صنعت نفت ایران، گرفتار سوء مدیریت

- هیچ شرکت نفتی نمی‌تواند با حدس و گمان مقادیر سودآورانه نفت یا گاز زیرزمینی را در ترازنامه‌های خود قرار دهد.
- از نظر زمین‌شناسی غیرممکن است که تنها با حفر یک چاه اکتشافی، به میزان دقیق ذخیره آن مخزن دست یافت! به ویژه آنکه ارزیابی و بسط چاه‌های دیگر در این محل وجود ندارد و همچنین ضخامت  و نفوذپذیری سنگ‌های موجود در این مخزن نیز هنوز ناشناخته است. بنابراین تا زمانی که ارزیابی دقیقی از نظر میزان نفت موجود در مخزن حاصل نشده و همچنین مقدار نفت قابل بازیافت بااستفاده از فناوری و ابزارهای موجود روشن نیست، جمهوری اسلامی باید به استاندارد بین‌المللی وفادار باشد. استانداردی که می‌گوید عامل بازیابی از یک مخزن جدید در شرایط مشابه، حدود یک سوم نفت موجود در مخزن است!
- رئیس جمهوری اسلامی و نیز مقام‌های شرکت ملی نفت باید بدانند كه نفت خام در زیر زمین هر چقدر هم كه از نظر كمیت زیاد باشد، تا هنگامی‌ که استخراج نشده و در خطوط انتقال جاری نشده، سودی ندارد!

جمعه ۱۶ اسفند ۱۳۹۸ برابر با ۰۶ مارس ۲۰۲۰


منصور کشفی – در بیش از چهل سال اخیر کشور ایران هر روز با بحران تازه‌ای دست به گریبان بوده و هرگز فرصت پرداختن به مسائل مهم برای مردم فراهم نشده است. این روزها نابسامانی‌های ناشی از آلوده شدن شهرهای ایران به ویروس مرگبار «کُرونا» هم به انبوه گرفتاری‌های ایرانیان افزوده و دوری جستن اجباری از مسائل مهم مملکتی را مضاعف کرده از جمله فلاکت و آشفتگی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی‌ که صنایع مادر ایران محسوب می‌شوند.

به دلیل عدم مدیریت شفاف، نبود فناوری‌های پیشرفته و فقدان سرمایه‌گذاری‌های خارجی طی سالیان متمادی، صنعت نفت ایران دچار آسیب‌های عمیق و گسترده و اُفت بازدهی مخازن است

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، در ماه نوامبر گذشته در بازدید از شهر مرکزی یزد در سخنانی اعلام کرد که شرکت ملی نفت ایران، یک میدان نفتی غول‌پیکر جدید را با ذخیره ۵۳ میلیارد بشکه در خوزستان کشف کرده که در صورت صحت، می‌تواند بزرگترین کشف میدان نفتی جهان در سال ۲۰۱۹ میلادی باشد. روحانی گفت که با ذخیره این اکتشاف به کل منابع کشور افزوده می‌شود که در حال حاضر ۱۵۰ میلیارد بشکه است. وی تأکید کرد که کارشناسان  ایرانی توانستند با وجود تحریم‌های آمریکا، این کشف اساسی را انجام دهند؛ با این حال او درباره هزینه و مدت زمان توسعه میادین و یا مشکلات بعدی مربوط به فروش   نفت سخنی نگفت.

دکتر منصور کشفی

اندکی پس از اظهارات رییس جمهوری اسلامی، وزیر نفت او بیژن زنگنه  اعلام کرد که این  کشف کنونی با ۲۲ میلیارد بشکه نفت خام اضافه بر ۳۱ میلیارد بشکه نفتی است که در سال ۲۰۱۶ میلادی در منطقه « نام‌آوران» کشف شد. بنابراین، کل نفت موجود در دو منبع یادشده ۵۳ میلیارد بشکه خواهد بود. روز بعد، علامرضا شریعتی استاندار استان خوزستان گفت که تولید از این میدان و کشف جدید، ۱۱ میلیارد  بشکه  خواهد بود  که ۲۰ درصد از کل نفت خام موجود  در استان خوزستان خواهد بود.

