آخرین گزارش‌ها درباره افزایش نقدینگی در ایران نگرانی درباره موج‌های بعدی تورم در سال ۱۴۰۱ را به همراه داشته است. در این میان، ابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ» الگوی سهمیه‌بندی نان یارانه‌ای را الگوی موفق ارزیابی کرده و خواسته برای دیگر کالاهای یارانه‌ای پیاده شود. این سخنان رئیسی نشان می‌دهد بحران کسری بودجه دولت و تأمین کالاهای اساسی در کشور بسیار جدی‌تر از آن است که بتوان آن را لاپوشانی کرد.
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی که به تازگی منتشر شده حجم نقدینگی در پایان سال گذشته با ۳۹ درصد افزایش نسبت به ابتدای سال، به رقم ۴۸۳۲ هزار میلیارد تومان رسید. حجم پول اقتصاد ایران در پایان سال ۱۴۰۰، با رشد ۴۲/۸ درصدی به ۹۸۶ هزار میلیارد تومان رسید. در حالی که نرخ رشد این رقم در سال ۹۹ برابر با ۶۱/۷ درصد بود.
همچنین تغییرات پایه پولی در اولین ماه سال ۱۴۰۱ نشان از رشد ۳۱/۵ درصدی پایه پولی و رسیدن به رقم ۶۱۱۷/۸ هزار میلیارد ریال دارد. این در حالیست که نرخ رشد پایه پولی نسبت به سال ۹۹ با افزایش ۱/۵ درصدی همراه بود.
یکی دیگر از آمارهای مهم ارائه شده در این گزارش مربوط به بدهی دولت به شبکه بانکی است. بخش دولتی در پایان سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۵۵ هزار میلیارد تومان به شبکه بانکی بدهکار است. ۵۸۶ هزار میلیارد تومان از این مبلغ مربوط به دولت و باقی آن مربوط به موسسات و شرکت‌های دولتی است. این بدهی نسبت به سال گذشته با افزایش ۱۶/۹ درصدی مواجه شده است.
این آمار و ارقام نشان می‌دهد دولت کسری بودجه هنگفتی دارد و افزایش بدهی به شبکه بانکی یکی از نشانه‌های این کسری بودجه است. از سوی دیگر دولت برای جبران کسری بودجه اقدام به چاپ پول کرده و در نتیجه حجم نقدینگی در اقتصاد ایران افزایشی بوده است.
اینهمه مقدمه‌ای برای افزایش تورم در ماه‌های پیش رو است؛ به ویژه اگر مذاکرات هسته‌ای به نتیجه نرسد و تحریم‌ها برداشته نشود!
در بازار کالاهای مصرفی روند افزایشی پرسرعت قیمت‌ها که از ابتدای سال آغاز شده، ادامه دارد. آخرین گزارش‌های امروز سه‌شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که طی دو هفته گذشته و در نیمه اول تیرماه قیمت شیر کم‌چرب و پر‌چرب، کره، برنج ایرانی، برنج پاکستانی، لوبیا چیتی، رب گوجه فرنگی، سیمان، گچ، انواع تایر، انواع روغن موتور، کاغذ نسبت به ماه قبل، بیش از ۱۰ درصد افزایش یافته است.
روزنامه اصولگرای «فرهیختگان» در گزارشی با انتقاد از شیوه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نوشت: «مسعود میرکاظمی به عنوان سکاندار دخل و خرج دولت تصور می‌کرد بعد از حذف ارز ترجیحی فقط ۷ درصد تورم بر کشور تحمیل می‌شود، اما این تصور اشتباه در مجموعه دولت باعث شد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تبعات سنگینی به همراه داشته باشد.»
این روزنامه در ادامه با هشدار به دولتمردان می‌نویسد: «این روزها اظهاراتی که برخی دولتمردان دارند، این شائبه را به وجود آورده که ممکن است دولت در حوزه آب و گاز نیز دست به اصلاحات قیمتی بزند، اما این اقدام اگر نسنجیده اجرا شود می‌تواند منجر به نارضایتی، شکست سیاست اصلاحی به واسطه تبعات اجتماعی و عدم همراهی مردم شده و همچنین تبعات تورمی ناشی از تحریک انتظارات تورمی را به همراه داشته باشد.»
اینهمه در حالیست که تیم اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی از اقدامات اقتصادی اخیر و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به اسم «جراحی اقتصادی» رضایت کامل دارند.
