در حالی که دولت روحانی پیشتر در مواردی چون اشتغال و تورم دست به آمارسازی زده بود، اکنون درباره حجم سرمایهگذاری خارجی نیز آمارهایی را مطرح کرده که با آمارهای رسمی فاصله دارد.
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) اعلام کرده است در فاصله سالهای ۹۲ تا ۹۵ حدود ۱۰میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد ایران شده است.
در همین حال مسعود کرباسیان چندی پیش اعلام کرد: «در سالجاری حدود ۳۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی برای کشور تعریف شد که تاکنون ۱۲ میلیارد دلار آن جذب شده است.»
به گزارش روزنامه جهان صنعت کارشناسان معتقدند در شرایطی که در طول چهار سال جمعا ۱۰میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کشور شده چطور این امکان وجود دارد که در کمتر از یک سال، ۱۲میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد کشور شده باشد؟
این در حالیست که پدرام سلطانی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران به سرعت نسبت به اظهار نظر کرباسیان واکنش نشان داد و اعلام کرد: «سازمان سرمایهگذاری خارجی، آمار اخذ مجوزهای سرمایهگذاری خارجی را به جای «سرمایهگذاری خارجی تحققیافته» اعلام میکند. آیا این اقدام ناشی از ضعف آمار است یا ضعف عملکرد؟»
یکی دیگر از اقدامات دولت روحانی برای بالا نشان دادن میزان سرمایهگذاری خارجی بهکار بردن سرمایهگذاریهای «جذب شده» برای سرمایهگذاریهای «مصوب» است. بسیاری از فعالان اتاق بازرگانی به این اشتباه عمدی دولت واکنش نشان داده و تاکید کردند مصوب و جذب با هم متفاوت است و به یک معنی نیست؛ جذب شده به معنای ورود واقعی سرمایه به کشور است و با عبارت مصوب که به معنای هدفگذاری است، تفاوت دارد.
در همین رابطه فریال مستوفی رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق بازرگانی ایران چند ماه پیش در واکنش به ورود ۱۲ میلیارد دلار سرمایه خارجی به کشور گفته بود: «اگر این عدد به عنوان رقم جذب شده از سوی دولتیها اعلام میشود، اشتباه است و من آن را تکذیب میکنم. چنین رقمی در سال ۹۵ وارد کشور نشده است. رقمی که به عنوان جذب شده در سال ۹۵ رسمی است، ۱٫۵ میلیارد دلار و اعدادی به غیر از رقم مذکور اشتباه است.»
جدا از تلاش دولت برای آمارسازی درباره سرمایهگذاری خارجی موانعی نیز در این مسیر وجود دارد. به گفته حسین سلیمی رئیس انجمن سرمایهگذاری داخلی و خارجی اتاق بازرگانی تهران مبهم بودن آینده برجام، عدم ثبات نرخ ارز، قوانین دست و پا گیر و تغییرات آنی آنها از علتهای اصلی بیمیلی سرمایهگذاران خارجی برای سرمایهگذاری در ایران است.
حسین سلیمی همچنین معتقد است: «برخلاف برخورداری ایران از توانمندی بالا برای جذب سرمایهگذاری، اما میزان جذب سرمایهگذاری کشور ما نسبت به دیگر کشورها اندک است چرا که درخصوص جذب سرمایهگذاری خارجی باید امنیت اقتصادی، ثبات اقتصادی و… در نظر گرفته شود در حالی که همین افزایش قیمت دلار و نوسان نرخ ارز به عنوان یکی از اصلیترین بیثباتیهای اقتصادی ایران قلمداد میشود که بر جذب سرمایههای خارجی تاثیر منفی میگذارد. همچنین تغییرات آنی قوانین چه به نفع یا ضرر سرمایهگذاران خارجی باشد نیز یکی از بیثباتیهایی به حساب میآید که باعث کاهش حضور سرمایهگذاران خارجی به کشور میشود.»
رئیس انجمن سرمایهگذاری داخلی و خارجی اتاق بازرگانی آمارهای دولت از میزان سرمایهگذاری خارجی را نیز درست نمیداند: «به دلیل نابسامانی در اقتصاد و نوسانات قیمت ارز، شاهد توقف رشد سرمایهگذاری در کشور هستیم که همه اینها عواملی هستند که سد و مانعی برای رشد اقتصادی کشور به شمار میروند. با این وجود دولتمردان با اذعان به شرایط نابسامان بازار و همچنین تلاطمات بینالمللی بر این عقیده هستند که در سالجاری ۱۲ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کشور شده است؛ ادعایی که به نظر میرسد چندان نمیتواند حقیقت داشته باشد.»