افزایش تخریب بناهای تاریخی؛ تخریب نقش برجسته فتحعلی‌شاه با رنگ‌ مو و اکسیدان!

(+عکس) طی روزهای اخیر برخی افراد به دلیل نبود حفاظ برای نقش برجسته فتحعلی‌شاه شهر ری توانستند به نزدیکی این نقش برجسته رفته و موادی از جمله رنگ مو و اکسیدان را روی نقش برجسته بریزند. البته این بی‌توجهی‌ها به محل «چشمه علی» تازگی ندارد و در سال‌های اخیر به دفعات این تخریب‌ها صورت گرفته است.

در ماه‌های اخیر تخریب نمای بناهای تاریخی از جمله با پرتاب ترقه به سی‌وسه پل و هشت‌بهشت اصفهان و پارکور در سازه‌های تخت‌جمشید رو به افزایش نهاده آنهم در حالی که سوء مدیریت و رها کردن بناهای تاریخی به حال خود به بهانه کمبود بودجه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، به خودی خود تخریب‌های زیادی به بار آورده است.

این در حالیست که هیچ اقدام پیشگیرانه یا برخورد قانونی با تخریب‌کنندگان صورت نمی‌گیرد و مرتب توسط افراد نادان و ناآگاه و یا مغرض آسیب‌های جدی بر بناها و آثار تاریخی ایران وارد می‌شود. ضمن اینکه همزمان هیچگونه فرهنگ‌سازی توسط رسانه‌های عمومی در این ارتباط و برای حفظ آثار تاریخی انجام نمی‌شود.

در اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ نقش برجسته فتحعلی‌شاه قاجار متعلق به دوران قاجاریه در منطقه «چشمه علی» در شهر ری با پاشیدن مواد شیمیایی تخریب شد. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، مواد شیمیایی ریخته‌شده بر نقش برجسته حاوی اکسیدان رنگ مو و رنگ خوراکی بود و نفوذ مواد در عمق این اثر تاریخی، کار مرمت را دشوار ساخت.

این رنگ‌پاشی در حالی صورت گرفته که یک کیوسک نیروی انتظامی در حوالی آن قرار دارد ولی از قرار معلوم هیچگونه ممانعتی در برابر این رنگ‌پاشی بر این محدوده که گفته می‌شود قدمت چندهزار ساله دارد صورت نگرفته. همچنین این محل فاقد هرگونه دوربین مداربسته است و حفاظت از آن در پایین‌ترین سطوح امنیتی است.

ترقه زدن به هشت بهشت و سی و سه پل. مسئولان اصفهان چه کار می‌کنند که ترقه زدن به میراث فرهنگی افتخار بچه های شهر شده؟ بی شک یکی از درآمدهای اصفهان مدیون میراث‌فرهنگی آن است. آموزش و پرورش استان جوابی ندارد؟چطور شهروندان پایتخت فرهنگی ایران به این نقطه رسیده‌اند؟ pic.twitter.com/Knhg5iWnXa

— زهرا کشوری (@zahrakeshvari) March 17, 2021

ابوالفتح شادمهری مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران درباره دلایل عدم حفاظت از بناهای تاریخی گفته که «متولی [مسئول] نگهداری آثار تاریخی و میراثی در کشور ما سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است. هم‌اکنون ۵۰ تا ۶۰ بنای تاریخی در شهر تهران در اختیار شهرداری تهران قرار دارد که ۳۰ بنا هم به تأیید رسیده است. هرگونه اقدام و مرمت در این زمینه نیازمند هماهنگی با کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری است.»

شادمهری در واکنش به اینکه برخی از بناها در معرض هجوم قرار می‌گیرند و تخریب می‌شوند، فرافکنی کرده و بیان داشته: «این اقدامات در تمامی جوامع تحت عنوان وندالیسم مورد بررسی قرار گرفته می‌شود!»

مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران با اشاره به حادثه تخریب در «چشمه علی» شهر ری گفته که «بنای چشم علی به دلیل وضعیت ویژه‌اش مورد توجه است. در این راستا در حفظ و نگهدای آن هم کوشا هستیم. البته در برخی مواقع نیز شاهد بروز فعالیت‌هایی در راستای تخریب فضا هستیم. برای مثال در برخی از بناهای تاریخی نیز مشاهده می‌شود که مردم یادگاری نوشته یا بر روی بناها پیاده‌روی می‌کنند.»

به گفته شادمهری، «در برخی از کشورها قوانین سفت و سخت وضع شده و افراد خاطی مجازات و بر اساس قانون شناسایی می‌شوند، طبیعتا وقتی در یک کشور اعمال قوانین بازدارنده در این زمینه کمتر باشد، مردم هم به نسبت بیشتر در زمینه تخریب ورود پیدا می‌کنند.»

مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران اضافه کرد: «برای مثال در دیگر کشورها در صورت تخریب یک بنا افراد بر اساس قانون متحمل پرداخت جریمه و دیگر مسائل قانونی هستند اما در کشور ما تخریب بناهای تاریخی و میراثی سهل‌تر انجام می‌شود.»

به گفته‌ی او، «بر اساس قانون تخریب اموال عمومی جرم است و فرد خاطی تحت اعمال قانون قرار می‌گیرد.»