چهار سال پس از انتخاب دونالد ترامپ و تاثیرش بر کشورهایی که با آمریکا تفاهم دارند، مسیری که بزرگترین ابرقدرت جهان پس از انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر طی می‌کند بر نقاط عطف ژئوپلیتیک جهان تأثیر می‌گذارد- خواه ترامپ دوباره انتخاب شود و خواه رقیب او جو بایدن به کاخ سفید راه پیدا کند.
از ایران تا کوبا، از چین تا اسرائیل دخالت و نفوذ آمریکا در صحنه بین‌المللی از سال ۲۰۱۷ پس از روی کار آمدن ترامپ بطور جدّی متحول شده است. ترامپ قراردادهای بین‌المللی با چندین کشور را لغو و هم‌پیمانان قدیمی آمریکا را از خود دور کرد و یکطرفه از قراردادهای چندجانبه‌ی بین‌المللی با این عنوان که منافع آمریکا در آنها تامین نمی‌شود خارج شد.
اگرچه جامعه جهانی گاهی سیاست «اوّل آمریکا»ی ترامپ را مورد انتقاد قرار داده و رویکرد او در مواجهه با شیوع کُرونا را زیر سؤال برده است با اینهمه موقعیتهای زیادی نیز وجود داشته که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما و رهبران پیش از وی نیز مورد انتقاد فراوان بوده‌اند.
در آغاز سال ۲۰۲۰ قبل از شیوع کُرونا مهم‌ترین نگرانی جهان این بود که آیا واشنگتن و تهران در لبه‌ی پرتگاه یک جنگ ویرانگر که خاورمیانه را به شدت ملتهب می‌کند قرار خواهد گرفت یا نه. پس از فروکشی نسبی این نگرانی بسیاری از کشورهای جهان با دقت به بررسی این مسئله مشغول شدند که ببینند حالا چه اتفاقی خواهد افتاد؟ چه کسی در کاخ سفید مستقر خواهد شد؟
در اینجا ما به بررسی چند موضوع مهم می‌پردازیم که کاملاً منوط به این مسئله‌اند که چه کسی پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شود.
ژئوپلیتیک ویروس
جایزه‌ی صلح نوبل که در زمان ریاست جمهوری اوباما به او تعلق گرفت افتخاری بود که ترامپ نیز به دنبال آن بود اما این افتخار در ماه اکتبر به نهاد «تامین غذای سازمان ملل» رسید که قاطعانه بر عملکرد این بخش از سازمان ملل در تأمین غذا و اقدامات حیاتی آن در دوران همه‌گیری ویروس کُرونا و مشکلات ناشی از آن مُهر تأیید زد.
بریت رایس آندرسن رئیس کمیته نوبل در این ارتباط گفت که ما در حال ارسال این پیام به آن شکل از ناسیونالیسم هستیم که در قبال بحران‌های بین‌المللی به اندازه کافی احساس مسئولیت نمی‌کند.
در دوران همه‌گیری کُرونا، ترامپ سازمان بهداشت جهانی را تحت فشار قرار داد و از همکاری‌های چندجانبه سر باز زد؛ درست مانند رهبران دیگر کشورها مانند ژائیر بولسونارو رئیس جمهوری برزیل، بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا و دیگرانی که خطر کُرونا را دست‌کم گرفتند ولی خودشان نیز به این ویروس مبتلا شدند.
در چنین شرایطی، آمریکا هنوز درگیر ویروس کروناست و ۲۲۰ هزار کشته داده و اروپا ضربه‌ای مجدد از کرونا را متحمل می‌شود؛ در هند، ایران و بعضی کشورهای دیگر روزهای بحرانی و خطرناک همچنان ادامه دارند. مهار ویروس و تولید و ارائه‌ی یک واکسن علیه آن در هماهنگی بین‌المللی- و همراه با آمریکا به عنوان بازیگر اصلی- بسیار اهمیت خواهد داشت برای اینکه جهان به نوری در پایان این تونل تاریک امیدوار باشد.
نبرد ابرقدرت‌ها
تجدید حیات روسیه و سر برآوردن چین، به دوران پس از جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی و بلوک شرق، که آمریکا در آن تنها ابرقدرت به شمار می‌رفت، پایان داده است.
با وجود اینکه دستگاه اطلاعاتی دولت خود ترامپ دخالت روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ را در حمایت از وی تایید کرد و با وجود ادعاهای مبنی بر در نظر گرفتن جایزه از سوی روسیه برای کشتن آمریکایی‌ها در افغانستان، اما دونالد ترامپ تلاش کرد تا همچنان روابط خود را با ولادیمیر پوتین حفظ کند.
بایدن به روسیه و دیگر دولت‌های خارجی اعلام کرده است که آنها را با دقت زیر نظر خواهد داشت و با هرگونه دخالت آنها در روند انتخابات آمریکا بسیار شدید برخورد خواهد کرد.
چین در ماه‌های اخیر به کانون انتقادات ترامپ تبدیل شده است. او با افزایش تعرفه‌های تجاری مجازات‌های زیادی را علیه چین در نظر گرفت و در مورد منشاء ویروس کرونا اظهارات نژادپرستانه‌ای درباره چین ابراز داشت و همچنین در برابر تهدیدات سایبری چین اقداماتی انجام داد. با این حال قدرت گرفتن بایدن یا ماندن ترامپ در کاخ سفید در چهار سال آینده تاثیری در این مسئله نخواهد داشت و روابط واشنگتن با پکن همچنان با مشکلات فراوان روبرو خواهد بود به ویژه آنکه قدرت پکن در سطح بین‌المللی بیش از پیش افزایش می‌یابد.
