راز پیروزی اعتراضات و اعتصابات: تداوم و همبستگی سراسری

ادامه اعتصاب کامیونداران در ایران، فراخوان شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی آموزگاران برای دو روز اعتصاب در هفته آینده و اعتصاب بازاریان در چند شهر بزرگ ایران، همگی در کنار اعتراض‌ها و تجمع‌های پراکنده کارگران، کارمندان و بازنشستگان در شهرهای مختلف که در سال‌های اخیر همواره جریان داشته‌اند، فصل جدیدی در اعتراضات مدنی کشور گشوده است؛ فصلی که بطور مستقیم بر سرنوشت سیاسی جامعه و حکومت اثر خواهد داشت.

دومین موج اعتصاب کامیونداران در ایران از اول مهرماه قویتر از موج نخست آغاز و در ۳۰ استان بالغ بر ۲۳۶ شهر گسترده شده است. موج نخست این اعتصاب اول خردادماه ۱۳۹۷ و در هفت استان ایران آغاز و طی چند روز به ۱۸ استان دیگر نیز کشیده شد و در مجموع در ۱۶۰ شهر ادامه یافت.

«گران شدن عوارض و لوازم یدکی» و «ثابت ماندن کرایه‌بار با وجود افزایش هزینه کامیونداران» دو محور اصلی اعتراضات صنفی آنها بود. هرچند این اعتصاب اواخر خردادماه و با وعده‌های مسئولان برای حل مشکلات کامیونداران پایان یافت اما با عملی نشدن این مطالبات، موج دوم اعتصاب گسترده‌تر از پیش از ابتدای مهرماه آغاز شد و همچنان ادامه دارد.

اتحاد و همدلی، راز پیروزی

دو مرحله اعتصاب کامیونداران ایرانی در خرداد و مهرماه سال جاری، گسترده‌‌ترین و طولانی‌‌ترین اعتصاب صنفی در چهل سال گذشته است. این اعتصاب با تداوم خود توانسته حمایت‌هایی را نیز از سوی فدراسیون‌های جهانی و منطقه‌‌‌ای کارگران جلب کند.

اکنون کامیونداران اعتصابی مطالبات خود را مشخص‌تر مطرح می‌کنند. آنها مواردی چون کم بودن کرایه، کاهش سهمیه سوخت و گران شدن لوازم ماشین مثل لاستیک و روغن را دلیل اصلی اعتصاب خود مطرح کرده و خواسته‌‌‌هایی  چون محاسبه کرایه بر پایه تن در کیلومتر، افزایش حقوق بازنشستگی و سختی کار، کسر حق پرداختی بیمه رانندگان، حذف دلالان و واسطه‌ها از پایانه‌ها و باربری‌ها، نظارت بر برخوردهای غلط و سلیقه‌ای مأموران راهنمایی و رانندگی و مجازات مأموران و افسران رشوه‌گیر را به عنوان مطالبات صنفی خود بیان می‌کنند.

این اعتصاب‌ها، چه در مرحله نخست و چه در مرحله فعلی، اثراتی را بر بخش‌های مختلف تولیدی، صنعتی و خدماتی گذاشته و موجب شده اعتصاب کامیونداران به عنوان بخش مهمی از صنعت حمل و نقل اهمیت ویژه‌‌‌ای پیدا کند. برای نمونه حمل سوخت به جایگاه‌های سوخت با مشکل روبرو شده است؛ مرغداران از نرسیدن نهاده‌های دامی سفارش داده شده شکایت دارند؛ واحدهای تولیدی نمی‌توانند مواد اولیه خود را دریافت و تولیدات را توزیع کنند و…

جالب اینکه واردات چندین هزار حلقه لاستیک طی روزهای گذشته نیز کامیونداران را قانع نکرد و آنها فریب بازیِ دولت را نخوردند و به اعتصاب خود ادامه دادند. در حالی که دولت نمایش واردات لاستیک برای پایان دادن به اعتصاب کامیونداران را اجرا کرد، همزمان قوه قضاییه و نیروهای امنیتی وزارات اطلاعات و اطلاعات سپاه پاسداران دست به کار شده و به پرونده‌سازی برای کامیونداران پرداختند. بسیاری از رانندگان پیامک‌های تهدیدآمیز دریافت کردند، تعداد زیادی به ستادهای خبری وزارت اطلاعات احضار شدند و در مجموع ۱۳۰ نفر در سراسر ایران در ارتباط با اعتصاب کامیونداران بازداشت شده‌ و در زندان بسر می‌برند.

با این وجود کامیونداران همچنان اعتصاب خود را ادامه داده‌اند تا جایی که مقامات امنیتی و قضایی شخصا به میدان آمده و در گفتگو با رسانه‌ها به تهدید کامیونداران اعتصابی پرداختند. صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه در سخنانی «به انحراف کشیدن اعتصاب کامیونداران توسط دشمن» را مطرح و سپس تأکید کرد «برهم‌زنندگان امنیت جاده‌ها به اشد مجازات خواهند رسید».

دادستان‌های برخی از شهرها از جمله کرمان و قزوین نیز در اظهار نظرهایی جداگانه طی روزهای گذشته اتهام کامیونداران را «اقدام علیه امنیت ملی»، «مفسد فی الارض» و «محاربه» عنوان کرده و اشد مجازات یعنی اعدام را علیه آنها مطرح کردند.

همچنین حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی کشور پیشتر گفته بود که کامیونداران اعتصابی «قطاع الطریق» (راهزنان) بوده و ممکن است «حکم سنگینی» حتی در حد «اعدام» دریافت کنند!

