«سازمانهای غیردولتی» یا «ان جی او»ها (Non-Governmental Organisation) که پس از مدتی در ایران به «سازمانهای مردمنهاد» (سَمَن) معروف شدند، تعاریف متفاوتی دارند که اصل «غیردولتی» بودن در همه آنها مشترک است.
پیشینهی سازمانهای غیردولتی مدرن به قرن هفده میلادی و جنبش ضدبردهداری میرسد. ولی در قرن نوزدهم است که تعداد این سازمانها همراه با رشد تکنولوژی و آموزش و اقتصاد افزایش مییابد.
این سازمانها میتوانند در محدوده کشوری و یا بینالمللی باشند.
گروههایی مانند «گرین پیس» در ارتباط با حفاظت از محیط زیست و «سازمان عفو بینالملل» در ارتباط با دفاع از حقوق بشر، از سازمانهای غیردولتی بینالمللی هستند.
موج عظیم سازمانهای غیردولتی، جدا از احزاب و تشکلهای صنفی، به عنوان شکلی از فعالیتهای جامعه مدنی تازه در دهه نود میلادی قرن بیستم گسترش یافت.
این سازمانهای خصوصی از نظر هدف و زمان فعالیت نیز با احزاب و تشکلهای صنفی متفاوت هستند.
فعالیت «سمن»ها برای کاهش رنج و مشکلات شهروندان در ارتباط با مسائل مشخص است: طرح مسائل تنگدستان در افکار عمومی، ارائه خدمات اجتماعی و یا پیشبرد پروژههای مشخص بشردوستانه.
از نظر سیاسی نیز «سمن»ها، تشکلهای موقتِ نیروهای اجتماعی مستقل هستند که برای رسیدن به اهداف خاص شکل میگیرند.
آنها با این فعالیتهای مستقل و افتخاری تلاش میکنند بر تصمیمات دولتها اعم از سراسری و یا نهادهای محلی تأثیر بگذارند.
این سازمانها مانند همه تشکلها میبایست از نظر هدف، اعضا و تأمین مالی، شامل حق عضویت و کمکهای مردمی و نیکوکاران، شفافیت کامل داشته باشند و حتا اگر به دلیل اهداف خود مجبور به مراوده با دستگاههای دولتی باشند، میبایست استقلال و سرشت غیردولتی و شهروندی خود را حفظ کنند.
برای مثال ممکن است یک سازمان غیردولتی جهت کمک به کودکان کار و یا حفاظت از جنگلهای یک منطقه شکل بگیرد و سالها فعالیت کند.
ولی سازمانهای غیردولتی نیز وجود دارند که برای اهداف محدود شکل میگیرند و پس از موفقیت یا شکست، منحل میشوند؛ مثلا تشکیل سمنهایی برای جلوگیری از احداث یک اتوبان یا برج در یک شهر یا محله.
سازمانهای غیردولتی یکی از اشکال مؤثر مشارکت شهروندی در تصمیمات و مدیریت، از سطح کوچک تا کلان، و یکی از ابزارهای مدرن مردمسالاری به شمار میروند.
#فکر_کنیم