توافق‌ها، متحدان و مخالفان
ترامپ با خروج یکجانبه از توافق اتمی میان ایران و قدرت‌های جهانی که در زمان اوباما امضا شد آن را «بدترین قرارداد تاریخ آمریکا» خواند. این اقدام با استقبال اسرائیل و عربستان سعودی روبرو شد اما کشورهای دیگری را مأیوس کرد.
پس از آن آمریکا قاسم سلیمانی مهم‌ترین مهره‌ی نظامی جمهوری اسلامی ایران را در عراق کُشت. رژیم ایران هم پاسخ را با حمله‌ی موشکی به پایگاه سربازان آمریکایی در عراق داد.
تصمیم دولت ترامپ برای تحریم و قرار دادن بخش مالی ایران در فهرست سیاه که تنها بخشی از تحریم‌های گسترده ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی است، نشان‌دهنده‌ی سیاست آینده امریکا در قبال حکومت ایران پس از انتخاب دوباره ترامپ خواهد بود.
اما بایدن که در زمان اوباما شریک سیاست‌های منعطف او در منطقه بود قادر است پس از به دست گرفتن قدرت با هم‌پیمانان آمریکا که مخالف سیاست‌های او هستند دوباره سازش کند که این بطور بالقوه شامل ایران هم می‌شود.
در مسئله‌ی درگیرهای اسرائیل و فلسطین، «پیمان ابراهیم» یا «معامله بزرگ قرن» (آنطور که ترامپ آن را نامگذاری کرد) برای فلسطینی‌ها خوشایند نبود. این پیمان بطور مؤثر به سیاست اسرائیل در مناطق اشغالی کرانه باختری رود اردن چراغ سبز نشان داد و به تصور تأسیس دو کشور و همچنین سیاست رسمی ایالات متحده در مورد شهرک‌سازی پایان داد. به همین دلیل بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از رهبرانی خواهد بود که از نزدیک انتخابات آمریکا را زیر نظر خواهد داشت.
در دوران ترامپ، روابط ایالات متحده با اتحادیه اروپا و ناتو نیز با مشکلات فراوان همراه شد. بسیاری از اروپایی‌ها و دولت‌های آنها مانند گذشته با بلوک‌های چندجانبه احساس همبستگی می‌کنند. بایدن به عنوان وارث یک سنت سیاست خارجی که از جنگ جهانی دوم به بعد مطابقت بیشتری با سیاست‌های دیگر رهبران ایالات متحده دارد گفته است که مسیر آشتی با متحدان قدیمی آمریکا را در پیش خواهد گرفت.
ترامپ امیدوار بود که تماس‌های جنجالی وی با کیم جونگ اون در کره شمالی به میراث سیاست خارجی وی تبدیل شود. اما دیدارهای ترامپ و اون نمایش‌های بزرگی بودند که نتیجه ملموسی نداشتند اگرچه به کیم این فرصت را دادند تا تصویر دیگری از خودش را که مشتاق آن بود به نمایش بگذارد. در ماه‌های اخیر افکار عمومی به این تلاش‌‌ها توجه کمی نشان داده و اگر سیاست‌های گذشته را ملاک قرار دهیم، باید گفت بایدن دیداری با کیم جونگ اون نخواهد داشت.
حضور نظامی آمریکا خارج از مرزهای آن
ترامپ از «جنگ‌های بی‌پایان» آمریکا همواره ابراز تأسف کرده و قول داده بود که به آنها پایان دهد. اما آخرین ادعای او مبنی بر اینکه تمام سربازان آمریکایی تا پایان سال از افغانستان خارج خواهند شد با استقبال ارتش ایالات متحده روبرو نشد. اظهارات ترامپ در این زمینه سبب عدم اطمینان ارتش و برخی سیاستمداران می‌شود چرا که برخی از آنها معتقدند تعیین تاریخ قطعی برای خروج نیروها می‌تواند مانع توافق صلح بین طالبان و دولت افغانستان شود. بایدن در این ارتباط می‌گوید نیروهای نظامی آمریکا را باید با حفظ احساس مسئولیت از افغانستان خارج کرد و می‌بایست یک نیروی ذخیره برای مبارزه با بقایای افراطیون در آن کشور باقی گذاشت.
ترامپ همچنین مقرر کرد که نیروهای نظامی آمریکا از کشور متحدش، آلمان، که چندین دهه است در آنجا مستقر هستند خارج شوند و با این کار وزارت دفاع ایالات متحده (پنتاگون) را به برنامه‌ای سوق داده که میلیاردها دلار هزینه خواهد داشت و اجرای آن سال‌ها طول خواهد کشید. خروج نظامی‌های آمریکا از کره جنوبی نیز مطرح شده است. ترامپ متحدان آمریکا را مورد انتقاد قرار داده و می‌گوید آنها آنقدر که ایالات متحده از خودش مایه می‌گذارد، سهم زیادی بر عهده نمی‌گیرند.
نشانه‌های کمی وجود دارد که بایدن همه چیز را دقیقا به همین شکل ببیند.
*منبع: آسوشیتدپرس
*نویسنده: تامر فکاهانی معاون هماهنگ‌کننده اخبار بین‌المللی آسوشیتدپرس
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
هیچ شخصی انسان کامل نیست طبعاً ترامپ و بایدن هم کامل نیستند ولی من هم بازده افراد را برحسب نتیجه مثبت و منفی هایشان مقایسه می کنم. بایدن سال های طولانی در سطوح بالای حزب دموکرات بوده که بر خلاف گفتار زیبا عملکرد خوشی نه تنها برای خاورمیانه (منجمله ایران) و خاور دور نداشته اند کشور آمریکا را هم دچار مشکلات اقتصادی کرده اند ولی برنامه های ترامپ به نظرم بسیاری از مشکلات را حل خواهد کرد.