راجح الخوری (شرق الاوسط) – سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه گذشته اعلام کرد، ایران خواستار تشکیل جلسه جدید و حضوری با هیئت مذاکره کننده غرب شده است. چرا رژیم ایران برای تشکیل جلسه‌ای جدید و حضوری و «در اسرع وقت» بدون اینکه مشخص کند در چه سطحی و با چه دستورالعملی، اینهمه شتاب دارد؟
در عین حال به نظر می‌رسد که دولت جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در تلاش است تا توجیهات بیشتری درباره لزوم دستیابی به توافق هسته‌ای برای جلوگیری از دستیابی رژیم ایران به بمب هسته‌ای ارائه دهد. آنهم در شرایطی که به نظر می‌رسد مذاکرات وین به دلیل اصرار جمهوری اسلامی بر حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه‌های تروریستی خارجی ایالات متحده به بن‌بست رسیده است. بایدن برای حذف سپاه پاسداران از این لیست عجله‌ای ندارد، زیرا این موضوع با مخالفت‌های شدید در خود آمریکا چه در سطح نظامیان بلند‌پایه پنتاگون و چه در سطح اعضای کنگره از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه روبروست.
آیا عجله دولت جو بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران نتیجه هراس واشنگتن از تشدید مخالفت‌های داخلی ایالات متحده با توافق هسته‌ای است یا اینکه دستیابی به توافق بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی تهران به بمب اتمی است؟
آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا چند روز پیش در سخنانی در کمیته روابط خارجی کنگره گفت: «ما همچنان معتقدیم که بهترین راه برای جلوگیری از دسترسی ایران به بمب اتمی و رفتار تهاجمی آن، بازگشت به توافق هسته‌ای است».
اما مخالفت با این روند چگونه ممکن است در نتایج انتخابات میاندوره‌ای اکتبر ۲۰۲۲ منعکس شود؟
بلینکن در سخنرانی اخیر خود وقتی گفت: «ما خروج از توافق و تلاش برای فشار بر ایران را نیز آزمایش کردیم و نتیجه آن را گرفتیم » می‌خواست در برابر خواسته‌های متحدان خاورمیانیه‌ای آمریکا به نوعی اعلام ناتوانی کند و به سادگی تاریخ روابط طولانی آنها با واشنگتن را با یک چرخش قلم و امضا بفروشد. او با تکرار زمان‌بندی‌های مکرر درباره زمان مورد نیاز رژیم ایران برای ساختن بمب اتمی سعی کرد تا عجله برای رسیدن به توافق با جمهوری اسلامی را توجیه کند در حالی که بیش از یک سال قبل از خروج آمریکا از برجام در هشتم ماه مه سال ۲۰۱۸ نیز از این نوع زمانبندی‌ها زیاد اعلام شده بود!
بدتر از آن اینکه بلینکن به ایراداتی که بر توافق هسته‌ای وارد می‌شود و اینکه توافق سایر فعالیت‌های بی‌ثبات کننده رژیم ایران در منطقه مانند مداخله در کشورها و جنگ‌افروزی در خاورمیانه را شامل نشده، اعتراف می‌کند.
با این تفاصیل به نظر می‌رسد که جو بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای آماده است تا از همه مزایای تاریخی روابط آمریکا با کشورهای خاورمیانه بگذرد و از شروطی که در مارس گذشته روی میز مذاکره وین درباره مسئله توسعه موشک‌های بالستیک و دخالت‌های بی‌ثبات کننده رژیم ایران در کشورهای منطقه قرار داده شد، صرف نظر کند.
البته تنها بایدن نیست بلکه بیشتر اعضای تیم او اکنون بازگشت به توافق هسته‌ای را با هر شرایطی توجیه می‌کنند. جنیفر ساکی سخنگوی کاخ سفید که اکنون جای خود را به فرد دیگری داده است، در مصاحبه با العربیه در ۲۶ آوریل، رژیم ایران را به تلاش برای تسریع برنامه هسته‌ای خود متهم کرد. اما این را یکی از دلایل توجیهی برای بازگشت سریع واشنگتن به توافق برجام قلمداد کرد!
اما آیا پس از گذشت یک سال و نیم از آغاز مذاکرات وین که در آن همیشه مشخص بود که رژیم ایران برای وقت‌کشی، افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم و همچنین گسترش دخالت‌های بی‌ثبات‌کننده در منطقه اقدام کرده است، سخنان و توجیهات مقامات آمریکا برای بازگشت سریع به برجام مزخرف به نظر نمی‌آید؟
واقعیت امر این است که ایالات متحده نمی‌خواهد فعالیت‌های تخریبی رژیم ایران و حمایت تهران از شبه‌نظامیان را از حوثی‌های یمن و حشدالشعبی عراق که برای برهم زدن نتایج انتخابات پارلمانی اخیر این کشور تلاش می‌کند، تا سوریه و لبنان و حتی مراکش که همه فعالیت‌هایش برای بی‌ثبات کردن خاورمیانه است، در متن توافق هسته‌ای مورد نظر قرار دهد.
عجیب‌تر از آن اینکه دولت بایدن بی‌اعتنا به اظهارات اخیر علی مطهری معاون سابق مجلس شورای اسلامی و فرزند مرتضی مطهری ایدئولوگ انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی از ابتدا هدفش تولید بمب اتمی به عنوان «نیروی بازدارنده» جهت حفظ نظام بود، تلاش می‌کند تا قبل از انتخابات میاندوره‌ای به هر قیمتی که شده به توافق هسته‌ای با رژیم اسلامی بازگردد.
