی ایران را کارگردانی کرده است. وی در آخرین ساخته‌هایش، ایران را به چهار قسمت کویری، حاشیه خلیج‌فارس، در امتداد زاگرس و البرز تقسیم کرده و به بررسی فرهنگ این مناطق پرداخت.
از جمله آثار منوچهر طیاب که در جشنواره‌های مختلف مورد تقدیر واقع شده‌اند، می‌توان به فیلم‌های زیر اشاره کرد:
سفال/ سرامیک (۱۳۴۲)- برنده دلفان نقره، ریتم (۱۳۴۳)- فیلم منتخب یونسکو برای تدریس در مدارس سینمایی- دیپلم افتخار از جشنواره وین، خوزستان (۱۳۴۳)، دزفول/ شوشتر (۱۳۴۴)، کران تا کران (۱۳۴۴)، قالی (۱۳۴۵)، جزیره قشم (۱۳۴۶)، سپاهی دانش (۱۳۴۷)، مسجد جامع اصفهان (۱۳۴۸)- دیپلم افتخار جشنواره فیلم برلین، دریای پارس (۱۳۴۸)، ایران سرزمین ادیان (۱۳۴۹)- دیپلم افتخار جشنواره وین، سیر خط در ایران (۱۳۴۹)، سوی شهر خاموش- دزفول (۱۳۴۹)، آبادان (۱۳۵۰)، سوزنبان (۱۳۵۰)، کاریکاتوریست (۱۳۵۰)، جنگ خروس (۱۳۵۰)، شب‌های تهران- ۷ قسمت (۱۳۵۰)، زن‌ها و حرفه‌ها (۱۳۵۰)، خیمه شب‌بازی (۱۳۵۱)، تیاتر رو حوضی (۱۳۵۱)، نمایشگاه نقاش امپرسیونیست‌ها (۱۳۵۱)، نمایشگاه جواهرات (۱۳۵۱)، نمایشگاه شیشه و سفال (۱۳۵۱)، نمایشگاه نقاشی کودکان (۱۳۵۲)، کاخ چهلستون (۱۳۵۲)، کاخ هشت‌بهشت (۱۳۵۲)، کاخ عالی‌قاپو (۱۳۵۲)، مسجد شیخ لطف‌الله (۱۳۵۳)، معماری دوران صفوی (۱۳۵۴)- برنده دلفان طلایی، معماری دوران سلجوقی (۱۳۵۴)، معماری دوران ایلخانی (۱۳۵۴)، معماری دوران تیموری (۱۳۵۴)، معماری آستان قدس رضوی (۱۳۵۵)، اصفهان هندسه‌ای بر مقیاس انسانی (۱۳۵۵)- دیپلم افتخار جشنواره سینمایی مسکو، ساخت کاشی معرق (۱۳۵۵)، تعمیر نقاشی‌های دیواری (۱۳۵۵)، سفالگری در ایران (۱۳۵۶)، معماری دوران اولیه اسلامی (۱۳۵۶)، خراسان (۱۳۵۶)، خاک آریا- معماری دوران هخامنشی (۱۳۵۶)، میراث- معماری و هنر دوران ساسانی (۱۳۵۷)، شاهنامه (۱۳۵۷)، پرتو یک حماسه (۱۳۵۷)، فردوسی طوسی (۱۳۵۷) داستانی – نیمه تمام، آب (۱۳۵۹)، شعور مصنوعی- ۱۲ قسمت (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲)- دانشگاه کلمبیا، نیویورک؛ با همکاری شرکت IBM، پرو‍ژه جزیره الیس- ۲ قسمت (۱۳۶۳)- دانشگاه کلمبیا، نیویورک، کودکان استثنایی (۱۳۶۵)- دانشگاه کلمبیا، نیویورک، انرژی و آسیاب‌های بادی (۱۳۶۶)- دانشگاه کلمبیا، نیویورک، معماری دوران رنسانس (۱۳۶۷)- وین، اتریش، من عروسکم را گم کرده‌ام/ تئاتر عروسکی (۱۳۶۷) – وین، اتریش، وانگه روان جهان گله کرد (۱۳۷۲)، همراه باد در دل تنهایی کویر (۱۳۷۷)، نقاشی ایرانی- ۳ قسمت (۸۲-۱۳۸۱)، دریای پارس (۸۶-۱۳۸۵)، پروازی دور بر بال‌های خیال (۱۳۸۶)، دروازه ملکوت (۱۳۸۷)، زاگرس، گاهواره تمدنی کهن (۸۸-۱۳۸۷)، البرز (۹۰-۱۳۸۹)، از مغرب تا مشرق (۱۳۹۴)، لرستان، کهن سرزمین قوم کاسیت (۱۳۹۶).
