تلاش‌های جمهوری اسلامی برای تداوم تنش‌‌آفرینی در منطقه

گره‌های مذاکرات وین برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای هنوز باز نشده‌ و چشم‌انداز ششمین دور از دیدارهای غیرمستقیم جمهوری اسلامی با آمریکا نیز بسیار تاریک است. اگر خوشبینی بیش از حد انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا را که ریاست نشست‌های وین را عهده‌دار است به کنار بگذاریم، بقیه شرکت کنندگان از جمله نمایندگان تهران و واشنگتن نیز تأکید را بر مشکلات می‌گذارند و صحبت از پیچیدگی مذاکرات می‌کنند.

یکی از دستیاران انریکه مورا به کیهان لندن می‌گوید «این مذاکرات به نقطه کوری رسیده‌ است. گره‌‌های آن تنها در تهران و واشنگتن و همزمان باید باز شوند تا توافقی حاصل شود.» این مقام اروپایی در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید: «اگر هر دو کشور یعنی آمریکا و ایران همزمان عقب‌نشینی نکنند، یکی باید تسلیم خواسته‌‌های دیگری شود و این امر در حال حاضر بسیار بسیار مشکل به نظر می‌آید.»

تنش‌آفرینی در خدمت مذاکره

جمهوری اسلامی برای تاثیرگذاری بر جوّ مذاکرات وین، هفته‌هاست که بر فعالیت‌های تنش‌آفرین خود در کشورهای منطقه افزوده است. پس از شکست کودتای حشدالشعبی در عراق، رهبران برخی از گروه‌های شبه‌نظامی عراقی به صورت آشکار زبان به تهدید دولت مصطفی الکاظمی گشوده‌اند. هادی العامری رهبر ائتلاف «فتح» که از حمایت سیاسی تهران برخوردار است، به صراحت نخست وزیر عراق را تهدید کرده است که اگر نیروهای آمریکایی را وادار به خروج از این کشور نکند امنیت انتخابات پارلمانی آینده که قرار است در پاییز ۲۰۲۱ برگزار شود، به خطر خواهد افتاد. هادی العامری همچنین بازداشت قاسم مصلح رهبر نظامی حشدالشعبی در استان الانبار و قاتل برخی از فعالان مدنی و روزنامه‌نگاران را «عبور از خط قرمز» و «اشتباه مهلکی» خوانده است که می‌تواند به سقوط دولت کنونی منتهی شود. قیس خزعلی رهبر «عصائب اهل حق»، گروه نظامی‌ای که از بیشترین حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران  انقلاب اسلامی برخوردار است و بسیاری از عراقی‌ها آن را بازوی عملیاتی جمهوری اسلامی می‌دانند که اخیرا حتا فرمان بازداشت برخی از امرای ارتش و وزرای دولت مصطفی الکاظمی را امضا کرده بود،  «هرگونه خصومت با حشدالشعبی» را «گناهی نابخشودنی» می‌داند که «بدون تنبیه» نخواهد ماند.

حمایت آشکار از گروه‌های تروریستی

حمایت نظامی جمهوری اسلامی از گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی در منطقه روز به روز آشکار‌تر می‌شود. جمهوری اسلامی که در گذشته تلاش داشت رسما  اشاره‌ای به کمک‌های نظامی و تسلیحاتی‌اش نشود، حالا از دست‌نشاندگان خود می‌خواهد که به صراحت به این کمک‌ها اشاره کنند. اشاره‌ای که به گمان جمهوری اسلامی برای مذاکره‌کنندگانش در وین و دیپلمات‌های تهران فرصتی جهت معامله  بر اساس وحشت‌آفرینی به وجود می‌آورد. جمهوری اسلامی می‌خواهد با آشوب‌آفرینی در منطقه خود را کلید‌دار ثبات در منطقه جا بزند و با این برگ غرب را وادار به پذیرفتن خواسته‌هایش کند.

در همین راستا عبدالرحمن الجزائیری از فرماندهان حشدالشعبی اخیرا اعلام کرد جمهوری اسلامی برای حمله به نظامیان آمریکایی جهت وادار ساختن آنها به ترک عراق، پهپاد در اختیار این شبه‌نظامیان قرار داده است. چند روز قبل از این اظهارات عبدالرحمن الجزائیری و بلافاصله پس از آغاز آتش‌بس میان حماس و اسرائیل، اسماعیل هنیه رهبر این گروه فلسطینی که البته در روزهای بمباران غزه در یک هتل پنج ستاره در دوحه مخفی شده بود، از ارسال پول و تسلیحات از سوی جمهوری اسلامی ایران برای گرو‌ه‌های فلسطینی تشکر کرده بود. اسماعیل هنیه گفت «ما از جمهوری اسلامی ایران تشکر می‌کنیم که از ارسال پول و اسلحه، و پشتیبانی فنی به مقاومت غزه دریغ نکرد.»