این ادعا چقدر واقعی است؟

این اظهارات متناقض مقامات جمهوری اسلامی که برای آنها شواهد قابل اتکایی وجود ندارد، به هیچ روی نمی‌تواند درست باشد به ویژه اظهارات وزیر نفت، بطور قطع، به توضیح نیاز دارد. اینطور به نظر می‌رسد که این گفته‌ها، از لحاظ فنی، عاری از ابهام، و به دور از فرض  و گمان باشد ولی هیچ شرکت نفتی نمی‌تواند با حدس و گمان مقادیر سودآورانه نفت یا گاز زیرزمینی را در ترازنامه‌های خود قرار دهد.

علاوه بر این، از نظر زمین‌شناسی غیرممکن است که تنها با حفر یک چاه اکتشافی، به میزان دقیق ذخیره آن مخزن دست یافت! به ویژه آنکه ارزیابی و بسط چاه‌های دیگر در این محل وجود ندارد و همچنین ضخامت  و نفوذپذیری سنگ‌های موجود در این مخزن نیز هنوز ناشناخته است. بنابراین تا زمانی که ارزیابی دقیقی از نظر میزان نفت موجود در مخزن حاصل نشده و همچنین مقدار نفت قابل بازیافت بااستفاده از فناوری و ابزارهای موجود روشن نیست، جمهوری اسلامی باید به استاندارد بین‌المللی وفادار باشد. استانداردی که می‌گوید عامل بازیابی از یک مخزن جدید در شرایط مشابه، حدود یک سوم نفت موجود در مخزن است! از  این رو در بهترین حالت احتمالاً حدود ۱۸ میلیارد بشکه نفت از این کشف مشکوک بازیافت می‌شود. البته چندین سال حفاری متعدد، سرمایه‌ای کلان و کارهای فنی لازم خواهد بود تا جمهوری اسلامی بتواند به آنچه امروز مدعی است، دست یابد. مطمئنا هدف از این ادعاهای حکومت، تزریق امید به مردم ایران برای آینده‌ای قابل اطمینان است که امروزه با تورم لگام‌گسیخته و بحران اقتصادی درگیرند.

کشف اخیر یادآور رویدادی است که بیست سال پیش اتفاق افتاد و مقام‌های شرکت ملی نفت ایران در آن هنگام با شور و هیجان فراوان از کشف یک میدان نفتی عظیم در مرز با عراق خبر دادند که دارای بیش از ۲۵ میلیارد بشکه نفت خام است. میدانی که بعدها به میدان نفتی «آزادگان» تغییر نام یافت و پس از چند سال کار بر روی آن اعلام شدکه فقط حدود شش میلیارد بشکه نفت قابل بازیافت دارد.

علاوه بر این، در سال‌های بعد مقام‌های شرکت ملی نفت ایران پذیرفتند که میدان «آزادگان» با سی و هفت میلیارد بشکه نفت خام با عراق مشترک است و هنوز هم پس از گذشت چند دهه همچنان در دست توسعه است و سهم ایران از این منبع نیز به هنگام طرح آن دچار نوسان می‌شود!

قابل درک است که بهره‌وری هر چاه نفت جدید عمدتاً به عمق آن بستگی دارد و ممکن است زمان و هزینه زیادی صرف گردد تا به منبع درآمد تبدیل شود. رئیس جمهوری اسلامی و نیز مقام‌های شرکت ملی نفت باید بدانند که نفت خام در زیر زمین هر چقدر هم که از نظر کمیت زیاد باشد، تا هنگامی‌ که استخراج نشده و در خطوط انتقال جاری نشده، سودی ندارد! بعلاوه، گزارش‌های مختلف حاکی از آن است که نوع نفت خام تازه کشف شده در خوزستان از نوع سنگین است که فرآوری آن معمولاً بسیار پرهزینه و زمانبر است.

به هر روی، به دلیل عدم مدیریت شفاف، نبود فناوری‌های پیشرفته و فقدان سرمایه‌گذاری‌های خارجی طی سالیان متمادی، صنعت نفت ایران دچار آسیب‌های عمیق و گسترده و اُفت بازدهی مخازن است. غفلت در نگهداری منظم میادین نفتی که جمهوری اسلامی ایران تقصیر آن را متوجه تحریم‌های آمریکا عنوان کرده، منجر به خسارت‌های  بیشتر مخازن نفت و گاز شده است.