علی مطهری روز یکشنبه گذشته در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «از همان ابتدا که وارد فعالیت هسته‌ای شدیم هدف‌مان ساخت بمب و تقویت قوای بازدارنده بود، اما نتوانستیم محرمانه بودن این مسئله را حفظ کنیم و گزارش‌های محرمانه توسط گروهک منافقین (مجاهدین خلق) افشا شد».
برای اطلاع بیشتر جو بایدن، مطهری می‌افزاید: «کشوری که می خواهد از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز استفاده کند، اصلاً با غنی‌سازی اورانیوم شروع نمی‌کند، بلکه ابتدا رآکتور می‌سازد و سپس به حوزه غنی‌سازی می‌رود!»
پیشتر نیز علی اکبر هاشمی رفسنجانی. تایید کرد که ایران در طول جنگ با عراق به فکر تولید بمب هسته‌ای بوده است
قبلا علی اکبر هاشمی رفسنجانی نیز تایید کرده بود که جمهوری اسلامی در دوران جنگ با عراق، «در فکر تولید بمب هسته‌ای بود اما آن را عملی نکرد».
به این ترتیب بایدن و دولت او نباید پنهان کنند که چندین دولت غربی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز رژیم ایران را متهم می‌کنند که برای مدت طولانی از ارائه توضیحات درباره سایت‌های مشکوک و آثار اورانیوم که پیدا شده خودداری می‌کند.
درباره بن‌بست داخلی بایدن در ارتباط با پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، «واشنگتن پست» به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت، همه چیز در مذاکرات به بن‌بست رسیده و درخواست ایران از آمریکا برای حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی، تصمیم بسیار دشواری برای بایدن است که تا کنون رد کرده و همین ناتوانی بایدن در حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست تروریسم منجر به توقف مذاکرات وین شد.
بدیهی است که بایدن با مخالفت‌های بزرگ و فزاینده‌ای از سوی کنگره آمریکا و از سوی هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در مخالفت با حذف سپاه از لیست تروریستی مواجه است. هر دو حزب معتقدند که حذف سپاه منابع مالی رژیم اسلامی را تامین و به تشدید سیاست بی‌ثبات کننده در منطقه و تهدید امنیت نیروهای آمریکایی در خاورمیانه منجر خواهد شد.
در سطح مقامات نظامی، وضعیت برای بایدن پیچیده‌تر به نظر می‌رسد. لوید اوستین وزیر دفاع آمریکا در مراسم تحویل فرماندهی مرکزی (سنتکام) به ژنرال مایکل مک کوئلا بجای ژنرال بازنشسته کنت مک کنزی که وظیفه فرماندهی مرکزی محافظت از تجارت جهانی را بر عهده دارد، گفت: «این فرماندهی در مهم‌ترین منطقه‌ای است که ما در آن با تروریست‌هایی که شهروندان ما را تهدید می‌کنند مبارزه می‌کنیم. در این منطقه ما با شرکای خود برای مقابله با بی‌ثباتی ایران و نیروهای نیابتی آن بطور مشترک کار می‌کنیم. فرماندهی مرکزی برای امنیت و برای آمادگی و اجرای مأموریت ما ضروریست. پنتاگون با تزلزل یا تضعیف روابط ایالات متحده با شرکای سنتی خود مخالف است.»
لوید اوستین افزود «مشارکت آمریکا با کشورهای منطقه بسیار مهم است و ما در آینده بر این همکاری تمرکز می‌کنیم».
سخنان وزیر دفاع آمریکا درباره جمهوری اسلامی ایران و نقش بی‌ثبات‌کننده‌اش در منطقه، نشانه روشنی از نگاه محتاطانه نظامیان آمریکا در پنتاگون به سیاست‌های اتخاذ شده دولت بایدن در قبال تهران و مشکلاتی است که در مسیر بازگشت به توافق هسته‌ای با آن مواجه است.
کوئلار فرمانده جدید سنتکام نیز در همین ارتباط گفت: «مخالفان ما به دنبال نشانه‌ای از تزلزل ما در خصوص امنیت جمعی منطقه هستند و آماده‌اند تا از هر فرصتی که پیش می‌آید استفاده کنند؛ اما ما نباید این فرصت را به آنها بدهیم.»
https://kayhan.london/1401/02/17/%d9%be%db%8c%d8%af%d8%a7-%da%a9%d8%b1%d8%af%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d9%87-%d9%85%db%8c%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a8%d9%87-%d8%b9%d9%86%d9%88%d8%a7%d9%86-%d8%a2%d8%ae%d8%b1%db%8c%d9%86-%d8%aa
برخی از شرکای اروپایی در تلاشند تا به بررسی یک «راه میانه» برای بازگشت آمریکا و تهران به توافق هسته‌ای بپردازند که این قطعاً رخ نخواهد داد. «راه میانه» اروپایی‌ها نیز عبارتست از : توقف تنش‌های منطقه‌ای و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده رژیم ایران، توقف کامل حمله به آمریکایی‌ها و عقب‌نشینی از ایده حذف ۱۸۰ هزار عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه‌های تروریستی و ابقای نیروی قدس در این لیست که تعداد آنها حدود ۲۰ هزار نفر است! اما این موضوع اخیر با مشکلات بزرگی مواجه است زیرا سپاه قدس جزو زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است!
در نهایت جمع‌بندی تحلیلگران آمریکایی این است که برنامه اتمی جمهوری اسلامی جایی برای چانه‌زنی از سوی آمریکا ندارد.
*منبع: شرق الاوسط
*نویسنده لبنانى: راجح الخورى
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
