در نتیجه بیش از چهار دهه مدیریت جمهوری اسلامی، امروز پایتخت ایران نه آب دارد نه هوا. به گفته مسئولان، تهران طی چهار سال فقط ۳۶ روز هوای پاک داشته و آب شهری هم تا جیره‌بندی فاصله چندانی ندارد.
همزمان با اعتراضات سراسری در ایران، اخبار سازمان آب و فاضلاب متمرکز بر کاهش موجودی سدها و حتی هشدار به پایان ذخیره آب استان تهران دارد. این سومین سال تنش آبی پیاپی در ایران طبق ادعای مقامات مسئول است.
طبق آخرین اعلام علیرضا ارسطویی مدیر دفتر نگهداری تاسیسات آبی و برق آبی منطقه‌ای تهران، «تا ۱۱ مهرماه حجم مخازن سدها ۳۸۵ میلیون مترمکعب بوده» و «تامین آب در تهران در پاییز امسال دشوار خواهد بود اما تدابیری در نظر گرفته شده است.»
سال آبی گذشته سدهای تهران ۴۶۷ میلیون مترمکعب پُر بودند که امسال به ۸۲ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.
در آخرین گزارش‌ها، سدهای اکباتان، آبشینه همدان، تهم زنجان، چاه نیمه‌های سیستان و بلوچستان، ایلام، کرخه خوزستان و رجایی مازندران از جمله سدهای مهمی اعلام شده‌اند که در پایان سال آبی گذشته با کاهش شدید موجودی آب مخزن وارد سال آبی جدیدی شدند که بارش‌های آن حداقل تا نیمه زمستان ناچیز خواهد بود.
بر اساس آمارهای مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی از ابتدای مهر ۱۴۰۰ که سال آبی آغاز شد تا انتهای شهریور ۱۴۰۱ در مجموع ۱۸۰/۴ میلی‌متر بارش در کشور رخ‌داده است. این میزان بارش در مقایسه با دوره بلندمدت که ۲۳۷/۱ میلی‌متر بارندگی ثبت شده، ۲۳/۹ میلی‌متر کاهش داشته است.
آمار دفتر اطلاعات و داده‌های آب وزارت نیرو نیز شرایط آبی کشور و به خصوص پایتخت را چندان امیدوارکننده نشان نمی‌دهد.
این وزارتخانه اعلام کرده که با سپری شدن ۳۰ روز از سال آبی (۱۴۰۲-۱۴۰۱) میزان حجم آب در مخازن سدهای کشور حدود ۱۸/۱۲ میلیارد مترمکعب بوده و کاهش ۱۴ درصدی ورودی به مخازن نسبت به سال گذشته وجود دارد.
فیروز قاسم‌زاده، مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آبی اعلام کرده، میزان پرشدگی سد زاینده‌رود در استان اصفهان، سدهای استان تهران، سدهای استان خوزستان و سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شرایط فعلی به ترتیب حدود ۱۱ درصد، ۱۹ درصد، ۴۳ درصد و ۲۹ درصد است.
سخنگوی صنعت آب با تاکید بر اینکه وضعیت منابع آبی خوب نیست، می‌گوید که آب ۲ هزار و ۸۰۰ مشترک بد مصرف در کلانشهر تهران را برای ساعاتی در روز قطع کرده است.
فیروز قاسم‌زاده نسبت به تنش آبی در کشور هشدار داده و معتقد است «بیش از یک دهه است که طبق شاخص‌های جهانی وارد این بحران شده‌ایم. سرانه یک هزار و ۷۰۰ مترمکعبی نشانه شرایط تنش آبی است و کمتر از هزارمترمکعبی نیز نشانه واردشدن به شرایط کم‌آبی است که زندگی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
به گفته او، ۴۰ درصد تأمین آب تهران از منابع سطحی پیش‌بینی‌شده و در حال حاضر نیز سدهای پنج‌گانه تهران ۱۹ درصد پرشدگی دارند. با این حال تهران با همین شرایط فقط تا سه ماه آینده تأمین آب دارد اما انتظار می‌رود با بارش‌هایی که از هفته آینده در منطقه تهران رخ خواهد داد وضعیت بهتری ایجاد شود.