فساد و وعده‌های دروغین

رئیس جمهوری اسلامی و مدیران وزارت نفت باید اعتراف کنند که کشور با وجود داشتن ذخایر فراوان هیدروکربن، سال‌هاست که از تامین نیازهای سوختی کشور عاجز بوده‌اند. البته همه مقام‌های دولتی به خوبی از دلایل دشواری‌های موجود آگاهند و این خود بخشی از مشکل است چرا که فسادی که کل سیستم را  در بر گرفته، در بخش نفت و گاز که منبع بیشترین  درآمد دولت  است، مسلما برجسته است. به عنوان نمونه، فساد گسترده موجود در صنعت نفت و گاز کشور،  یکی از عوامل اصلی قاچاق سوخت به کشورهای همسایه است که آشکارا هر روز اتفاق می‌افتد.

اگرچه این قاچاق، سرقتی در مقیاس کوچک محسوب می‌شود ولی مطمئناً در کشوری چون  ایران که دیکتاتوری مطلق بر آن حاکم است، افراد معمولی نمی‌توانند نفت خام، بنزین و سایر محصولات نفتی را با تانکرها صدها کیلومتر به مرزهای عراق، ترکیه، پاکستان و افغانستان برسانند بدون آنکه در سایه‌ی توجه مقامات قرار داشته باشند. جالب آنکه وزارت نفت ایران چندی پیش در وبسایت رسمی‌ خود « شانا» اعلام کرد که: «علی‌رغم دشواری‌های ناشی از چالش‌های اقتصادی و تحریم‌ها، وزارت نفت از تمام امکانات، برای  متوقف کردن فساد و تکرار سرقت درآمدهای نفتی که در گذشته مورد استفاده زیادی بود، بهره گرفته است». چندی پیش هم دادگاه مبارزه با مفاسد، سیزده نفر  را به اختلاس نزدیک به هفت میلیارد و پانصد میلیون دلار در یکی از بزرگترین پرونده‌های سرقت کشور متهم کرد. به گزارش «ایرنا» خبرگزاری رسمی‌ جمهوری اسلامی، بیشتر متهمان این دادگاه، مدیران ارشد در شرکت‌های تولید و صادرکننده‌ی فرآورده‌های پتروشیمی‌ کشور بودند. البته محاکمه‌هایی از این قبیل که از چندی پیش شروع شده، بدون شک برای گمراه کردن مردم و در پاسخ به افزایش خشم عمومی‌ نسبت به ابعاد گسترده فساد مالی توسط عوامل حکومتی  است.

در همین حال، بانک جهانی گزارش داد که اقتصاد ایران رو به وخامت بیشتر و در سال جاری میلادی، نسبت به سال گذشته، حدود ۹ درصد دیگر کاهش خواهد یافت، کاهشی که «انقباض» نامیده می‌شود. با این حال علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی و حسن روحانی  رئیس دولت هر یک در اظهاراتی ضد و نقیض، بر تلاش برای جایگزینی درآمد نفت با منابع دیگر و صادرات کالاهای غیرنفتی اصرار ورزیده و مدعی‌اند که حکومت می‌تواند در برابر هرگونه تحریم آمریکا مقاومت کند؛ در حالی که در چهل و یک سال گذشته، درآمدهای ناشی از فروش نفت  ایران، حدود هشتاد درصد بودجه دولت اسلامی را تامین کرده، درآمدی که مدت کوتاهی است  از دسترس حکومت خارج شده است.

فلاکت و گرفتاری مردم ایران

در آبان‌ماه گذشته، افزایش ناباورانه و یکباره قیمت بنزین و جیره‌بندی آن موجب خیزش سراسری در ایران شد و همزمان با سرکوب مرگبار معترضان، دولت قول داد که درآمدهای ناشی از این افزایش قیمت، به مصرف کمک به خانواده‌های کم‌درآمد خواهد رسید و  رئیس سازمان برنامه و بودجه رسماً اعلام کرد که درآمد حاصله برای تأمین اعتبار یارانه‌های  ۱۸ میلیون خانواده یا حدود ۶۰ میلیون نفر مصرف خواهد شد. ولی پس از سرکوب‌ها و قتل عام بیش از یکهزار و پانصد تن و زندانی کردن هزاران تن دیگر و کنترل مجدد اوضاع توسط حکومت، بجای پرداختن به رفع نیازهای مردم، بودجه نظامی‌سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افزایش یافت. بنابراین، بر فرض، حتا اگر کشف جدید نفتی عظیم در استان خوزستان درست باشد متأسفانه عواید ناشی از آن هرگز نصیب مردم نخواهد شد چنانکه ازصدها میلیارد دلار درآمدهای چهل و یک سال گذشته نیز سهمی‌ به مردم تعلق نگرفت. باور عمومی‌ در ایران نیز بر اینست که تا زمانی که  حکومت جهموری اسلامی در کشور مستقر است، مهم نیست که درآمد کشور چقدر افزایش می‌یابد.

