(اشپیگل) ایران که توانایی ادامه کمک مالی و صدور نفت به سوریه را از دست داده است، حاضر شده بدهی‌های سنگین بشار اسد را به او ببخشد، به شرطی که بتواند در فاصله اندکی با پایگاه روسیه در بندر لاذقیه یک پایگاه دریایی بزند. لاذقیه تنها ۳۰۰ کیلومتر با بندر حیفا در اسرائیل فاصله دارد. حضور جمهوری اسلامی ایران در لاذقیه به حمله‌های اسرائیل توجیه قانونی می‌دهد و منافع روسیه را نیز به خطر می‌اندازد. به این دلیل، ولادیمیر پوتین به سختی مخالف این حضور است.
اسد مجبور است برای حل بحران نفت خود از ایران چشم بپوشد و یا به کردهای شمال کشورش متوسل شود و یا در صورت خروج نیروهای آمریکایی از مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه، با آنها بجنگد.
اشپیگل آنلاین در گزارشی به بررسی اثرات تحریم نفتی ایران بر اوضاع سوریه پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
به لحاظ نظامی وضعیت بشار اسد دیکتاتور سوریه ظرف سال‌ها هرگز به خوبی امروز نبوده است، اما موقعیت اقتصادی شهروندان سوری که در مناطق تحت سلطه او زندگی می‌کنند، در مقایسه با دوران هشت ساله جنگ به مراتب بدتر شده است. این را به ویژه در پمپ‌های بنزین سوریه می‌توان دید.
از آغاز ماه آوریل امسال صاحبان اتومبیل‌های شخصی هر ۵ روز یک‌بار تنها ۲۰ لیتر بنزین دریافت می‌کنند. سهمیه تاکسی‌ها هر دو روز یک‌بار ۵۰ لیتر است. اما این مقدار هم اغلب در دسترس نیست. به این دلیل بسیاری از سوری‌ها سحرگاه هر روز ساعت‌ها پیش از گشایش پمپ بنزین‌ها در برابر آنها صف می‌بندند تا مطمئن شوند که اصلا سهمیه بنزین خود را دریافت می‌کنند.
جدی بودن مشکل را این واقعیت نشان می‌دهد که حتی رسانه‌های نزدیک به رژیم اسد از اعتراضات مردم علیه وضعیت تامین نیازهای خود گزارش می‌دهند. به عنوان نمونه روز چهارشنبه ۸ مه مردم در برابر ساختمان‌های دولتی شهر السویداء دست به تظاهرات زدند.
کمبود شدید سوخت، از یکسو نتیجه‌ی جنگ است: پیش از تنش داخلی، سوریه روزانه حدود ۳۵۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کرد. این مقدار نه تنها برای تامین نیاز داخلی کافی بود، بلکه روزی ۱۵۰ هزار بشکه هم صادر می‌شد. اکنون تولید به ۲۵ هزار بشکه در روز کاهش یافته که تنها یک چهارم مصرف داخلی را تامین می‌کند، در حالی که مصرف داخلی فعلی هم با توجه به جمعیت کثیر آوارگان در مقایسه با دوران پیش از جنگ به شدت کاهش یافته است.
اما از سوی دیگر بحران سوخت سوریه نتیجه تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، مهمترین متحد و حامی خارجی رژیم اسد هم هست. تهران کمبودهای سوریه در زمینه تامین نیازهای روزمره را سال‌ها تامین می‌کرد، اما حالا این روند به پایان خود رسیده است.
تلاش حکومت ایران برای ایجاد پایگاه در لاذقیه
در ماه نوامبر سال ۲۰۱۸ رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ «شدیدترین تحریم‌های همه دوران‌ها» را علیه رژیم ایران به کار انداخت. او تصمیم داشت با این تحریم‌ها صادرات نفت ایران را تا جایی که امکان داشت کاهش دهد. از آن زمان در عمل نفتی از ایران به سوریه صادر نشده است. بر پایه اطلاعات پایگاه اینترنتی «تانک تراکرز.کام» که معاملات جهانی نفت را پیگیری می‌کند، از دسامبر سال گذشته یک کشتی حامل نفت ایران برای سوریه در کانال سوئز متوقف مانده است.
علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران در نتیجه تحریم‌ها، کمک‌های خود به دولت سوریه را قطع کرده است. بنابراین دمشق دیگر پول تازه‌ای از تهران دریافت نمی‌کند. ایران ظاهرا به شرط آنکه بتواند یک پایگاه دریایی در بندر لاذقیه ایجاد کند، پیشنهاد بخشش بدهی‌های اسد را به او را داده بود. چنین پایگاهی می‌تواند دسترسی به لبنان و اسرائیل را از طریق آب برای جمهوری اسلامی ایران ممکن سازد.
بر پایه اطلاعات روزنامه الاخبار لبنان که با رژیم سوریه ارتباطات نزدیکی دارد، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه مخالفت جدی خود را با این امر اعلام کرده است.
با حضور نیروهای جمهوری اسلامی در لاذقیه، این بندر به یک هدف موجه برای حمله‌های موشکی و هوائی ارتش سوریه تبدیل خواهد شد. در این صورت، پایگاه دریایی ایران در ۳۰۰ کیلومتری حیفا برای همیشه در تیررس ارتش اسرائیل قرار خواهد گرفت و منافع روسیه نیز، به ویژه پایگاه نظامی این کشور در چند کیلومتری لاذقیه، به خطر خواهد افتاد.
نقش کردها در بحران انرژی سوریه
بحران سوخت سوریه سندی است بر اینکه تحریم‌های آمریکا علیه تهران، همانطور که تا کنون در ایران نیز عمل کرده، بیش از رژیم بر زندگی مردم سوریه اثر می‌گذارد زیرا در حالی که در دمشق و حلب مردم باید ساعت‌ها برای دریافت چند لیتر گازوئیل یا بنزین صف ببندند، به نظر می‌رسد برای ارتش این کشور هیچ کمبودی وجود ندارد. تازه‌ترین پیشروی‌های ارتش سوریه در شهر شمالی ادلب این را نشان می‌دهد.
در میان‌مدت ممکن است بحران سوخت حتی به دور تازه‌ای از جنگ‌های داخلی در سوریه دامن بزند زیرا کنترل بخش عمده منابع نفتی سوریه اکنون نه در دست دولت، بلکه تحت کنترل «نیروهای دموکراتیک سوریه» قرار دارد که نیروهای مسلح کرد بر آن سلطه دارند.
کردها، به این دلیل که به درآمدهای نفتی وابسته هستند، به رژیم اسد نفت می‌فروشند؛ همان کاری که گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش) تا زمان شکست از نیروهای دموکراتیک سوریه می‌کرد. تا آن زمان بسیاری از منابع نفت شرق سوریه در کنترل داعش بود.
رژیم اسد یا باید برای گسترش بهره‌برداری از منابع نفت تحت کنترل کردها در شمال با آنها معامله کند و یا با آنها وارد درگیری نظامی شود. مورد دوم البته در صورتی امکانپذیر خواهد بود که ایالات متحده آمریکا به آنچه اعلام کرده است عمل کند و حدود ۲ هزار سرباز خود را به صورت کامل از مناطق تحت کنترل کردها در شمال فرات خارج کند.
*منبع: مجله آلمانی اشپیگل
*نویسنده: کریستف سیدو
*ترجمه و تنظیم: جواد طالعی
