لایحه تابعیت فرزندان مادر ایرانی و پدر خارجی در دولت تصویب شد

هیات دولت در جلسه عصر دیروز خود لایحه اصلاح ماده واحده تعیین تکلیف تابعیت فرزندان دارای مادر ایرانی و پدر خارجی را تصویب کرد. در صورت تصویب این لایحه از سوی مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان فرزنان زیر ۱۸ سال با درخواست مادرشان شناسنامه ایرانی دریافت می‌کنند.

لایحه اصلاح ماده واحده تعیین تکلیف تابعیت فرزندان مادر ایرانی و پدر خارجی عصر دیروز یکشنبه ۱۲ آبان ماه در جلسه هیات وزیران به تصویب رسید. در این لایحه فرزندان مادر ایرانی و مردان خارجی تا قبل از ۱۸ سالگی به درخواست مادر و پس از ۱۸ سالگی به درخواست خودشان می‌توانند تقاضای تابعیت ایرانی کرده و شناسنامه ایرانی دریافت کنند.

طبق قوانین جاری، فرزندان زنان ایرانی و مردان خارجی پس از ۱۸ سالگی با مراجعه به کشور پدری خود و رد تابعیت آن کشور می‌توانند تابعیت ایرانی کسب کنند و برای کودکان تازه متولد شده در این ساختار، برگه هویت صادر می‌شود.

پیشتر منابع رسمی اعلام کرده بودند که حداقل سه میلیون کودک بی‌شناسنامه در ایران زندگی می‌کنند که حاصل ازدواج مادران ایرانی با مردان خارجی هستند. این کودکان در قسمت مرزی سیستان و بلوچستان بیش از دیگر استان‌ها هستند. بخش عمده حاشیه‌نشینان شهرهای زاهدان، تهران و شهریار افراد «بی‌هویت» رسمی هستند که امکان تحصیل، بیمه درمانی، حساب بانکی، دریافت یارانه و غیره را نیز ندارند.

بر همین اساس نیز، میزان بزهکاری اجتماعی در چنین ساختاری که کودکان فاقد هویت و شناسامه هستند، بیشتر است و احتمال سوء استفاده از آنها به عنوان نیروی کار ارزان زیاد است.

شهیندخت ملاوردی دستیار ویژه روحانی در امور حقوق شهروندی در این باره گفته که بر مبنای این لایحه فرزندان مادران ایرانی، حق شهروندی ایران را دارند «تا به عنوان یک شهروند ایرانی زندگی شایسته‌ای داشته باشند»!

این لایحه پیشنهادی در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تصویب باید از سوی شورای نگهبان نیز مورد تایید قرار گیرد.

ملاوردی تصویب این لایحه توسط مجلس شورای اسلامی را منشأ تحولات مثبت دیگری در قوانین مربوط به حوزه زنان و خانواده دانسته و گفته که در قانون مدنی موضوع انتقال تابعیت از مادر به فرزند مسکوت گذاشته شده است و با تصویب این لایحه به نوعی آن خلاء نیز برطرف خواهد شد.

به گفته ملاوردی، در متن کمیسیون لوایح که شامل تولد در ایران یا اقامت متوالی یا متناوب به مدت پنج سال در ایران یا تکلم به زبان فارسی بود، برداشته شد و بطور کلی مطابق آن فرزندان ناشی از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی تا ۱۸سالگی می‌توانند بنا به درخواست مادر و از ۱۸ سال به بعد بنا به درخواست خود تابعیت ایرانی دریافت کند، چه فرزندانی که در خاک ایران و چه افرادی که در خارج از ایران از مادر ایرانی متولد شده‌اند.

شهیندخت ملاوردی معاون سابق امور زنان و خانواده با بیان اینکه مشمولان این لایحه مصوب زیاد نیستند، گفت که بی‌هویتی، بلاتکلیفی و سردرگمی حتی یک فرد به دلیل نقص و بی‌توجهی قوانین و قانونگذار قابل تحمل نیست.

پیشینه این لایحه به بیش از سه سال قبل برمی گردد و در این خصوص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری پیگیر موضوع بودند.

بر مبنای قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که در سال ۱۳۸۵ تصویب شد، فرزندان مادران ایرانی دارای همسر خارجی تا ۱۸ سالگی از تسهیلاتی برای اقامت، تحصیل، آموزش و بهداشت برخوردارند و پس از ۱۸ سالگی با داشتن شرایط لازم تابعیت ایرانی می‌گیرند.

لایحه پیشنهادی کنونی سه سال پیش مطرح شد که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت امور زنان و خانواده آن را پیگیری می‌کنند.