کانون مدافعان حقوق بشر در گزارش تازهی خود خود با انتقاد از مواضع برخی مقامات رسمی از جمله رهبری مبنی بر اینکه اعتراضات مردم، در پی تحریک بینگانگان بوده، اعلام کرده است که مسئولین حکومتی چارهای ندارند جز اینکه به فریادهای مردم خشمگین گوش دهند، بدون آنکه آنان را متهم به همسویی با بیگانگان کنند.
کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه افزوده است: «اکنون زمان آن است تا دولت با اتخاذ سیاستهای درست و پرهیز از هزینههای غیرضروری از قبیل هزینههای نظامی، در بهبود وضعیت اقتصادی مردم عمل کند.»
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه دی ۱۳۹۶ کانون مدافعان حقوق بشر که در اول بهمن ماه ۱۳۹۶منتشر شده، به شرح زیر است:
مقدمه
ایران در دی ماه، شاهد حوادث دردناکی بود؛ از جمله حادثه کشتی سانچی و فوت جانگداز ۳۲ تن از خدمه آن که دل بسیاری از هموطنان را به درد آورد. عدم اطلاعرسانی درست در خصوص این حادثه، باعث شد تا ابهامات بسیاری در مورد علل آن بهوجود آید که این نیز بر درد ناشی از فوت خدمه کشتی افزود.
اعتراضات خیابانی در دی ماه که در مسالمت انجام شده بود، با سرکوب و خشونت حکومتی موقتاً به پایان رسید اما از آنجا که منشاء اعتراضات مردمی به قوت خود باقی است، این آتش زیر خاکستر، روزی نهچندان دور مجدداً زبانه خواهد کشید.
اعتراض به وضعیت نابسامان اقتصادی که ناشی از سوء مدیریت و سیاستهای غلط خارجی و اختلاسهای کلان است، قدرت خرید مردم را روز به روز به تحلیل برد بهگونهای که ادامه این شرایط برای تعداد کثیری از هموطنان آنچنان غیر قابل تحمل شد که دست از جان شسته و با قبول خطر به خیابانها آمدند که تعدادی کشته و مجروح شدند. حکومت از اعلام اسامی همه کشتهشدگان خودداری کرد و مانند همیشه، اطلاعرسانی ناقص بر شایعات گوناگون دامن زد. از سوی دیگر طبق گفتههای نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران، حدود سه هزار و هفتصد نفر در جریان این حوادث دستگیر شدهاند که تعدادی دانشجو در بین دستگیر شدگان وجود دارند. برخی از دانشجویان بازداشتشده نه درخیابان بلکه شبانه و در منازلشان دستگیر شدهاند. از سرنوشت دستگیرشدگان و اسامی آنان اطلاع دقیقی در دست نیست و دردناکتر آنکه در بین بازداشتشدگان حداقل سه نفر با تأیید رسمی حکومت جان باختهاند اما اخبار غیر رسمی از تعداد بیشتری حکایت میکنند. عدم شفافیت ارگانهای مسئول در این مورد نیز باعث انتشار شایعات زیادی شد. این در حالی است که دولت ایران به درخواست گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران مبنی بر اعلام رسمی اسامی بازداشتشدگان و کشتهشدگان تا کنون توجهی نکرده است.
از سوی دیگر برخی مقامات رسمی از جمله رهبر، اعتراضات به حق مردمی را منتسب به تحریک بینگانگان دانستهاند که این امر، جفای بیشتری در حق افرادی است که در راه آزادی جان دادهاند.
متأسفانه حکومت نهتنها به خواست مردم برای رفاه بیشتر و عدالت اجتماعی توجهی نکرده و خشم موجه آنان را نادیده میگیرد که گاه با صدور احکام غیرعادلانهای، نمک بر زخم ایرانیان نیز میپاشد؛ از جمله در این ماه، دست سارقی در مشهد به جرم دزدیدن چند گوسفند قطع شد و حال آنکه مردم خشمگین، از خود سؤال میکنند چرا افرادی که میلیاردها تومان اختلاس میکنند از مجازات معاف میشوند.
