گزارش‌ها حاکی از کشتار سالانه بیش از ۵۰۰ هزار پرنده مهاجر در استان‌های شمالی و تالاب‌هایی از جمله فریدونکنار است تا در رستوران‌های تهران و دیگر شهرها به فروش رسیده و خورده شوند!
در حالی که فرمانده یگان حفاظت محیط زیست می‌گوید در نامه‌ای به اداره امکان نیروی انتظامی تخلف عرضه گوشت پرندگان مهاجر در رستوران‌های تهران و دیگر شهرها را اعلام کرده ولی گزارش‌های حاکی از رونق بازار سرو کردن گوشت این پرندگان در رستوران‌های کشور است.
جمشید محبت‌خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در رابطه با ارسال این نامه گفته است: «خبر رسیده که گوشت پرندگان مهاجر در برخی رستوران‌های کشور از جمله در رستوران‌های تهران عرضه می‌شود. این اقدام جرم تلقی می‌شود و فرماندهان یگان حفاظت استان‌ها موظف هستند با متخلفان برخورد کنند.»
به گفته وی، در سال‌های گذشته نیز گوشت پرندگان مهاجر و وحشی به‌صورت «بسیار محدود» عرضه می‌شد.
این درحالیست که عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور چند روز پیش در گفتگویی بطور رسمی مجوز شکار حیوانات ۹ سال به بالا در کشور را صادر کرد و گفت:« هر سال تعدادی مجوز شکار برای شکارچیان داخلی و خارجی صادر می‌شود و حیوانات نر که بالای ۹ سال عمر دارند، می‌توانند شکار شوند زیرا عمر مفید هر حیوان ۱۰ تا ۱۱ سال است.»
او درباره حضور شکارچیان خارجی در ایران که با انتقادهای گسترده‌ای از سوی افکار عمومی روبروست، گفته بود، هر شکارچی خارجی برای هر شکار در ایران، ۲۰دلار می‌پردازد!
کارشناسان محیط زیست این گفته‌ی کلانتری را مسخره کرده و می‌گویند هر شکارچی باید قبل از شکار، از حیوان بپرسد، «عمو چند سالته؟!» این فعالان محیط زیست همچنین می‌گویند، کاش این گفته‌ی کلانتری که هر شکار تنها ۲۰دلار در ایران هزینه برمی‌دارد، یک اشتباه تایپی باشد.
از سوی دیگر، شکار پرندگان در حالی بدون مجوز شکار ممنوع است که جریمه شکار بدون مجوز، بسیار اندک و در مواردی تنها ۳۰ هزار تومان است! دیده‌بان محیط‌زیست نوشته که یک شکارچی برای شکار غیرمجاز جانوران وحشی(سه پرنده) ۱۵ ریال و برای شکار در فصل ممنوع شکار ۴ میلیون ریال جریمه شده است!
پرندگان مهاجر از مناطق شمالی و سردسیر از جمله سیبری برای گذراندن فصل زمستان راهی مناطق جنوبی مانند استان‌های شمالی ایران و تالاب‌ها می‌شوند. شالیزارها و آب‌بندان‌های فریدونکنار هر سال از اوایل مهرماه محل فرود و زندگی زمستانی آنان بوده اما امسال کشت دوم برنج در مزارع این شهرستان، حضور این پرندگان را بسیار کم‌رنگ کرده است.
از سوی دیگر، گزارش‌ها نشان می‌دهد پرندگان مهاجر وقتی به مناطق شمالی ایران می‌رسند، پیش از خروج از مرزهای ایران بطور گسترده صید و کشتار می‌شوند و سر از منوی غذاهای رستوران‌ها در می‌آورند. اکنون صید و فروش پرندگان مهاجر به تجارت پر رونقی در ایران تبدیل شده است.
آنگونه که روزنامه «همشهری» زیر نظر شهرداری تهران گزارش کرده، اردک کله سبز بیش از هر پرنده‌ی مهاجر دیگری خریدار دارد و سال گذشته جفتی ۲۵۰هزار تومان به بازار عرضه می‌شد. هر عدد غاز هم ۲۰۰تا ۲۵۰هزار تومان، خوتکا ۷۰تا ۷۵هزار تومان، مرغابی ۸۰تا ۱۵۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده و چنگر نیز سال قبل در بازار فریدونکنار ۵۰هزار تومان خرید و فروش می‌شد.
بر اساس این گزارش، اینها قیمت فروش دست اول پرندگان است و هرقدر شمار دلالان بیشتر شود، قیمت بالاتر می‌رود و تا چندصد هزار تومان در رستوران‌ها خرید و فروش می‌شوند. فعالان محیط زیست می‌گویند، در رستوران‌های شمال شهر تهران، گوشت برخی از انواع پرندگان مهاجر و وحشی شکار شده سال گذشته تا قیمت ۶۰۰هزار تومان نیز به مشتریان عرضه شده است.
