حمایت ترامپ از اردوغان در بازگرداندن زندانیان داعشی در سوریه و ترکیه به اروپا

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه که به آمریکا سفر کرده، چهارشنبه (۱۳ نوامبر) ۲۲ آبان، با دونالد ترامپ دیدار و گفتگو کرد و سپس هر دو در یک کنفرانس مشترک خبری شرکت کردند.

خرید سیستم‌‌های پدافندی S-300 از روسیه توسط ترکیه، مخالفت آمریکا به اقدامات نظامی ترکیه علیه کُردها در خاک سوریه، وضعیت ناتو، مبارزه با داعش، عدم استرداد فتح‌الله گولن روحانی ترک ساکن پنسیلوانیا به ترکیه، اختلافات سیاسی از جمله به رسمیت شناختن رویداد تاریخی «نسل‌کشی ارامنه» توسط ترکیه از سوی آمریکا و آتش‌بس در سوریه از جمله مسائلی هستند که به گزارش رسانه‌‌ها طرفین در مورد آنها گفتگو کردند.

‘We’ve been friends for a long time, almost from day one. We understand each other’s country’: Trump lauds relationship with Erdogan https://t.co/nuwolNTd0a pic.twitter.com/RNxuXGqWv7

— Reuters (@Reuters) November 14, 2019

فشارهای اروپا و آمریکا در ماه‌‌های گذشته بر ترکیه افزایش پیدا کرده و دست اردوغان برای مقابله با این فشارها چندان باز نیست. آنچه ترکیه اکنون به عنوان یک بحران با آن روبروست حضور نزدیک به چهار میلیون پناهنده جنگ‌‌زده سوری در خاک این کشور است که برای دولت و مردم ترکیه به دردسری جدی تبدیل شده است. همچنین ده‌‌ها نفر از اعضای داعش در این کشور بازداشت هستند که تابعیت خارجی دارند. صدها نفر از خانواده‌‌های اعضای داعش شامل زنان و کودکان نیز در اردوگاه‌‌های ترکیه ساکن هستند که آنها نیز برای ترکیه دردسر مضاعف‌‌ به شمار می‌روند.

رجب طبیب اردوغان انتظار دارد با وجود ماجراجویی‌‌هایش در رابطه با اروپا و غرب و همچنین کشورهای منطقه دارد به دلیل حضور این پناهنده‌‌ها در خاک ترکیه بیشتر از گذشته در معادلات بین‌‌المللی سهم داشته باشد و از همین رو از حضور میلیونی پناهندگان در خاک ترکیه به عنوان ابزار فشار در مقابل کشورهای غربی، به ویژه اروپاییان، برای گرفتن امتیاز سوء استفاده می‌کند.

به گفته اردوغان ترکیه تا کنون بیش از ۷۶۰۰ «تروریست خارجی» را به کشورهایشان بازگردانده است. او می‌‌گوید، بیش از ۱۲۰۰ عضو داعش در زندان‌‌های ترکیه محبوس هستند. با آغاز جنگ در سوریه پناهندگان سوری بیش از هر جای دیگر به ترکیه رفتند و اکنون سوری‌‌ها در بسیاری از شهرهای این کشور ساکن‌‌اند که از یکسو ارائه‌ی خدمات با وجود کمک‌های بین‌المللی به همه آنها ممکن نیست و از سوی دیگر به عنوان نیروی کار ارزان موقعیت اشتغال جوانان ترکیه‌‌ را هم کساد کرده‌اند.

اکنون آنکارا می‌‌خواهد اعضای داعش را به مناطقی که از آنجا آمده‌‌اند، از جمله اروپا، برگرداند.

سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه خطاب به اروپایی‌‌ها روز جمعه اعلام کرد، «ما این کار را از دوشنبه آغاز می‌‌کنیم و نیازی نیست که بی‌‌جهت سر و صدا بکنید؛ ما اعضای داعش را برای شما می‌‌فرستیم، این افراد مال شما هستند و هر چه می‌‌خواهید با آنها بکنید!»

ترکیه بارها از کشورهای اروپایی خواسته تا آندسته از اتباع خود را که در سوریه به صفوف داعش پیوسته بودند، پس بگیرد اما اغلب کشورهای اروپایی تمایلی برای این کار از خود نشان نمی دهند و تأکید می‌کنند که به دلایل امنیتی این افراد باید در همان محلی که به اسارت گرفته شده‌‌اند، محاکمه شوند.

دولت اردوغان برای اینکه جدیت خود در بازگرداندن اسیران و زندانیان داعشی را به غربی‌‌ها نشان دهد دو تروریست را که یکی شهروند آلمان و دیگری دانمارکی بود از خاک خود اخراج کرد در حالی که یونان هم حاضر به پذیرفتن آنها نشد.

وزارت کشور ترکیه همچنین اعلام کرده  ۱۱ عضو آلمانی داعش را به کشورشان پس می‌فرستد. در همین رابطه یکی از سخنگویان وزارت خارجه آلمان روز دوشنبه به این تهدید واکنش نشان داد و گفت که نمی‌‌توانیم تأئید کنیم که این افراد داعشی بوده‎‎اند. او اعلام کرد «برلین هنور از هویت این افراد اطلاعی در دست ندارد.»