متاسفانه، وجود این رژیم در ایران باعث شده که حدود هشتاد درصد از مردم ایران در زیر  خط  فقر بسر می‌برند، در نتیجه این تراژدی موجب افزایش گرسنگی، بیماری‌ها، مشکلات روانی، مصرف مواد مخدر، دزدی، تن‌فروشی و خودکشی شده است.

*منبع: ژئو پولیتیکال مونیتور
*ترجمه و  تنظیم از کیهان لندن


*دکتر منصور کشفی زمین‌شناس نفت و کارشناس انرژ‌های فسیلی ساکن ایالت تگزاس در آمریکاست. وی ۳۵ سال در این عرصه تدریس و فعالیت مشاوره و پژوهشی داشته و مطالب زیادی از وی در مجلات معتبر جهان منتشر شده است. دکتر منصور کشفی از کارشناسان «پروژه ققنوس ایران» است.

 

برای امتیاز دادن به این مطلب لطفا روی ستاره‌ها کلیک کنید.

توجه: وقتی با ماوس روی ستاره‌ها حرکت می‌کنید، یک ستاره زرد یعنی یک امتیاز و پنج ستاره زرد یعنی پنج امتیاز!

تعداد آرا: ۰ / معدل امتیاز: ۰

کسی تا به حال به این مطلب امتیاز نداده! شما اولین نفر باشید

لینک کوتاه شده این نوشته:
https://kayhan.london/?p=188155

3 دیدگاه‌

  1. تیرداد

    ایکاش ایران نفت نداشت.

    اگر ایران نفت نداشت، صنعت و کشاورزی و خدمات رشد میکرد و دولت در ازای مالیاتی که میگرفت پاسخگو بود. دیگه شاه و شیخ بی‌ نیاز از رای و اعتماد مردم نبوده و دیکتاتور نمیشدند. قدرت‌های خارجی هم به کشور بی‌ علاقه میشدند.

    تنها امید فردای ایران، زنان تحصیل کرده هستند.

  2. نه خیر پوتین اپک را کشت ملاها چرا گاز مجانی به اروپا نمی دهند تا کون پوتین بذارند

    چرا هیچ دسته و گروه و فردی به روسیه نامه نمی نویسد ؟ دست ا ز این نامه نویسی های احمدی نژادی بردارید به ادرس عوضی . به کرملین بنویسید
    یکنفر که زبان تاوارلیشی ( با لهجه خامنف ، یا عبدی اف ، یا موسوی اف ، یا خاتمی اف ، یا علم ا لهدی اف ، یا روحانیف ، .. یا اصل پوتین ، لاوروف ، ریباکف ) میداند به این جماعت زبان نفهمی که معلوم نیست کی می خواهند دست از این التماس نامه نوشتن ها به امامزاده اروپا و امریکا بردارند و به جای انها یک نامه ، فقطیک نامه به پوتین بنویسند به این مضمون :
    دلبر جانان من
    مستحضرید که این ملاهای روسی بی دین ، به نام دین از هر گونه مسلمان کشی و قتل عام کودکان در سوریه و جاهای دیگر برای منافع صرف ان دولت فخیم استعماری روس هم دریغ نکرده اند و هر تیر بلا و دشمنی به جان خریده اند تا آن حضرت مافیایی ارتدکس ک گ ب شبها در کاخ کرملین به مانند استالین و تزار پطر کبیر هر شب سر جهان گشایی و اشغال بر سر بالین بگذارند و خوابهای طلایی ببینند در مورد
    ـ اشغال اوکراین تا المان شرقی ، ترکیه و ایران و افغانستان تا خلیج فارس و دریای عمان ، کمربند شلاق سرخ بسازند (یا سد خنجرگونه به تعبیر پیامبر اورواسیا ، دوگین) که چون دیواری که غرب و شرق کره زمین را به دونیم کند .
    ـ بازگشت سروری نظامی شوروی در اسیای دور ، اسیای مرکزی ، اسیای غربی ، اسیای جنوب شرقی ، افریقا ، امریکای جنوبی را دوباره زنده کند .
    ـ بندر طرطوس را به هر قیمتی در کنار دریای مدیترانه حفظ بفرمایند تا از انجا خنجر شان را به سینه غرب نشانه روند و به اقیانوس اطلس هم دسترسی داشته باشند ،
    ـ نفت و گاز را هم که صادر نمیکنند ، از مردم ایران بریدند تا ان عالیجناب گران بفروشد و از خطر شورشهای عمومی در امان باشد ، حتی اگر اینها مجبور شوند مردم بیچاره ایران را کشتار کنند
    ـ این اشغالهای موشکی ، اتمی ، تجهیزات بیفایده نظامی شما را هم که به قیمت گلبولهای سرخ ان حضرت می خرند تا انچه از رگهای مردم ایران مثل زالو میمکند بدهند به حضرت عالی
    پس ای برده دل و جان من ، ای رهبر اصلی و عظیم الشان من ، این ملاها که به دستور تو و مزدوران مارکسیست روسی تو تخم نفرت علیه امریکا و اسرائیل و غرب و دموکراسی لیبرال چنان پراکنده کرده اند ، که نمی توانند از امریکا ، و اروپا و اسرائیل کمک بگیرند ، گو اینکه امریکا گفت حاضر است کمک بدهد ، اروپا هم کمک های اولیه را راهی کرد . اما این بچه مرشد متوهم نادان که شما د رمیان بچه مرشدهای فقاهت بعثی روسی با چراغ پید اکرده اید ، حتی از امریکا کمک هم نمی خواهد .
    پس ایا زمان ان نرسیده که ان حضرت عالی که ما مارکسیست های ایرانی و هواداران ویروسی ملی مذهبی انها سالها تبلیغ کرده ایم که شما مهد علم و دانش و بهداشت و موشک و اتم هستید ، و چون شیمیایی و جنگ میکروبی را خوب میدانید ( اسد و قذافی و صدام و کره شمالی شاهدند ) ، حتما راه جلوگیری انرا و یا مراقبت های انرا خوب میدانید . بفرمایید چند هواپیمای هزار چرخ روسی با بالهای بزرگ مثل میدان فوتبال ، بفرستید به این مملکت جان نثار ! پر از ماسک و مواد ضدعفونی و کمک های اولیه .