تخمین زده می‌شود بین ۵۰۰هزار تا یک میلیون پرنده مهاجر در فریدونکنار و در فصل زمستان شکار شوند. با یک حساب سرانگشتی از فروش ۵۰۰هزار تا یک‌میلیون پرنده با قیمت متوسط ۱۵۰هزار تومان، می‌توان به گردش مالی ۵۷تا ۱۱۵ میلیارد تومان در بازار غیرقانونی عرضه مستقیم پرندگان مهاجر رسید.
برآوردهای مالی البته چندین برابر بیشتر از این رقم است؛ به‌خصوص پس از اضافه شدن واسطه‌هایی که در استان‌های مجاور و پایتخت خواهان گوشت چندصدهزار تومانی پرندگان مهاجر می‌شوند. سود رستوران‌ها نیز از فروش غذاهایی با گوشت پرندگان مهاجر که بی‌رحمانه شکار شده‌اند، جدا از این ارقام است.
در دکان فروشندگان پرندگان مهاجر، همه نوع پرنده‌ای یافت می‌شود. از نظر سازمان حفاظت محیط زیست، صید صرفا با روش «دوماچال» آنهم به صورت محدود امکان‌پذیر است. این روش کاملا سنتی است و تعداد پرندگان برداشت شده در صید به روش سنتی زیاد نیست. کم بودن سود حاصل از صید سنتی اما منجر به رونق روش‌های جدیدتر برای صید حداکثری پرندگان مهاجر از گونه‌های متعدد شده است.
علیرضا هاشمی، کارشناس ارشد محیط زیست و مدیر انجمن پرنده‌شناسی و پرنده‌نگری طرلان گفته است، با وجود اینکه ایران عضو کنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی و متعهد به حفاظت از پرندگان مهاجر شده است، اما «پرندگان به معنای واقعی کلمه در ایران قتل عام می‌شوند و شکارچیان متخلف اقدام به سرقت و غارت حیات‌وحش می‌کنند.»
وی گفته است: «از کلمه غارت استفاده می‌کنم چون بجز یک روش سنتی، بقیه روش‌ها اعم از کرس، گذر و تورهای هوایی غیرقانونی و وحشیانه است و روش سنتی نیز در ایران که می‌تواند به عنوان روش بهره‌برداری پایدار از تنوع زیستی باشد، در حال منسوخ شدن است.»
این پرنده‌شناس و پرنده‌نگر از مسئولان کشوری پرسیده: «اگر برداشت پرنده مهاجر غیرقانونی است، چرا می‌توان با کشاورز عمدتا محروم برخورد و بابت شکار، از او جریمه اخذ کرد، ولی با افرادی که از سر زیاده‌خواهی در استان‌های شمالی سود سرشار کسب می‌کنند، برخورد قانونی فراگیر نمی‌شود؟»
علیرضا هاشمی می‌گوید: سالانه بین ۵۰۰هزار تا یک‌میلیون پرنده مهاجر در شمال کشور از طبیعت برداشت می‌شود، چرا سازمان محیط زیست که قیم و امانتدار حیات وحش کشور است، اقدام موفقی در مورد فریدونکنار انجام نداده است؟ سازمان حفاظت محیط زیست بارها از نهادهای مردمی خواسته است که آنها از شورای تامین استان‌ها درخواست کنند برای مبارزه با شکار غیرقانونی کاری انجام دهند؛ در حالی که متولی [مسئول] اصلی مقابله با این جریان سازمان حفاظت محیط زیست است.
این دانش‌آموخته محیط زیست می‌گوید: «اگر گونه‌های مهاجر حفاظت‌شده نباشند و جمعیت آنها کافی باشد، می‌توان بخشی از حیات وحش را برداشت کرد، ولی نحوه برداشت از پرندگان مهاجر در ایران با هیچ قانونی همخوانی ندارد و یکی از مشکلات موجود این است که بین عرضه صید با مجوز و بدون مجوز فرقی وجود ندارد و هیچ نظارتی بر جریان شکار پرندگان مهاجر در ایران وجود ندارد.»
با این حال، کوروس ربیعی رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران از ممنوعیت شکار در تمام مناطق حفاظت‌شده و اراضی جنگلی شمال کشور خبر داده و گفته است: «برای سال جاری هیچگونه مجوز صید و شکار در اراضی حفاظتی و جنگل‌های شمال برای پرندگان و پستانداران به شکارچیان داده نمی‌شود.»
وی دلیل این تصمیم را شیوع کُرونا دانسته و گفته است: «اداره کل محیط‌زیست مازندران به‌دلیل شرایط حاکم بر استان، تا کنون هیچ منطقه‌ای را برای شکار به سازمان حفاظت محیط زیست معرفی نکرده است تا از طریق شورای عالی محیط زیست مجوز شکار صادر گردد.»