فخرالدین آلتون مدیر ارتباطات رئیس جمهوری ترکیه در مصاحبه با روزنامه آلمانی «اشتوتگارتر تسایتونگ» در این مورد می‌‌گوید ترکیه قصد دارد ۲۰ آلمانی عضو داعش را به این کشور بازگرداند.

شنیده شده که یک آمریکایی عضو داعش نیز در روزهای اخیر از ترکیه اخراج شده است.

دونالد ترامپ در دیدار با اردوغان در کاخ سفید گفت که اروپا باید مسئولیت خود در قبال این پناهجویان را برعهده بگیرد.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، رئیس جمهوری آمریکا همچنین تاکید کرد، «ترکیه هزینه بسیار زیادی در این زمینه متقبل شده است. بسیاری از مسائل را کاملا بررسی کردیم. اگر ترکیه مانع نشود، میلیون‌ها پناهجو به اروپا خواهند رفت. از ترکیه بابت میزبانی از آنها بسیار متشکریم.»

در حال حاضر اینطور به نظر می‌‌رسد که فشارهای ترکیه نتیجه‌بخش بوده است. شماری از رسانه‌‌ها روز چهارشنبه، ۱۳ نوامبر، از موافقت آلمان و هلند با تحویل گرفتن زندانیان داعشی تبعه‌ی خود از ترکیه خبر دادند.

از سوی دیگر، با وجود منافع مشترک اروپا و آمریکا در زمینه‌‌های گوناگون پیداست که ترامپ چندان هم بی‌‌میل نیست اتحادیه اروپا از جانب ترکیه زیر فشار قرار بگیرد زیرا در این شرایط می‌‌تواند در کنار امتیازاتی که با اردوغان رد و بدل می‌‌کند موقعیت‌‌های بیشتری برای همسو کردن اروپایی‌‌ها با سیاست‌‌های کاخ سفید به دست آورد.

در پی تهدید ترکیه به بازگرداندن اسیران داعشی به کشورهای خود، آمریکا نیز از دولت‌های جهان خواست تا شهروندان داعشی خود را که در سوریه در بازداشت بسر‌می‌برند پس بگیرند.

یک مقام مسئول در وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه اعلام کرد که وجود نزدیک به ۱۰ هزار اسیر داعشی و خانواده‌های‌ آنها در اردوگاه‌های نزدیک به شمال شرق سوریه، حتی اگر نیروهای سوریه دمکراتیک هم‌پیمان با ایالات متحده نیز کاملا توانایی محافظت از آنها را داشته باشند، باز هم تهدید امنیتی بزرگی به شمار می‌روند.

این مقام آمریکایی در یک کنفرانس تلفنی به خبرنگاران گفت: «این مثل یک بمب ساعتی است که بخش مهمی از ۱۰ هزار زندانی داشته باشی که بیشترشان نیروهای ستیزگر خارجی باشند!»

از سوی دیگر شبکه خبری روسیا الیوم در گزارشی می‌‌نویسد روسیه و ترکیه در مورد خروج داعشی‌های بازداشت شده در سوریه در سطوح عالی نظامی و امنیتی مذاکره کردند.

در این میان، دیدار اردوغان و ترامپ در داخل آمریکا انتقاداتی در پی داشت. لیندزی گراهام سناتور جمهوریخواه به یک خبرنگار گفت هیچ روزنامه‌‌نگار منتقدی در ترکیه نیست که زندانی نشده باشد. میچ مک کانل رهبر جمهوریخواه سنا که روابط نزدیکی با ترامپ دارد نیز به حضور اردوغان در کاخ سفید انتقاد کرد و گفت امیدوار است دست‌‌کم این دیدار باعث بهبود رفتار اردوغان شود.

در این سفر امینه اردوغان همسر رجب طیب اردوغان نیز همراه او بود و با ملانیا ترامپ همسر دونالد ترامپ دیدار کرد. برخی خبرگزاری‌‌ها نوشته‌‌اند میزبانی ترامپ از اردوغان با تشریفات مفصل همراه بود.

We had a pleasant conversation with First Lady Melania Trump during our visit to the White House, exchanging ideas about the social responsibility projects we are conducting in our respective countries.
Thank you for being such a wonderful host. @FLOTUS pic.twitter.com/tW0567N5Uj

— Emine Erdoğan (@EmineErdogan) November 14, 2019

گفته می‌‌شود ترامپ در این دیدار قول افزایش تجارت با ترکیه و سرمایه‌‌گذاری بیشتر در پروژه‌‌های این کشور را داده اما همچنان با خرید S-300 از روسیه توسط ترکیه مخالفت کرده است. واشنگتن می‌‌گوید خریداری این سیستم از سوی ترکیه با روال کار ناتو همخوانی ندارد و تهدیدی علیه جنگنده‌‌های F-35 محسوب می‌‌شود.