همه مسایل گفته شده در فوق، نشان از آتشی است که زیر خاکستر پنهان شده و هر لحظه ممکن است زبانه کشیده و سراسر ایران را به اشتعال درآورد که در آنصورت پیشگیری برای حکومتمداران ایرانی غیرممکن خواهد بود؛ واقعهای که کسی سود نخواهد برد. بنابراین مسئولین حکومتی چارهای ندارند جز اینکه به فریادهای مردم خشمگین گوش دهند، بدون آنکه آنان را متهم به همسویی با بیگانگان کنند.
در ادامه گزارش ماه دی ۱۳۹۶ همچنین خلاصهای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در دی ماه ۱۳۹۶ در پی میآید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایتها و رسانههای مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر میشود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه دی ۱۳۹۶
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه بیش از هزار و هفتصد نفر بازداشت شدند. استخراج اسامی اکثر افرادی که در جریان اعتراضات در ایران بازداشت شدهاند بهدلیل گستردگی امکانپذیر نبود اما برخی مقامهای رسمی حکومت از جمله چند نماینده مجلس شورای اسلامی از بازداشت سه هزار و هفتصد نفر که حدود صد و بیست نفر از آنها دانشجو بودهاند، خبر دادند. با اینحال نام برخی از بازداشتشدگان به شرح زیر است:
یوسف حسنی تبار- ادمین کانال سهنقطه-، محمد نجفی- وکیل دادگستری-، فرشید تاجمیری، توران مهربان، محرم صابری و احسان محمدی- ۴ دانشجو-، محمد بم- شاعر-، مهدی آزادبخت، علیرضا نیکزاده، ابراهیم شریفی، کسری نوری، محمد شریفیمقدم، فائزه عبدیپور، محمدرضا درویشی، علی جمشیدی، رضا سوری، مسعود سلطانی، حسین سلطانی و فاطمه سلطانی، هانیه سلطانی، محمد روشن، محمود هاشمی، ایوب قاسمی، ادریس قاسمی، ذبیحالله گُردپور، عبدالله رضاییان و محسن آزادیفر- ۲۰ درویش گنابادی- و شهریار گلوانی- فعال فرهنگی-.
همچنین دادستان استان کرمان از دستگیری هشت نفر از مدیران کانالهای تلگرامی- بدون ذکر نام- در این استان خبر داد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت عزت نصری- فعال کارگری-، وفا راستی و فرامرز (هوشنگ) ثابت راسخ- دو شهروند بهایی-، سید احمد پواری- فعال مذهبی اهل سنت-، عباس کوچری- فعال فرهنگی-، علی نوری- فعال مدنی- و عبدالحمید آریامنش (قلندرزهی)- شهروند بلوچ- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بهصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) شاپور رشنو- فعال ملی، مذهبی- برای گذراندن حکم یک سال حبس، محمد مهدویفر- فعال فرهنگی- برای گذراندن حکم دو سال زندان، فرامرز مامدی- فعال سیاسی- برای گذراندن حکم سه سال زندان، امیر ارژنگی و باسط افشار- دو شهروند اهل مریوان- برای گذراندن حکم دو سال زندان، طاهر توحیدی- وکیل دادگستری- برای گذراندن ۱۷ ماه حبس و نجمالدین فرجی- شهروند اهل مریوان- برای گذراندن حکم یک سال و سه ماه حبس بازداشت و به زندان منتقل شدند.
۳) پیمان میرزازاده- خواننده- به شش ماه حبس، علیرضا نیکزاده- درویش گنابادی- به سال حبس تعزیری و هیمن مام قادری- شهروند اهل بوکان- به ۵ سال حبس تعزیری محکوم شدند.
همچنین احکام شش فعال مدنی به نامهای علی محمد جهانگیری به یک سال حبس و تبعید به زندان یزد، علی نجاتی به شش ماه حبس، عبدالرضا شاکری روشن به یک سال حبس، عزت الله جعفری به یک سال حبس و تبعید به زندان کرمان، شاپور رشنو به یک سال حبس و تبعید به زندان شیراز و اشرف رحیم خانی به یک سال حبس در دادگاه تجدید نظر تأیید شد.