  3. ببم جان

    همانطور که میدانید سران ج.ا از نظر مالی خیلی فقیرند و باید از این غرامت جنگی آنها استفاده کامل را داشته باشند مثلا عظمی کلا ۴۰۰ میلیارد دلار دارد که فقط صد میلیارد در روسیه است میتواند استفاده کند و بقیه سیصد میلیارد به توسط امریکای جانخوار بلوکه شده و همین طور بقیه سران.
    خوب آنها باید بتوانند تا آنجا که میتوانند (دزدی نه) بلکه اختلاس کنند و ۹۰% ملت برایشان نباید ارزش داشته باشد چون ده درصد امت برایشان کافیست. کشتار ملت چه با اسلحه و چه با کرونا از وظایف اسلامی و تازیگری آنهاست باید این کار ها را بکنند تا خدای قاسم جبارین از آنها خشنودباشد.
    ما دو خدای مجزا از هم داریم یکی خداوند بخشنده مهربان است که ملت دارند و خیلی هم تنبل و هیچ کاری هم نمیکند و خدای دومی خدای قاسم جبارین است که ج.ا و داعش الکایدو هر یک بنا به تفسیری از آن استفاده میکنند و جنایت کشتار یکی از توجهات این قاسم جبارین است.
    از شخصی که خیلی دو آتشه اسلامی بود و شب تا صبح نماز تحجر میخواند در زاهدان شنیدم که با اشتیاق تمام میگفت اگر هر شخص سنی بتواند هفت نفر شیعه خونش را بریزد مستقیم با هواپیمای ایر فرانس به بهش میرود و در آنجا فقط ملائکه ها منتظرند تا در اختیار این جانیان باشند ولی قلمانها کاری با آنها ندارند.
    و اما در مورد نفت امام سیزدهم اعلام کرد تمام ثروت این ملت غرامت جنگی است و من فرمان دادم که تمام آنرا به مستضعفین بدهند من بیسواد هم فکر کردم که فقرا جزع مستضعفین هستند تا اینک امام چهاردهم چند وقت پیش فرمودند مستضعف ینی عظمی آقا مجتبی و سران کشور که خوب همه سهم این مستضفین است فقرا جزع مستکرین هستند که میتوانند ار سطلهای زباله ارتزاق کنند.
    بله نابودی من بیسوادم و (آخوند بیسواد تر از خودم) آرزوست تا شاید این مملکت به روز خوش برگردد

Comments are closed.