نظامیان آمریکایی با تغییر مأموریت در عراق باقی خواهند ماند

احمد رأفت – جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق در جریان دیداری در روز دوشنبه ۲۶ ژوئیه در کاخ  سفید خاتمه حضور نظامیان آمریکایی با ماموریت رزمی را اعلام کردند. در حال حاضر ۲۵۰۰ نظامی آمریکایی برای مبارزه با داعش زیر پرچم «ائتلاف جهانی برای مبارزه با حکومت اسلامی» در عراق حضور دارند. احزاب شیعی وابسته به جمهوری اسلامی از مدت‌ها پیش خواهان خروج نظامیان آمریکایی از عراق بوده‌اند و پارلمان این کشور نیز در ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی در نشستی که نمایندگان سنی و کرد در آن حضور پیدا نکردند، مصوبه‌ای را مبنی بر خروج نظامیان آمریکایی به تصویب رسانده بود.

البته ۲۵۰۰ نظامی آمریکایی در آخر سال جاری میلادی خاک عراق را ترک نخواهند کرد بلکه بنا بر آنچه جو بایدن در خاتمه ملاقات با مصطفی الکاظمی اعلام کرد ماموریت آنها از رزمی به مستشاری تغییر پیدا خواهد کرد. جو بایدن در نشست رسانه‌ای مشترک با مصطفی کاظمی گفت نقش آمریکا در آینده حمایت و آموزش نظامی نظامیان عراق برای جلوگیری از بازگشت داعش خواهد بود. رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که نظامیان این کشور از اول ژانویه سال ۲۰۲۱ دیگر حضوری در مناطق جنگی نخواهند داشت و در عملیات رزمی شرکت نخواهند کرد.

البته تا آخر سال جاری میلادی نظامیان آمریکایی و دیگر کشورهای عضو «ائتلاف جهانی برای مبارزه با حکومت اسلامی» به عملیات نظامی خود علیه داعش و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی ادامه خواهند داد. در آستانه ملاقات جو بایدن با مصطفی الکاظمی، شبه‌نظامیان تحت حمایت نیروی قدس جمهوری اسلامی به حملات خود علیه پایگاه‌های میزبان نظامیان آمریکایی ادامه دادند. این حملات ولی بی‌پاسخ نماندند. در جنوب نجف دو انبار مهمات «کتائب امام علی»، یکی از گروه‌های شبه نظامی تحت حمایت نیروی قدس، با حمله پهپاد‌های «ناشناس» منفجر شدند.

در یکی از تصاویر ملاقات جو بایدن با مصطفی الکاظمی، رئیس جمهور آمریکا برگه‌ای را در دست دارد که احتمالا اشاره به نکاتی است که در این دیدار قرار است مطرح شوند. «ایالات متحده آماده پاسخگویی به حملات است» و «جمهوری اسلامی در حال بررسی توقف این حملات است» دو جمله‌ای هستند که روی این برگه دیده می‌شود. در روزهای گذشته برخی رسانه‌های عراقی خبر از سفر غیررسمی و جداگانه حسین طائب مسئول اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و محمود علوی وزیر اطلاعات رژیم ایران به عراق و ملاقات آنها با فرماندهان حشدالشعبی و احزاب شیعی تحت حمایت جمهوری اسلامی داده بودند.

بر پایه آنچه رسانه‌های عراقی می‌نویسند حسین طائب ضمن درخواست ادامه حملات علیه نیروهای آمریکایی و دیگر کشورهای عضو «ائتلاف جهانی برای مبارزه با حکومت اسلامی» از فرماندهان حشدالشعبی خواسته بود این حملات تنها جنبه نمادین داشته باشند تا آمریکا مجبور به واکنش نباشد. احتمالا همین خبرها جو بایدن را به نوعی متقاعد ساخت که جمهوری اسلامی در حال بررسی توقف این حملات است و تصمیم آمریکا به عدم شرکت در فعالیت‌های رزمی می‌تواند گامی تشویقی در جهت کاهش حملات گروه‌های شبه‌نظامی به سربازان آمریکایی در خاک عراق باشد.

انتفاضه قنبر تحلیلگر با سابقه عراقی در واشنگتن به کیهان لندن می‌گوید: «توافق دولت عراق و کاخ سفید در حقیقت مانوری برای حمایت از دولت مصطفی الکاظمی است که  تحت فشار گروه‌های شیعی گوش به فرمان ملاهای تهران بود تا زمان خروج نظامیان آمریکایی از عراق را تعیین کند. در حقیقت هیچ نظامی آمریکایی خاک عراق را ترک نخواهد کرد و تنها روی کاغذ ماموریت آنها از رزمی به مستشاری تغییر پیدا خواهد کرد. در شرایط کنونی به چند دلیل نظامیان آمریکایی عراق را ترک نخواهند کرد که مهم‌ترین آنها امکان جان گرفتن مجدد نیروهای داعشی است.»