وی در حالی بر ضرورت رعایت الگوی مصرف در کلانشهر تهران تأکید دارد که اساسا هیچ آموزش و فرهنگسازی درستی در این زمینه از دولت‌ها ارائه نشده است و صرفا عبارت کلیشه‌ای پرهیز از مصرف بی‌رویه را مطرح می‌کند.
قاسم‌زاده که از احتمال اجرای مدیریت فشار در برخی شهرهای کشور خبر داده، همچون دیگر ارکان نظام قرار است از سیاست تنبیه و تشویق برای مشترکان آب استفاده کند.
وی گفته که تعرفه‌ها برای مشترکان بدمصرف پلکانی افزایش خواهد یافت و اگر مشترکی اصرار به بدمصرفی داشته باشد با قطع آب روبرو خواهد شد!
اخبار کمبود و قطع آب از سوی مسئولان در حالی منتشر می‌شود که افکار عمومی بر این باور است که اطلاعات منتشر شده درباره شدت بی‌آبی و آلودگی هوا راهی برای انحراف افکار عمومی از اعتراضات سراسری و بحرانی نشان دادن وضعیت برای ساکت کردن مردم است. این در حالیست که بحران آب و آلودگی هوا به ویژه در سال‌های گذشته امر جدیدی برای مردم نبوده و همواره با آن دست به گریبان بوده‌اند.
شینا انصاری مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران درباره دلایل آلودگی هوای پایتخت اعلام کرد: «توسعه نامتوازن شهر و بارگذاری بیشتر از ظرفیت اکولوژیک که منجر به مصرف بالای انرژی و منابع فسیلی می‌شود، حضور بی‌شمار واحدهای صنعتی، خدماتی، تولیدی و معدنی، افزایش کانون‌های گرد و غبار و افزایش تردد وسایل نقلیه، رشد ترافیک و کیفیت سوخت در خودروهای سنگین از جمله دلایل اصلی افزایش انواع آلودگی‌ها در تهران هستند.»
به همین خاطر است که به گفته این مدیر مردم تهران از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ از مجموع ۱۸۲۶ روز، تنها ۳۶ روز هوای پاک داشتند و در ۵۰۹ روز وضعیت هوای پایتخت در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشته است.
همچنین ۴۱ روز نیز هوای پایتخت شرایط کاملا ناسالم را پشت سر گذاشته است.
وی همچنین با اشاره به ماده ۹ و ۱۰ قانون هوای پاک گفته که «نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهری با اولویت خودروهای برقی و افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی درون شهری به میزان سالانه ۵ درصد در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفته و توسعه خطوط مترو از اولویت‌های اقدامات سال‌های اخیر بوده است.»
شینا انصاری مدعی شد: «بر اساس ماده ۲۲ (افزایش سرانه فضای سبز به میزان ۱۵ مترمربع) و ماده ۲۷ (ایجاد و توسعه کمربند سبز) نیز به منظور کاهش آلودگی هوا در پایتخت، مساحت فضای سبز درون شهری از ۱۴ هزار و صد هکتار در سال ۹۴ به ۱۵ هزار و ۹۶ هکتار تا پایان شهریور ۱۴۰۱ افزایش یافته است. همچنین مساحت کمربند فضای سبز پایتخت از ۴۴/۳۳ هکتار در سال ۹۶ به ۴۴/۷۵۰ هکتار تا پایان سال ۱۴۰۰ رسیده است.»
هر چند که بنا به اطلاع‌رسانی این مسئول مشخص شد این دستورات یا انجام نشده و یا هیچیک از آنها تاثیر چندانی در پاکی هوای تهران نداشته است.
مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران همچنین در رابطه با اجرای طرح اطلس پایش شهر تهران به منظور رصد آلودگی‌های پایتخت، گفته است که با شناسایی و پایش منابع آلاینده شهر تهران از جمله آلاینده‌های آب زیرزمینی، آب سطحی، هوا، خاک، صوت و نور و پایش کیفی منابع آب مصرفی شهرداری تهران در چاه‌ها، قنات‌ها و آب‌های سطحی و پهنه‌بندی پراکنش منابع آلاینده محیطی شهر تهران در داخل محدوده و حریم مشخص شد که تا کنون، آلودگی هوا و آلودگی صوتی به عنوان شاخص‌ترین آلاینده‌ها در تهران هستند و آلودگی نوری نیز به عنوان یک منبع آلاینده محیطی نوظهور در حال تبدیل شدن به یک مسئله محیط زیستی است.