از جمله ابراهیم رئیسی در نشست یکشنبه گذشته ستاد هماهنگی اقتصادی دولت ادعا کرده «موفقیت‌های طرح مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان می‌تواند به عنوان الگو در اختصاص یارانه برای سایر بخش‌ها و در جهت شفاف‌سازی اجرایی شود.»
بر اساس توضیحات محمد قربانی معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در کل کشور حدود ۸۳ هزار و در تهران حدود ۹ هزار پُز (کارتخوان) خرید نان در نانوایان جانمایی شده است. مجهز شدن نانوایان به این دستگاه باعث خواهد شد که جریان فروش آرد از نانوایان دولتی و قاچاق آن به حداقل برسد.
محمد قربانی درباره چگونگی پرداخت یارانه نان توضیح داده که خرید نان از کارت بانکی انجام می‌شود که به کد ملی متصل است. هیچ کارت دیگری صادر نمی‌شود. مقداری از هزینه نان از حساب خریدار کسر می‌شود و بقیه نیز از حساب سایه پرداخت و به حساب نانوایی‌ها واریز می‌شود.
اینهمه در حالیست که بخشی از جمعیت کشور از جمله حدود یک میلیون نفر افراد بدون شناسنامه که از جمله کم‌درآمدترین اقشار جامعه هستند امکان بهره‌مندی از این طرح را ندارند.
از سوی دیگر سخنان ابراهیم رئیسی نشان می‌دهد تأمین برخی اقلام اساسی مانند برنج و حبوبات و گوشت و تخم‌مرغ که در هفته‌های گذشته نیز تورم بالایی داشتند، با مشکلاتی روبروست.
مجتبی عالی مدیر عامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی دامداران با اشاره به کمبود شدید نهاده‌های دامی گفته که «یک میلیون و ۲۰۰ هزار دامدار در کشور فعال هستند اما متأسفانه دولتی‌ها به نفع تولید در کشور کار نمی‌کنند اگر به نفع تولید عمل می‌کردند عاقلانه و بی سر و صدا کمبود و گرانی نهاده‌های دامی را حل و فصل می‌کردند.»
مجتبی عالی با اشاره به اینکه «جوّ ناآرام داخلی باعث شده است که برزیل و روسیه قیمت نهاده‌ها را روزانه افزایش دهد» نسبت به کمبود پروتئین حیوانی در کشور هشدار داده است.
هفته گذشته نیز ابراهیم رئیسی در گفتگو با تلویزیون دولتی گفته بود: «برای ملاحظه حال مردم و تقسیم فشار تورم بقیه گرانی‌ها را به سال بعد موکول می‌کند.»
وعده رئیسی به مردم: نگران نباشید! برخی گرانی‌ها را گذشتیم برای سال آینده!
روزنامه «همشهری» دیروز دوشنبه سیزدهم تیرماه خود با اعلام اینکه مردم ایران گران شدن کالاها را «پذیرفته‌اند و قانع شده‌اند»، در ادامه مدعی شده است که «دولتمردان این روزها از بهبود وضعیت اقتصادی می‌گویند. مردم دلایل گرانی‌ها را می‌دانند، یارانه متناسب با آن را دریافت کرده‌اند و درضمن چشم امید به آینده اقتصاد کشور دوخته‌اند.»
در این گزارش آمده است که «ماجرای گران شدن بنزین در آبان۹۸ با افزایش قیمت کالاهای اساسی در اردیبهشت امسال را مقایسه کنید. منطق آن گرانی آبان۹۸ به مردم توضیح داده نشد، اقناع عمومی صورت نگرفت و امیدی هم به آینده وجود نداشت، برای همین آتش خشمی در کف خیابان شعله‌ور شد که معاندان نظام هم بر آن دمیدند اما در ماجرای افزایش قیمت کالاهای اساسی، با اینکه ابعاد گسترده‌تر و وسیع‌تری برای سفره مردم داشت به ناآرامی در کف خیابان منجر نشد، چون هم مردم نسبت به این افزایش قیمت قانع شدند و هم پذیرفتند که آن اقتصاد ویران شده در ۸ سال گذشته، در حال بازسازی است!»
برخلاف آنچه روزنامه «همشهری» وابسته به شهرداری تهران ادعا کرده، اعتراضات صنفی در اعتراض به گرانی و کاهش قدرت خرید مردم در حال افزایش است. اصناف مختلف از آموزگار و بازنشسته و کارگر تا بازاریان و کارمندان دولت هر روز در شهرهای مختلف ایران چندین تجمع اعتراضی برگزار می‌کنند. در عین حال، مردم به چشم خود هر روز می‌بینند که آنچه «همشهری» نوشته کاملا دروغ است!