در این میان به نظر می‌رسد اتحاد و همدلی کامیونداران در گستردگی و تداوم اعتصاب صنفی آنها موثر بوده و همین امر موجب برجسته شدن این اعتصاب سراسری شده است.

موج اعتصاب‌ها و اعتراض‌ها گسترده‌تر می‌شود

خبرهای اعتراض‌ها و اعتصاب‌ها در روزهای گذشته تنها مختص به کامیونداران نبود و بازاریان نیز در هفته گذشته و در اعتراض به گرانی و رکود به مدت دو روز دست به اعتصاب زدند. گزارش‌ها نشان از اعتصاب بازاریان در حدود ۶۰ شهر ایران دارد. نکته مهم اینست که هماهنگی این اعتصاب در شبکه‌های اجتماعی صورت گرفت.

جدا از اعتصاب کامیونداران و بازاریان‌، شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی آموزگاران نیز در یک فراخوان، آموزگاران سراسر ایران را به برگزاری دو روز اعتصاب و البته با عنوان «تحصن» دعوت کرده و از آموزگاران بازنشسته نیز خواسته است تا در روزهای ۲۲ و ۲۳ مهرماه با رفتن به مدارس محله‌ی خود از همکاران متحصن حمایت کنند. این نخستین دعوت سراسری از آموزگاران برای اعتصاب دو روزه در ماه‌های اخیر است.

همچنین کارگران گروه صنعتی ملی فولاد اهواز نیز که ماه‌ها حقوق و مزایای بیمه‌ای از کارفرما طلبکار هستند، هفته جاری اطلاعیه‌‌‌ای صادر کرده و در آن به بانک ملی و هیئت مدیره شرکت اولتیماتوم داده‌اند که تا پایان هفته معوقات مزدی و بیمه‌‌‌ای کارگران را بپردازند وگرنه موج تازه‌‌‌ای از اعتصاب و اعتراض در این واحد صنعتی آغاز خواهد شد.

بن‌بست در بیرون، نارضایتی در درون

فراخوان شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی آموزگاران و اطلاعیه کارگران گروه ملی فولاد اهواز نشان می‌دهد در کنار اعتصاب سراسری کامیونداران، موج گسترده‌‌‌ای از اعتراضات و اعتصاب‌های سراسری در راه است. موجی که سرچشمه‌ی آن مطالبات صنفی و اقتصادی است. منشاء اقتصادی این اعتراضات و اعتصاب‌ها زنگ خطری جدی برای نظام جمهوری اسلامی است چرا که عدم تأمین معیشت و شکم گرسنه‌ی خانواده و فرزندان این قدرت را دارد که دیوار هراس و تسلیم در برابر تهدیدها و فشارهای حکومت را در هم شکسته و معترضان رابیش از پیش و با اقداماتی قاطعانه‌تر در برابر رژیم قرار دهد.

این در حالیست که بحران‌های اقتصادی خانوارها در ایران روز به روز افزایش می‌یابد و شمار افرادی که برای تأمین هزینه‌های زندگی و معیشت به بن‌بست می‌رسند هر روز بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی حکومت هیچ برنامه منسجم و مشخصی برای مدیریت این وضعیت ندارد. در این میان کمتر از سه هفته دیگر تحریم‌های ثانویه ایالات متحده دوباره به اجرا گذاشته شده و پس از آن است که از بحران‌های جدی‌تر رونمایی می‌شود.

دولت نیز برای ایجاد احساس رضایت عمومی بجای انجام اقدامات موثر و بنیادین همچنان وعده داده و کارهای نمایشی و تبلیغاتی انجام می‌دهد. این در حالیست که بیشتر مردم ایران در تجربه‌های مختلفی که با نظام جمهوری اسلامی داشته‌اند دریافته‌اند زخم‌های عمیق پیکر اقتصاد ایران نیازمند درمان‌ بنیادین و ساختاری است.

اگر دولت حسن روحانی سعی می‌کند با اجرای نمایش توسط نهادهای مختلف حکومتی و همچنین تبلیغات گماشته‌هایش در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها نشان دهد مثلا قادر به مدیریت بازار ارز است و یا امضای لایحه CTF در مجلس شورای اسلامی راهگشای مبالات بین‌المللی نظام و رونق اقتصادی است، اما مردم در زندگی روزانه‌ی خود می‌بینند که اینها همه نمایش است و نه تنها از مشکلات آنها کم نشده بلکه روز به روز بر آنها اضافه نیز می‌شود. مردم نه در رسانه‌ها و فضای مجازی بلکه در کوچه و بازار هستند و خیلی زود متوجه‌ی دروغ‌های سازمانیافته می‌شوند.

پس از اعتراض‌های سراسری دی‌ماه ۹۶ برخلاف بازیگران فرسوده‌ و آبروباخته‌ی جمهوری اسلامی که آن را «موج» و «آشوب» قلمداد می‌کردند که فرو خوابید و فراموش شد، بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند این اعتراضات به دلیل ناتوانی رژیم در پاسخگویی به مطالبات معترضان دیر یا زود با شدت بیشتری از سر گرفته خواهد شد. اینک نیز حتی اگر اعتصاب کامیونداران و اعتراضات گروه‌های دیگر اجتماعی به هر دلیلی متوقف شود، باید منتظر ماند تا بار دیگر با خیزشی بلندتر حکومت را هدف قرار بگیرد. در هیچ جا و در هیچ دورانی دیده نشده که اعتراضات و اعتصابات که هر بار با شدت و دامنه‌ی بیشتری از سر گرفته می‌شوند، بدون گرفتن پاسخ مساعد پایان بیابند.
روشنک آسترکی

[کیهان لندن شماره ۱۸۲]