در هفته‌ای که گذشت اینستاگرام اکانت دوم کیهان لندن را با حدود ۱۴هزار دنبال‌کننده مسدود کرد. این اکانت پس از آن درست شده بود که اینستاگرام چندین بار صفحه کیهان لندن را از دسترس خارج کرده بود. سرانجام نیز اکانت اصلی را با بیش از ۲۰۰ هزار دنبال‌کننده بست که با وجود پیگیری‌های مدیریت کیهان لندن تا کنون برنگشته است.
بازی موش و گربه
اکانت اصلی روز ۱۶ فوریه ۲۰۲۲ و اکانت دوم ۲۳ مه از دسترس خارج شدند. یک روز بعد که اکانت سوم برای حفظ ارتباط با کاربران ساخته شد، هنوز دقیقه‌ای نگذشته و مطلبی پست نشده، این صفحه نیز مسدود گشت! اما پس از چند دقیقه از سوی «تیم فیس‌بوک» و «پلتفرم متا» ایمیلی فرستاده شد که گویا اشتباه شده و اکانت در دسترس است.
نکته قابل توجه اینکه صفحه اینستاگرام کیهان لندن در حالی دو بار مسدود شده که مطالب آن در سایر پلتفرم‌ها از جمله خود فیس‌بوک منتشرمی‌شود. ضمن اینکه کیهان لندن بر اساس تجربه کاملاً متوجه است که انتشار محتوا و تصاویر، از کلمات گرفته تا عکس و ویدئو و کارتون می‌بایست براساس پروتکل‌ها و مقررات هر کدام از این پلتفرم‌ها و همچنین کپی‌رایت باشد. در مورد اینستاگرام حتی نوعی «خودسانسوری» نیز تحمیل شده؛ به این معنی که آنچه نه تنها در رسانه‌های اجتماعی بلکه در روزنامه‌ها و تلویزیون‌ها نیز منتشر می‌شود، ممکن است مورد ایراد اینستاگرام قرار بگیرد! در یک مورد مضحک، اینستاگرام تصویری را که مربوط به ویدئوهای «دانستنی‌های جهان ما» بود به دلیل «برهنگی» زنی حذف کرد که بازو و گردنش پیدا بود! در موارد دیگر حساسیت‌ها روی مقامات جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نشان داده می‌شود. نخست گمان می‌رفت که به دلیل سیاست‌های تخریبی رژیم ایران و تروریست بودن پاسداران است. اما حالا با اخبار و گزارش‌هایی که درباره پولپاشی و خرید افراد جهت حذف مطالب و اکانت‌های مخالفان نظام منتشر شده، معلوم می‌شود که برعکس! حساسیت به خاطر انتشار محتوا علیه آنان بوده است!
البته اطلاعی در دست نیست که مدیران اینستاگرام تا چه اندازه از حذف و سانسورهایی که به این شکل از طریق شرکت‌های پیمانکاری و توسط افراد انجام می‌شود اطلاع دارند و چه راهکاری برای کنترل رعایت مقررات پلتفرم توسط کارمندان خودشان وجود دارد!
پل ارتباطی با داخل
با توجه به فیلترینگ گسترده اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ایران، اینستاگرام یک پل ارتباطی مناسب میان رسانه‌هایی مانند کیهان لندن با مردم است. از آنجا که اینستاگرام هنوز در ایران فیلتر نیست، بیشترین مخاطبان کیهان لندن نیز از ایران هستند. از دسترس خارج کردن حساب کیهان لندن توسط اینستاگرام در عمل به معنی اجرای فیلترینگ و «طرح صیانت» در خارج کشور است که جمهوری اسلامی با پولپاشی و نفوذ در شرکت‌هایی که خدماتی را برای پلتفرم‌های عظیم انجام می‌دهند می‌تواند پیش ببرد.
البته رصد شدن کیهان لندن توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی موضوع تازه‌ای نیست! در دورانی که از اینترنت خبری نبود، طبق اطلاعات موثق، هر هفته نسخه چاپی کیهان لندن هم روی میز مشاوران رسانه‌ای رؤسای دولت‌های جمهوری اسلامی بود و هم روی میز بخش‌های امنیتی و بازجویانی که ایرانیان خارج کشور را تحت نظر داشتند. فضای مجازی و اینترنت اما به این کنترل امنیتی ابعاد دیگری بخشید.
