راهکار جمهوری اسلامی برای مقابله با تحریمهای آمریکا و فریز نفتی تشکیل بورس نفت است. به این صورت که نفت خام در بورس به خریداران غیردولتی داخلی فروخته شود و آنها واسطه فروش نفت ایران شوند.
حسین عبده‌تبریزی عضو شورای‌عالی بورس تهران میگوید شرایط مناسبی برای راه‌اندازی بورس نفت برقرار نیست. به گفته او بورس نفت ماهیت بین‌المللی دارد اما بازار سرمایه ایران بین‌المللی نیست.
عبده تبریزی که در دهه هشتاد خورشیدی دبیرکل سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران بود و از بنیان‌گذار بانک اقتصادنوین است در گفتگو با ایلنا توضیح داده بورس نفت و انرژی ماهیت بین‌المللی دارد و اصولاَ هم در بورس‌های کالایی مانند بورس نفت، بورس انرژی، فولاد، برق و … مردم عادی نمی‌توانند ورود کنند.
وی عنوان میکند: «در این بازارهای سرمایه معمولاَ کسانی درگیر می‌شوند که در این کسب‌وکارها حضور دارند و رقم‌های بالایی در دستشان است. مردم عادی شناختی از بورس‌های کالایی ندارند و بیشتر درگیر بورس اوراق بهادار می‌شوند و ما هم به مردم توصیه نمی‌کنیم که وارد بورس کالا و بورس انرژی شوند حتی ما به مردم توصیه می‌کنیم در بورس اوراق بهادار هم وارد صندوق‌ها شوند تا در شرایط نوسانات بازار سرمایه دچار زیان نشوند.»
عضو شورای‌عالی بورس بورس ایران با اشاره به اینکه بازارهای بین‌المللی متصل نیست میافزاید: «معتقدم بورس نفت را باید در یکی از مناطق آزاد با دسترسی به مقررات وسیع‌تر نسبت به مقررات جاری کشور راه‌اندازی کنیم و طبیعی است که بورس نفتی باید در شرایط اقتصادی و روابط بین‌المللی مناسب‌تر ایجاد شود و حداقل باید بازار منطقه‌ای برای آن ایجاد کنیم که عده‌ای از خارج از کشور بتوانند نفت ایران را خریداری کنند.»
سناریوی شکست خورده
به روشنی مشخص نیست عرضه نفت در بورس در عملی است یا نه. به فرض اگر نفت خام در بورس ایران فروش رفت آیا خریدار دست اول میتواند آن را صادر کند و در بازارهای بین‌المللی بفروشد؟ با وجود تحریم‌ها کدام شرکت نفتکش حاضر است این محمولهها را به کشور مبداء ترانزیت کند یا تکلیف بیمه محموله چه میشود؟ آیا کشورهای خریدار نفت ایران قادر خواهند بود پول خرید نفت را در سیستم بانکی خود به دست فروشنده برسانند؟ اگر قرار است نفت نقدی معامله شود چه تضمینی وجود دارد دوباره بابک زنجانی‌ها از دل این معاملات مشکوک بیرون نیایند؟ معاملهی نفت در بورس نقدی صورت میگیرد یا به صورت امانی فروخته میشود؟ چه تضمینی وجود دارد سپاه پاسداران در پشت این معاملات نباشد؟ آیا واقعاَ نهادهای حکومتی آمریکا از جمله وزارت خزانه‌داری و سازمان سیا که سال‌هاست روی مقابله با شبکههای پولشویی جمهوری اسلامی کار کردند و مثل رضا ضراب و هالک بانک ترکیه بسیاری از آنها مسدود شدند چشم خود را به روی این سناریوی ایران خواهند بست؟
از گفتههای عبده‌تبریزی نیز پیداست ایجاد بورس نفت گره از تحریمهای نفتی جمهوری اسلامی باز نخواهد کرد و این طرح در گرو «روابط بین‌المللی» است؛ از سوی دیگر آزموده را آزمودن خطاست چون سابقه عرضه نفت خام در بورس تجربهای شکست‌خورده است.
در تیرماه سال ۹۰ بود که در دولت محمود احمدینژاد آن زمان که وزارت نفت شش دانگ در دست سپاهی‌ها بود نفت در بورس عرضه و از آنجا که مشتری برای آن پیدا نشد، مافیای سپاه و نیروی انتظامی و دلال‌ها دست روی آن گذاشتند.
