روشنک آسترکی – با گذشت بیش از دو ماه از آغاز اعتصاب سراسری کارکنان پیمانی صنعت نفت، این کارگران اعلام کردند که اعتصاب آنها همچنان ادامه دارد و هزاران کارگر از رفتن به محل کار خودداری می‌کنند. همچنین نیروهای امنیتی و قضایی همه تلاش خود برای در هم شکستن و پایان یافتن این اعتصاب انجام داده اما تمام طرح‌های آنها در طول حدود ۱۰ هفته گذشته با شکست روبرو شده است.
کارکنان پیمانی صنعت نفت روز ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ اعتصابی سراسری در پروژه‌های مرتبط با صنعت نفت ایران را آغاز کردند. ده‌ها هزار از کارکنان پیمانی صنعت نفت محل کار خود در پروژه‌های نفتی را ترک گفته و به خانه‌های خود رفتند.
این اعتصاب که مطالبات صنفی را دنبال می‌کرد با هفته‌ها رایزنی و هماهنگی میان فعالان کارگری پیمانی صنعت نفت آغاز شد. فعالان کارگری توضیح داده‌اند که تصمیم و انگیزه برگزاری این اعتصاب سراسری از ماه‌ها پیش وجود داشته اما با پیش‌بینیِ اینکه اعتصاب گسترده و طولانی خواهد شد، ترجیح بر این بود که بعد از برگزاری انتخابات این اعتصاب آغاز شود تا نهادهای امنیتی و قضایی به دلیل جوّ امنیتی ویژه‌ی پیش از انتخابات، اعتصاب را با بازداشت گسترده کارگران متوقف نکنند.
سرانجام درست یکروز پس از برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات نمایشی ریاست جمهوری اسلامی اعتصاب کارکنان پیمانی صنعت نفت آغاز شد و در چند روز ده‌ها هزار کارگر شاغل در ۱۱۴ شرکت پیمانکاری در بخش‌های مختلف صنعت نفت، گاز و پتروشیمی را در بر گرفت.
اعتصاب کارگران چهار هفته پیاپی ادامه یافت و بعد از یک ماه برخی شرکت‌های پیمانکاری تلاش کردند با وعده یا حتا فریب کارگران را به محل کار بکشانند. این در حالیست که همچنان اعتصاب کارگران ادامه دارد و آنها بر خواستههای خود پافشاری می‌کنند.
این اعتصاب که به «اعتصاب ۱۴۰۰» معروف شده بزرگترین اعتصاب در زمان حکومت جمهوری اسلامی تا کنون است. مهمترین خواستههای این کارکنان «افزایش دستمزد و پرداخت حقوق معوقه»، «حذف شرکت‌های پیمانکاری واسطه» و «امنیت شغلی در محیط کار» و اجرا شدن قانون «بیست-ده» به معنای برخورداری از ۱۰ روز مرخصی در ازای ۲۰ روز کار، مانند کارکنان رسمی صنعت نفت، است. در طول اعتصاب مطالبه واکسیناسیون در برابر ویروس کرونا نیز به خواستههای آنها افزوده شد.
در همین ارتباط، ده‌ها نفر از کارکنان پیمانی صنعت نفت که در شهر ایذه در استان خوزستان زندگی می‌کنند، روز چهارشنبه سوم شهریورماه تجمعی را برای نشان دادن ادامه اعتصاب کارکنان صنعت نفت برگزار کردند.
پیشتر نیز در ۲۸ امردادماه کارگران پیمانی صنعت نفت که در استان چهارمحال و بختیاری ساکن هستند در شهرستان هفشجان تجمع کردند و ضمن تأکید بر ادامه اعتصاب‌شان نمایندگانی را برای مذاکره با شرکت‌های پیمانکاری برگزیدند. فعالان کارگری از این تجمع و انتخاب نمایندگان کارگران به عنوان «مجمع عمومی» یاد می‌کنند و می‌گویند به دنبال برگزاری چنین تجمعات و انتخاب نمایندگان منطقه‌ای برای مذاکره با پیمانکاران هستند.
جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته تشکل‌ها و سندیکاهای مستقل کارگری را زیر فشار گذاشته و از فعالیت آنها جلوگیری کرده است؛ در مقابل با تشکیل سندیکاهای وابسته تلاش داشته از اعتصاب گسترده و فعالیت‌های سازمان‌یافته کارگری جلوگیری شود. به نظر می‌رسد کارکنان پیمانی صنعت نفت پس از دو ماه از آغاز اعتصاب سراسری‌شان تصمیم دارند این فعالیت‌ها را متشکل کنند.
یکی از کارکنان پیمانی صنعت نفت که ساکن شهرستان ایذه در استان خوزستان است درباره تجمع روز سوم شهریورماه به کیهان لندن می‌گوید: «ما حدود دویست سیصد نفر بودیم که در منطقه اشکفت سلیمان تجمع کردیم. البته مشابه این تجمع قرار بود در چند شهر انجام شود. چون اطلاع‌رسانی به گونه‌ای بود که انگار اعتصاب پایان یافته و ما تصمیم داشتیم با این تجمع نشان دهیم که اعتصابمان همچنان پابرجاست چون خواستههای ما از طرف شرکت‌های پیمانکاری بی‌جواب مانده. مأموران امنیتی در چند شهر جوّ شدید امنیتی حاکم کردند. مثلا در شهر مسجد سلیمان با وجود جوّ امنیتی همکاران ما برای تجمع حضور پیدا کردند ولی مأموران مانع تجمع آنها شدند و با تهدید و فشار آنها را متفرق کردند تا تجمع شکل نگیرد. در ایذه هم ده‌ها نفر از ساکنان شهر که در پروژه‌های نفتی کار می‌کردند تجمع کردند.»
این کارگر اعتصابی به کیهان لندن می‌گوید: «یکی دیگر از اهداف ما اینست که بتوانیم تشکل و سندیکای مستقل خود را داشته باشیم. حکومت نهادهای خودساخته‌ای را به عنوان تشکل‌های کارگری درست می‌کند که بیشتر از آنکه به فکر مطالبات صنفی کارگران باشند، به فکر چاپلوسی و پیشبرد اهداف حکومت و کارفرماها در محیط کار هستند و خودشان به یک عامل برای تحمیل زور و فشار کارفرما به کارگرها هستند. همکاران ما در هفشجان منسجم شده‌اند و در ایذه هم توانستیم با تجمع امروز یک قدم دیگر به سوی تشکیل سندیکای منطقه‌ای پیش برویم. اگر در چند منطقه دیگر در استان اصفهان و خوزستان و چهارمحال و بختیاری و شمال کشور که کارکنان پروژه‌های نفتی تعدادشان زیاد است چنین مجمع‌هایی درست شود، هماهنگی برای پیگیری مطالبات راحت‌تر می‌شود. ضمن اینکه کم‌کم باید کارگران دیگر بخش‌های صنعت و خدمات هم به دنبال تشکیل نهادهای کارگری مستقل از حکومت باشند. این کار باعث می‌شود که حقوق کارگران به راحتی قابل ضایع شدن از طرف دولت و کارفرما نباشد و قدرتمند شدن کارگران هم شاید حکومت را به فکر بیاندازد.»
او درباره وضعیت اعتصاب‌کنندگان می‌گوید: «تا همین حالا [نهادها و مقامات حکومتی] از هر دری وارد شدند تا ما را مجبور یا قانع کنند که سر کار برگردیم. تعداد زیادی از همکاران تهدید، احضار و یا حتا بازجویی شدند. تعداد زیادی هم اخراج شدند اما حاضر نشدند کوتاه بیایند. شرکت پیمانکاری تماس گرفت گفت یا تا فلان روز بر می‌گردید پروژه یا حکم اخراج‌تان صادر می‌شود؛ تعداد زیادی از همکاران و خود من برنگشتیم و نامه اخراج برایمان فرستادند.»