پیگیری‌های اولیه نشان می‌دهد که پشت مسدود کردن اکانت کیهان لندن و چند حساب دیگر احتمالاً شرکت‌های پیمانکار طرف قرارداد با اینستاگرام قرار دارند که بخش‌ها یا افرادی از آن ممکن است با واحدهای سایبری و امنیتی جمهوری اسلامی ارتباط داشته باشند و زمینه مسدود کردن بعضی حساب‌ها را فراهم کنند. به عنوان مثال یک یا چند کاربر پرمخاطب، از سلبریتی حکومتی تا «شاخ‌های اینستاگرامی»، می‌توانند صفحه‌ای را «ریپورت» کنند تا شرایط مسدود شدنش برای شرکت‌های مربوطه مهیا شود.
در همین ارتباط یک کارمند پیشین شرکت «تلاس اینترنشنال» مستقر در آلمان افشا کرد از طرف دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی به او پیشنهاد شد به ازای حذف پروفایل برخی خبرنگاران و فعالان سیاسی در اینستاگرام پنج تا ۱۰ هزار یورو دریافت کند. این شرکت مسئول بازرسی و نظارت بر محتوای مطالب منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی زیر نظر شرکت «متا» است.
با توجه به اینکه کیهان لندن در اینستاگرام عین همان مطالبی را پست می‌کند که در فیس‌بوک، پس شاید موقعیت آنها در ایران بتواند موضوع را توضیح دهد: فیس‌بوک گذشته از آنکه دیگر مانند سابق پرطرفدار نیست، در ایران فیلتر است اما اینستاگرام پرطرفدارست و جمهوری اسلامی به دلایل مختلف فرهنگی و اقتصادی آن را فیلتر نکرده و ترجیح داده اکانت‌های «نامطلوبِ» داخل را خودش حذف کند و در خارج هم مزدبگیرانش!
چرا کیهان لندن؟!
البته باید گفت شاید داشتن «تیک آبی» می‌توانست از حذف جلوگیری کند. اما موضوع اینجاست: در تمام این مدت، به تقاضای تیک آبی از سوی کیهان لندن که یک کمپانی ثبت شده توسط نازنین انصاری مدیرمسئول و روزنامه‌نگار بین‌المللی است، هیچ واکنشی نشان داده نشد!
به هر روی، شاید گفته شود چرا کیهان لندن؟ بسیاری رسانه‌های دیگر هم محتوای مشابه دارند. درست است! اما فقط «مشابه»! گذشته از رسانه‌های فارسی‌زبان دولتی که در چارچوب سیاست خارجی کشورهای مربوطه فعالیت می‌کنند، کیهان لندن هم نسبت به آنها و هم رسانه‌های دیگر ویژگی‌های خود را دارد:
قدیمی‌تر از آنهاست؛ مؤسسه‌اش در ایران ۸۰ ساله و خودش در تبعید ۳۸ ساله است!
یک همزاد موازی و بدنام در ایران دارد و از این رو نقشی مهم در حفظ «کیهان» به عنوان میراث ملی و فرهنگی بر عهده آنست.
همواره ضدانقلاب۵۷ و ضد جمهوری اسلامی بوده و در شرایط سکوت و خاموشی و سلطه‌ی صادراتی‌های امنیتی و اصلاح‌طلب، جز صدای حقوق مردم ایران نبوده است!
رسانه ایرانی است و نه «فارسی‌زبان» در کنار زبان‌های مختلف.
رسانه ما این ویژگی را نیز داشت که بر تجارب تاریخی و آگاهی و دانش سیاسی و اجتماعی تکیه زند و با شناخت از زمامداران و ماهیت مذهبی و ضدملی و ضدآزادی جمهوری اسلامی بداند که دیر یا زود مردم در برابر این نظام ناکارآمد و ویرانگر خواهند ایستاد! به همین دلیل نیز آنچه را ۳۸ سال می‌گفته، اکنون از زبان و شعارهای مردم در ایران می‌شنود.
با اینهمه مقابله با مسدود کردن پل‌های ارتباطی با مردم تنها از یک رسانه با امکانات محدود ساخته نیست. در همین ارتباط شاهزاده رضا پهلوی ۲۵ ماه مه (چهارم خرداد) با شماری از کارشناسان حوزه اینترنت و امنیت سایبری جلسه آنلاین داشت تا راهکارهای عملی به ویژه در زمان اعتراضات مردم مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین در سفری که شماری از ایرانیان خارج کشور در هیأت «شوشانا ۲۰۲۲» به اسرائیل داشتند از متخصصان بین‌المللی و صاحبان و فعالان شرکت‌های فناوری به ویژه بخش خصوصی خواستند که در رساندن اینترنت آزاد به مردم ایران کمک کنند.
سومین اکانت کیهان لندن در اینستاگرام در این نشانی، فعلا، در دسترس است: instagram.com/kayhanlondon3
الاهه بقراط| توئیتر | اینستاگرام|، حامد محمدی
