به دنبال سقوط یک فروند بوئینگ ۷۳۷ مکس در اتیوپی که به کشته شدن تمام ۱۵۷ نفر سرنشین آن منجر شد بسیاری از شرکت‌های هوایی دنیا پروازهای این هواپیما را موقتاً متوقف کرده‌اند.
یک فروند بوئینگ ۷۳۷ مکس نیز حدود چهار ماه پیش در اندونزی سقوط کرد و ۱۸۹ سرنشین آن جان باختند.
این سوانح از یکسو به شدت از ارزش سهام بوئینگ کاست و از سوی دیگر پرواز با این هواپیما را محدود کرد و اتحادیه اروپا، چندین کشور آسیایی و آمریکای لاتین نیز پرواز این نوع هواپیما در آسمان خود را ممنوع اعلام کردند.
در این میان، روز ۲۵ اسفند، در صفحه ۳۸ نیازمندی‌های روزنامه همشهری یک آگهی عجیب منتشر شد. آگهی‌دهنده اعلام کرده بود بهترین خریدار بوئینگ مکس (مرجوعی، کارکرده، اسقاطی) است. گرچه آگهی‌دهنده برای ارتباط با خود فقط یک ایمیل داده بود!
اینکه انگیزه از درج این آگهی آیا شیطنت برای تحقیر کارخانه بوئینگ آمریکا دست‌کم در افکار عمومی داخل ایران بوده باشد محتمل است، چرا که هیچیک از شرکت‌های هواپیمایی داخل ایران از این نوع هواپیما ندارند. ولی از سوی دیگر صفحه نیازمندی‌های روزنامه همشهری، آنهم به زبان فارسی، نمیتواند یک آگهی استاندارد برای خرید هواپیما از شرکت‌های خارجی باشد! مهمتر اینکه خرید هواپیما از جمله امتیازات و رانتهایی است که دربست در اختیار افراد و نهادهای خاص و عمدتاً وابسته به نظامی‌ها و امنیتیها قرار دارد.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره درج چنین آگهی به خبرآنلاین گفته است: «این آگهی بیشتر شبیه مزاح و شوخی است زیرا اصلاً ایران دارای بوئینگ ۷۳۷ مکس نیست.»
مقصود اسعدی سامانی افزود: «بعد از برجام با شرکت بوئینگ بابت خرید بوئینگ ۷۳۷ مکس تفاهم‌نامه امضا شد اما با توجه به خروج ترامپ از برجام این تفاهم‌نامه عملاً از بین رفت و خرید بوئینگ ۷۳۷ مکس منتفی شد.»
وی درباره امکان خرید و فروش بوئینگ ۷۳۷ مکس در بازار و تمایل برخی از افراد به خرید این نوع هواپیما در بازار غیررسمی ایران توضیح داد، چنین چیزی ممکن نیست زیرا بوئینگ ۷۳۷ مکس هواپیمای جدید محسوب میشود و اصلاً وارد خطوط هواپیمایی ایران نشده است.
وی درباره خرید و فروش قطعات هواپیما در برخی گاراژهای جنوب تهران نیز گفت: «زمانی که هواپیماها اسقاط میشوند، اوراقچیها ممکن است برای خرید آنها اقدام کنند و معمولاً فلزات قطعات هواپیماها را آب کرده و دوباره به صنایع مرتبط میفروشند.
وی ادامه داد: «البته اوراقچیها ممکن است بدنه هواپیماهای اسقاطی را نیز خریداری کنند و به منظور استفاده از فضای آن برای رستوران و… به خریداران عرضه می‌کنند. اینکه کسی بخواهد بوئینگ ۷۳۷ مکس خریداری کند آنهم از نوع مرجوعی، کارکرده و اسقاط در بازار ایران غیرعادی است. در مورد خرید و فروش بوئینگ ۷۳۷ مکس اطلاعی ندارم اما این نوع خرید و فروش‌ها متداول و ممکن نیست.»
وی تاکید کرد: «معمولاً شرکت‌های هواپیمایی برای خرید هواپیما با کمپانیهای بزرگ مذاکره کرده و با رعایت الزامات مورد نظر سازمان هواپیمایی کشوری نسبت به خرید هواپیما اقدام می‌کنند.»
میتسوبیشی ژاپن، سوخو سوپر جت روسیه، کامرشال ایرکرافت چین، امبرائر برزیل و بمباردیه کانادا از جمله شرکت‌های هواپیمایی هستند که جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد با آنها برای خرید هواپیما وارد مذاکره شود اما مدیران آنها حاضر به معامله نشدند.
پس از امضای برجام در ژوییه ۲۰۱۵، ایران ۱۶ فروند ایرباس و ATR از فرانسه و ایتالیا خرید. همچنین شرکت بوئینگ تا مرحله انعقاد قرارداد با ایران پیش رفت اما با خروج آمریکا از برجام معامله با هر سه شرکت متوقف شد. حالا باندهای مافیایی رژیم تلاش می‌کنند هواپیمای کهنه و دست دوم و سوم را از برخی کشورها از جمله کشورهای اروپای شرقی خریداری کرده و در صنایع هوایی کشور به کار بگیرند.
در آذرماه ۱۳۹۷، علی عابدزاده معاون وزارت راه و شهرسازی از نیاز کشور به ۵۰۰ فروند هواپیما خبرداد. اخیراً باندهای فعال در صنعت هوانوردی ایران سه فروند هواپیمای ایرباس A۳۱۹ باریک‌پیکر وارد کرده‌اند که هر سه کهنه هستند. در شرایطی که صنایع هوایی ایران در تحریم است و ناوگان هواپیمایی به شدت فرسوده شده ریسک پرواز بالاتر میرود و امنیت کاهش پیدا میکند و واقعیت این است که عمر ناوگان هوایی ایران چنان بالاست که باید برای آن به دنبال آگهی در صفحه ترحیم گشت نه «خوشمزگیهای خطی» در صفحه نیازمندیها و نیش و کنایه زدن به بوئینگ. اگرچه این احتمال وجود دارد که آگهی‌دهنده که قاعدتا می‌بایست هویت‌اش برای روزنامه همشهری مشخص باشد (به دلیل پرداخت هزینه آگهی)، به مقامات جمهوری اسلامی کنایه زده باشد که در آن سوانح هوایی نیز رکورد زده و با توجه به نارضایتی‌های عمومی، می‌توانند با خرید هواپیمایی که در طی چند ماه دو حادثه مرگبار داشته، مسافران را به کام مرگ بفرستند!