۴) مقامهای مسئول از سفر محمد رحمانیان- نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر ایران به خارج از ایران جلوگیری کردند. همچنین مقامهای مسئول از سفر مولوی عبدالحمید- روحانی بلند پایه اهل سنت- به استان کرمان جلوگیری کردند.
۵) امیرعلی روحی و مراد اکرام- دو فعال مدهبی اهل سنت- در وزارت اطلاعات بازجویی شدند.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) مقامهای مسئول از حضور زنان موزیسین روی سن در کنسرت ارکستر ملی اصفهان ممانعت بهعمل آوردند.
۲) هیأت منصفه دادگاه مطبوعات، مدیر مسئول نشریه یالثارات را مجرم شناخت.
۳) مقامهای مسئول مانع از ادامه تحصیل زهرا قلندرینژاد- درویش گنابادی- و صدف وجدانی و ندا اشراقی- دو شهروند بهایی- در دانشگاه جلوگیری کردند.
۴) مریم حیدرزاده- شاعر- از هشت سال ممنوعالکار بودنش خبر داد. همچنین مقامهای مسئول از مراسم شعر خوانی شبی با کیومرث امیری کله جوبی در شهرستان هرسین جلوگیری کردند.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه حداقل ۱۲ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانههای وابسته به دولت ایران یا سایتهای خبری اعدام آنها را تأیید کردهاند، به شرح زیر است:
«س.ر» و ع.ب» در ساری اعدام شدند. مقام قضایی اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کرد. همچنین مقام قضایی از اعدام یک نفر در استان قزوین به اتهام قتل عمد خبر داد. از سوی دیگر رسانههای وابسته به حکومت در ایران از اجرای حکمهای اعدام «ا.پ» و «غ.ش» در زندان رجاییشهر، «ع.ح» و سه نفر دیگر در مشهد و یک نفر در ملاء عام در سلماس به اتهام قتل و دو نفر در ندامتگاه مرکزی کرج به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند.
از سوی دیگر برخی سایتهای خبری غیررسمی از اجرای احکام اعدام در زندانهای کرمانشاه، رجایی شهر و بابل خبر دادهاند؛ خبری که از سوی مقامهای قضایی یا رسانههای وابسته به حکومت ایران تأیید یا رد نشده است.
۲) رسانههای خبری در ایران از صدور حکمهای اعدام برای هفت نفر در استان تهران، یک نفر در استان گلستان و یک نفر در بم به اتهام قتل عمد و یک نفر در استان تهران به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند.
همچنین برخی سایتهای خبری غیر رسمی از صدور حکم اعدام برای هدایت عبداللهپور در ارومیه به اتهام محاربه خبر دادند.
همچنین حکمهای اعدام «محمد»، «سهیل» و «شاهین» در استان تهران و «محمود»، «نیما» و «منصور» در استان خراسان رضوی به اتهام قتل عمد در دیوان عالی کشور تأیید شده است.
۳) حکم قطع دست یک نفر در استان خراسان رضوی به اتهام سرقت اجرا شد.
۴) رسانههای خبری در ایران از اجرای حکم شلاق برای سه نفر در ملاء عام در شهرستان کهگیلویه و بویر احمد خبر دادند.
۵) رسانههای خبری در ایران از صدور حکمهای شلاق برای یک نفر در سوادکوه به اتهام تهدید محیطبانان با اسلحه شکاری، یک نفر در کبودرآهنگ به اتهام شکار غیر مجاز، سه نفر در استان تهران به اتهام داشتن رابطه خارج از ازدواج، دو نفر در استان تهران به اتهام سرقت و سه نفر در استان تهران به اتهام معاونت در قتل و سرقت خبر دادند.
همچنین حکمهای شلاق برای یک نفر در گرمه به اتهام اعمال منافی عفت، دو نفر در استان تهران رابطه خارج از ازدواج، چهار نفر به اتهام سرقت مقرون به آزار و یک نفر در استان قم به اتهام شرب خمر در دیوان عالی کشور تأیید شده است.
۶) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش میشود، بهگونهای که تعدادی از آنان مانند سید هادی قائمی، رامین حسین پناهی و محمد نظری بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است. همچنین اسماعیل عبدی- فعال صنفی- با وجود پایان نیافتن روند درمان، به زندان بازگردانده شد.