این تحلیلگر عراقی معتقد است که اگر دولت مصطفی الکاظمی نتواند «شبه‌نظامیان شیعی وابسته به جمهوری اسلامی را کنترل کند و آنها در مناطق سنی‌نشین به فعالیت‌های غیرقانونی خود و اذیت و آزار سنی‌ها ادامه دهند، زمینه برای بازگشت داعش مهیا خواهد شد و سنی‌های تحت ستم شبه‌نظامیان شیعی بار دیگر به داعش پناه خواهند برد».

در آستانه سفر مصطفی الکاظمی به واشنگتن بسیاری از سنی‌های مناطق مرکزی عراق خواهان تشکیل یک اقلیم سنی‌نشین مانند اقلیم کردستان شدند تا با تشکیل نیروهای امنیتی و انتظامی محلی بتوانند دست شبه‌نظامیان شیعی را از مناطق خود کوتاه کنند.

انتفاضه قنبر در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید «بایدن در دیدار با الکاظمی چگونگی مقابله با شبه‌نظامیان شیعی را به دولت او واگذار کرد زیرا می‌داند که دولت کنونی با وجود روابط بسیار خوب با آمریکا تحت فشار سخت ملاهای تهران قرار دارد و بیش از نیمی از اعضای آن نیز از جمهوری اسلامی دستور می گیرند.» این تحلیلگر عراقی در ادامه یادآوری می‌کند «در همین هیأتی که مصطفی الکاظمی را در سفر به واشنگتن همراهی می‌کند، در کنار کسانی چون فوأد حسین (وزیر خارجه کرد و شیعه) که خواهان گسترش روابط با آمریکا، غرب و کشورهای عربی هستند  شاهد حضور عناصری چون قاسم الاعرجی (مشاور امنیت ملی) هستیم که بدون اجازه تهران آب هم نمی‌خورند.»

این تحلیلگر عراقی هرگونه نقش دولت مصطفی الکاظمی را در میانجیگری میان تهران و واشنگتن را غیرممکن می‌داند و تأکید می‌کند: «برای میانجیگری میان ایران و آمریکا باید از قدرت و اعتبار بالایی برخوردار بود. دولت مصطفی الکاظمی در موقعیتی قرار ندارد که بتواند چنین مسئولیت خطیری را بر عهده گیرد و در بهترین حالت می‌تواند پیامی را از این پایتخت به آن پایتخت منتقل سازد. فکر نکنم تهران یا واشنگتن برای انتقال پیام‌هایشان احتیاج به دولت عراق داشته باشند. مصطفی الکاظمی چنان درگیر بندبازی و ایجاد توازن در روابط با  تهران و واشنگتن برای حفظ دولت‌ خودش است که ریسک چنین وظیفه‌ای را نمی‌تواند بپذیرد.»

در دیدار رئیس جمهور آمریکا و نخست وزیر عراق گفتگو درباره انتخاباتی که اگر مجددا به تعویق نیافتد قرار است در ماه اکتبر برگزار شود نیز در دستور کار قرار داشت. در دیدار با رسانه‌ها جو بایدن به کمک بیش از پنج میلیون دلاری آمریکا به سازمان ملل متحد برای نظارت بر انتخابات پارلمانی عراق اشاره کرد و افزود «مشتاقانه در انتظار برگزاری این انتخابات هستیم.» انتفاضه قنبر در اشاره به این انتخابات که تا کنون چند بار به تعویق افتاده می‌گوید «جمهوری اسلامی ایران خواهان تعویق مجدد این انتخابات است چون نگران نتیجه آن با توجه به اختلافات میان گروه‌های شیعی است. اختلافاتی که در کنار ناخشنودی گرو‌ه‌هایی از شیعیان از عملکرد این گروه‌ها و مخالفت بخش‌هایی از افکار عمومی، به ویژه در جنوب عراق، با دخالت‌های تهران، می‌تواند پارلمانی را رقم بزند که اگرچه احزاب هوادار جمهوری اسلامی خواهند توانست در آن اکثریت کنونی را حفظ کنند،  ولی قادر به تشکیل دولت جدید نخواهند بود و تلاش برای یافتن جانشینی برای مصطفی الکاظمی شاید حتا بیش از یکسال کشور را بی دولت بگذارد.»