https://kayhan.london/1400/04/05/%da%a9%d9%85%d9%be%db%8c%d9%86-%d8%a7%d8%b9%d8%aa%d8%b5%d8%a7%d8%a8%db%b1%db%b4%db%b0%db%b0%d8%9b-%d8%b1%d8%a7%d9%87%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d8%b3%d9%88%db%8c-%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af%d9%87
یکی دیگر از کارگران اعتصابی صنعت نفت درباره تلاش‌های نیروهای امنیتی برای بازگشت کارگران بر سر کار به کیهان لندن می‌گوید: «چند شرکت پیمانکاری به کارگران گفتند حقوق را افزایش می‌دهیم و مشمول قانون بیست-ده می‌شوید. کارگرها هم به کار برگشتند اما تعداد این شرکت‌ها خیلی محدود است. چند شرکت هم به کارگران گفتند برگردید شرایط را مطابق با خواسته‌هایتان تغییر می‌دهیم اما شرایط را عوض نکردند و به نوعی سر کارگران کلاه گذاشتند. اکثر شرکت‌ها اما هنوز خواسته کارگران را نادیده گرفته‌اند و کارگرانشان در اعتصاب هستند. حتا کارفرما نامه اخراج کارگر اعتصابی را صادر کرده و بعد اقدام به استخدام نیروی جدید کرده؛ برخی از شرکت‌های پیمانکاری که کارگرانشان هنوز در اعتصاب هستند هم به بهانه کرونا و تغییر دولت و چنین چیزهایی در عمل کار را تق و لق ادامه می‌دهند و فکر کنم دارند زمان می‌خرند.»
او در ادامه می‌گوید: «همین گرانی‌ها که در این دو ماهِ اعتصاب ما شد انگیزه ما را برای اعتصاب بیشتر کرده. چرا باید با حقوقی که برای نصف ماه هم کفاف نمی‌دهد از زن و بچه‌مان دور باشیم و در هوای سرد و گرم بیابان و در شرایط دشوار در وضعیت کرونا کار کنیم؟ همین دو ماه و سکوت عمیق وزارت نفت و مقامات حکومتی و حتا سکوت اغلب رسانه‌های داخل ایران نشان داد موقع انتخابات و پُز دادن به آمریکا ما سربازان خط مقدم مبارزه با تحریم و فرزندان صالح انقلاب هستیم وگرنه هیچکس در این نظام برای ما پشیزی ارزش قائل نیست. ببینید چند روزنامه و وبسایت خبر اعتصاب کارگران یک صنف در فرانسه و آلمان و کانادا را با آب و تاب می‌نویسند اما یک کلمه درباره ما که هموطنان‌شان هستیم ننوشتند!»
او درباره اینکه آیا در میان کارگران امیدواری برای بهبود شرایط با تغییر دولت وجود دارد یا نه به کیهان لندن می‌گوید: «مطالبات ما خیلی واضح و بحق هستند. از اول تلاشمان این بود اعتصاب سیاسی نباشد و کاملا ماهیت صنفی خودش را حفظ کند. موفق هم شدیم. برای همین این موضوع که الان دولت و وزیر جدید آمده یا چه قول و قراری با مردم پشت تریبون می‌گذارند برای ما تعیین کننده نیست. ما خواسته‌هایمان مشخص است و تا زمانی که به این خواسته‌ها نرسیم دست‌بردار نیستیم. همکاران شاغل در فاز ۱۷ که با وعده تغییر شرایط و پاسخ به مطالبات به کار برگشتند، وقتی دیدند شرایط عوض نشده به سرعت دست از کار کشیدند و اعتصاب کردند. نتیجه اینکه کارفرما مجبور شد خواستههای آنها را جدی بگیرد و با گرفتن چند روز فرصت برود تا خواسته‌ها را عملی کند. در روزهای گذشته تعداد دیگری از کارکنان پیمانی پروژه‌های نفتی دوباره به کمپین اعتصاب ۱۴۰۰ پیوستند. منظورم اینست که اعتصاب نه تمام شده و نه حتا سست شده. حالا دولت و وزیر جدید هم اگر به فکر صنعت نفت باشند باید شرکت‌های پیمانکاری را مجبور کنند که بیگاری کشیدن و بهره‌کشی از کارکنان را تمام کنند.»
به گفته این کارگر اعتصابی، ادامه «اعتصاب ۱۴۰۰» و زنده بودن آن است که سبب شده ۲۲ شرکت پیمانکاری در عسلویه واکسیناسیون کارگران را که یکی از خواستههای آنها بوده در دستور کار قرار بدهند و امکان آن را برای کارگران فراهم کنند وگرنه کسی اصلا به یاد آنها نمی‌افتاد!