اسرائیل نگران حملات موشکی گسترده

پرتاب ۴۳۰۰ موشک و راکت به اسرائیل از سوی حماس و جهاد اسلامی بدون شک امنیت اسرائیل را به ‌خطر انداخت. خطری که در صورت ورود حزب‌الله به صحنه، با توجه به حدود ۱۰۰ هزار موشک و راکتی که در این سال‌ها با کمک جمهوری اسلامی در جنوب لبنان انبار کرده است،  می‌تواند امنیت کل منطقه را زیر سوال برده و به جنگی گسترده دامن بزند. تلاش‌های جمهوری اسلامی برای بی‌ثبات کردن منطقه اگرچه تا کنون پاسخ مناسبی از سوی غرب و به ویژه آمریکا دریافت نکرده است، ولی اسرائیل از هم‌اکنون سرگرم آماده شدن برای مقابله و یا جلوگیری از فاجعه است. ارتش اسرائیل از هفته‌ها پیش نیرو‌های خود را آماده مقابله با حزب‌الله می‌کند. به گفته بنی گانتز وزیر دفاع اسرائیل، طرح جامع برای حمله به انبارهای اسلحه و پایگاه‌های حزب‌الله آماده شده است.

اسرائیل با انتخاب داوید بارنئا به عنوان رئیس جدید موساد و جانشین یوسی کوهن، پیام روشنی برای جمهوری اسلامی و گروه‌های دست‌نشانده‌اش در منطقه ارسال کرده است. رسانه‌های اسرائیل داوید بارنئا را با «جیمز باند» مقایسه می‌کنند و می‌نویسند کلیه عملیاتی که در سال‌های اخیر در داخل ایران با هدف ضربه زدن به برنامه اتمی جمهوری اسلامی انجام گرفته، از خارج ساختن آرشیو هسته‌ای توزقوزآباد تا ترور محسن فخری‌زاده، توسط رئیس جدید موساد طراحی و مدیریت شده بود. پیام انتخاب داوید بارنئا ادامه سیاست نفوذ «تا قلب جمهوری اسلامی» است. رئیس جدید موساد در اولین اظهاراتش گفت «برنامه اتمی ایران بازوی قدرتمند موساد را احساس خواهد کرد زیرا ما برنامه اتمی ایران و عوامل تعیین کننده این برنامه را به خوبی می‌شناسیم.»

تهدید علیه پادشاهی سعودی

اگرچه حوثی‌های یمن در هفته‌های اخیر اشاره‌ای به کمک‌های دریافتی از جمهوری اسلامی نکرده‌اند، ولی حملات موشکی و پهپادی مداوم آنها به تاسیسات سعودی شکی باقی نمی‌گذارد که این حمایت‌ها همچنان ادامه دارند و گویا برای اینکه تردیدی در این رابطه وجود نداشته باشد، خود اسماعیل قاآنی به نقش تهران در یمن اشاره کرد. جانشین قاسم سلیمانی در فرماندهی نیروی قدس، حمایت نظامی و آموزشی و تدارکاتی از حوثی‌های یمن را تأیید کرد و گفت: «مدافعان یمن زیر پرچم جمهوری اسلامی تربیت شده اند و  دشمنان نیز نمی‌توانند با مبارزان یمنی مقابله کنند.» افزایش کمک‌های موشکی و پهپادی به حوثی‌ها دلیل اصلی مذاکرات تهران و ریاض با میزبانی عراق است. سعودی‌ها که تا کنون حداقل دو بار در بغداد با نمایندگان جمهوری اسلامی ملاقات کرده‌اند، شدیدا نگران حملات حوثی‌ها به خاک خود هستند و تلاش دارند در گفتگو با تهران از شدت این حملات که خسارت‌های قابل توجهی به تاسیسات نفتی آنها وارد کرده است بکاهند. خسارات ناشی از این حملات بر پایه برخی تخمین‌ها بیش از ۳ میلیارد دلار است.

در لبنان نیز استراتژی کنونی جمهوری اسلامی و حزب‌الله که بازوی اصلی سیاست‌های تنش‌آفرین حکومت ایران در منطقه است، دامن زدن به بحران سیاسی در این کشور است. ماه‌هاست که حزب‌الله و میشل عون رئیس‌جمهور مسیحی این کشور و متحد حسن نصرالله و جمهوری اسلامی، مانع تشکیل دولت جدیدی به ‌ریاست سعد حریری که خواهان ایجاد تعادل در این کشور و بازسازی روابط آن با جهان عرب و به ویژه امیرنشین‌های خلیج فارس است، می‌شوند. میشل عون و جبران باسیل داماد قدرتمند رئیس جمهور از هواداران سرسخت جمهوری اسلامی هستند و حاضر نیستند تشکیل دولتی مستقل را بپذیرند که بتواند راه را برای بازگشت سرمایه‌های عرب به این کشور تسهیل کند و از این طریق نفوذ تهران و متحدین‌اش را در لبنان کاهش دهد.
احمد رأفت

[کیهان لندن شماره ۳۱۴]