۷) رضا شهابی به بند ۲۰۹ وابسته به وزارات اطلاعات در زندان اوین منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندانها صورت گرفته است.
۸) پلیس از بازداشت ۳۵ نفر در ورامین، مقام قضایی از بازداشت ۳۶ نفر در بیرجند در پی شرکت در یک مهمانی خبر داد.
۹) سپاه پاسداران از بازداشت شش نفر بهدلیل آنچه که فعالیت در زمینه مدلینگ مینامید، خبر داد. همچنین پلیس از بازداشت ۲۱ نفر در بندرعباس با عنوان خواننده زیرزمینی و پلمپ شش استودیوی ضبط موسیقی، و سپاه پاسداران از بازداشت دو نفر در مشهد بهدلیل آنچه که لیدری در زمینه موسیقی زیرزمینی مینامید، خبر دادند.
۱۰) رسانههای وابسته به حکومت در ایران از بازداشت دو دختر جوان در پی تلاش برای ورود به ورزشگاه برای دیدن بازی فوتبال خبر دادند.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ بهعنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران شرکت حمل ونقل خلیح فارس، مجتمع نیشکر هفتتپه، کارگران «کیش چوب»، کارگران طرح انتقال آب با لوله به مزارع دشت سیستان، فازهای ۲۲ و ۲۴ عسلویه، معدن طلای زرشوران تکاب، کارخانه هپکو، امور نگهداری خط و ابنیه فنی خط آهن آذربایجان شرقی، کارخانه کمباینسازی تبریز، فاز ۱۲ منطقه کنگان، معدن زغال سنگ البرز شرقی و کارخانه ماشینآلات صنعتی تراکتورسازی تبریز حکایت دارند.
۱) پرداختهای حقوق و مزایای کارگران کارخانه «کیان کُرد» برای مدت شش ماه، دو هزار کارگر شرکت حفاری شمال برای مدت یک ماه، ۶۰۰ کارگر پیمانی راهآهن شمال شرق برای مدت سه ماه، ششصد کارگر معدن زغال سنگ طزره برای مدت دو ماه، کارگران کارخانه ایران قوطی برای مدت ده ماه، ۲۰۵ کارگر کارخانه «نخ البرز» برای مدت چهار ماه، کارگران پروژه ساخت سد شفارود رضوانشهر برای مدت شش ماه، کارگران چینی اصفهان برای مدت سه ماه، کارگران شهرداری «طبس» برای مدت سه ماه، کارگران شهرداری زابل برای مدت سه ماه، ۱۵۰ کارگر کارخانه کاشی حافظ برای مدت هشت ماه و کارگران تراورس لرستان و خوزستان برای مدت سه ماه، تا زمان تهیه این گزارش بهتعویق افتاده است.
۲) دویست کارگر کارخانه شیر وارنا، دویست کارگر کارخانه «نخ البرز» از محلهای کار خود تعدیل شدند.
همچنین ….. با تعطیلی این واحدها، بیکار شدند.
۳) برخی سایتهای خبری از پلمپ محلهای کسب بهنام آقابالایی، علیرضا آقابالایی، سیامک روحانى، عزیز نوردل و بهمن شکوهى در تبریز توسط پلیس خبر دادند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست در دی ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد، بهگونهای که در برخی روزهای دی ماه، میزان غلظت گرد و غبار در هوای اهواز، شش برابر حد مجاز و هوای زابل، شش و نیم برابر حد مجاز رسید.
- بر اثر انفجار دو قبضه مین در بانه و شوش، یک نفر کشته و یک نفر مجروح شدند.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه دی ماه، با تأکید بر اینکه «دولت ایران به کنوانسیونهای حقوق بشر پیوسته و متعهد شده است تا از منابع ملی برای بهبود زندگی و رفاه مردم بهره گیرد، اعلام میکند که اکنون زمان آن است تا با اتخاذ سیاستهای درست و پرهیز از هزینههای غیرضروری از قبیل هزینههای نظامی، در بهبود وضعیت اقتصادی مردم عمل کند.